November nieuwsbrief
| Beste leensters, leners en andere belangstellenden,
*Afgelopen maand verscheen een biografische roman over de Zweedse kunstenares Hilma af Klint (1862-1944). Hilma af Klint en haar salon op vrijdagavond gaat over de wekelijkse salon waarin De Vijf, zoals Hilma ze noemt, kunstenaars Anna, Cornelia, Sigrid, Mathilda en Hilma T/m 25 februari is in het Kunstmuseum Den Haag een tentoonstelling gewijd aan het baanbrekende werk van Hilma af Klint, samen met dat van Piet Mondriaan. Ondanks dat beiden betiteld *De van oorsprong Amsterdamse Tonia Stieltjes (1881-1932) was de dochter van de in slavernij geboren Afro-Surinamer Anthony Milgens, maar bij ons vooral bekend als goede vriendin In het Larense Singermuseum is de tentoonstelling Tonia. Model en activiste te zien, *Met enige regelmaat verschijnen nieuwe uitgaves van klassiekers, of naar
Vertaalde romans
Poëzie Verhalen
Non-fictie Activiteiten in Utrecht en daarbuiten: Bibliotheeknieuws: Nieuwe boeken in de bibliotheek Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd: De leenbijdrage voor 2023 is opnieuw vastgesteld op € 26,-. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Vanaf september geldt een leenbijdrage van € 10,- voor de rest van het kalenderjaar. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2023’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website. Marjolein Datema Utrecht, 31 oktober 2023
|
met elkaar verbonden raken door hun vurige geloof in mystiek. Met hun spirituele werk overstijgen ze de artistieke tradities van hun tijd. Mede door een opdracht van de theosofische beweging in Zweden, ging Hilma af Klint vanaf 1901 abstracte schilderijen maken. Ze was misschien wel de allereerste kunstenaar die abstract ging werken. Toch raakte haar werk in de vergetelheid. In de tachtiger jaren werden de schilderijen herontdekt. Tegenwoordig wordt ze gezien als een belangrijker pionier in de abstracte schilderkunst. In de roman van Sofia Lundberg, Alyson Richman & M.J. Rose ligt de focus op leven en werk van de unieke kunstenares, die helaas zoals zoveel vrouwen, lang te weinig aandacht heeft gekregen.
worden als een van de vijf abstracte pioniers hebben ze elkaar nooit ontmoet. Hilma af Klint ontwikkelde een symbolistisch geladen taal, die onder andere bestaat uit spiralen en geometrische vormen in pastelkleuren. Ze liet in veel van haar series de abstracte werken voortvloeien uit het figuratieve. Haar unieke vormentaal werd mede geïnspireerd door nieuwe manieren van naar de natuur kijken. Ze concentreerde zich op wilde planten en bloemen en maakte zelfs een overzichtstekening waarin ze deze combineerde met diagrammen aan de hand waarvan ze de wilde natuurlijke wereld lijkt te systematiseren. Haar meest bekende serie The ten largest, tien monumentale werken, schilderde ze in slechts 40 dagen en verbeelden de ontwikkeling van kindertijd tot ouderdom. Ze zouden in opdracht van hogere machten zijn gemaakt en waren bedoeld voor een door haar ontworpen tempel.
van Piet Mondriaan, en geliefd model van Jan Sluijters en vele andere kunstenaars. Dat dit haar geen recht doet blijkt uit de biografie die Esther Schreuder over haar schreef, Tonia Stieltjes. Activiste, model en wilskrachtdoker. Net als haar moeder wordt ze dienstbode bij de bekende familie Wibaut. Daar komt ze terecht in een wereld van kunst, socialisme en vrouwenstrijd en leert er goed te schrijven. Ze wordt lid van de Vakbond voor Dienstboden ‘Allen voor Elkander’, wordt al snel gekozen tot voorzitster en was heel populair, ook als spreekster. Tonia trouwt eerst met Jan de Meijere, later met ingenieur Wim Stieltjes. Jan Sluijters vroeg haar diverse keren om te poseren. Met haar twee kinderen (van JandM) en Wim vertrekt ze in 1919 naar Parijs. Hun huis wordt een verzamelplek voor kunstenaars en intellectuelen. Voor Piet Mondriaan, die in zijn werk én leven gelijkwaardigheid nastreefde, werd ze onvervangbaar. De biografie is rijk geïllustreerd met o.a. portretten en veel historische foto’s.
aanleiding van grote prijzen. Vaak hebben we de eerdere uitgave dan al in de bieb staan, de ‘authentieke uitgave’. Deze maand was er En dan is er koffie. Onder het pseudoniem Hannes Meinkema brak Hannemieke Stamperius een halve eeuw geleden door met deze familieroman, een grensverleggende boek waarin ze als een van de eerste vrouwelijke schrijvers thema’s zoals vrouwelijke seksualiteit uit de taboesfeer haalde. Ze beschreef allerlei aspecten uit het leven van vrouwen, ook dingen die voorheen niet werden benoemd. “Het leest 
als een trein” over botsende generaties, is een rauwe ode aan de hippiecultuur en vooral een baanbrekend boek in de feministische letterkunde.
Onder de druk van de intense pijn versmelten haar heden en verleden tot een meeslepende ervaring. Na de geboorte van haar kind blijft ze met één grote vraag zitten: hoe ga je verder nadat je even buiten de werkelijkheid bent gevallen? Het is geen boek over een bevalling, maar een bezoek aan wat verborgen ligt achter de luiken van tijd, ruimte en perceptie. Van een bevroren rugbyveld tot middeleeuwse mystici, van overrompelende seks tot het innerlijke leven van een wortelkiem – Bregje Hofstede weeft het in Oersoep allemaal aan elkaar. Haar taal schittert van humor en woede.
– Judith Herzberg heeft altijd wel geweten dat Jo, die het gezin Herzberg kwam versterken toen Judith klein was, belangrijk voor haar was. Ze was als kind meestal te vinden in haar nabijheid, en voelde zich er veilig en op haar gemak. Hoe belangrijk, dat werd haar pas echt duidelijk toen ze over Jo begon te schrijven in de afgelopen jaren. Dat de liefde wederzijds was, blijkt onder andere uit een verkruimelend mapje dat Jo had bewaard met daarin kleine ‘fliedertjes’ uit de lagereschooltijd van Judith. Het boekje Jo bevat versleten en onzekere herinneringen en is geïllustreerd met foto’s en ander beeldmateriaal, en is bedoeld als ode aan Jo. Judith Herzberg heeft haar overleven in WO II te danken aan velen, maar Jo was daar wel een van de belangrijkste van.
versie van haar nieuwe roman Wat van mij is verscheen eerder dan de Nederlandse. Rond het modieuze Amsterdamse appartement van Luís breekt een miniatuur-oorlog uit als een welbespraakte Britse heer voor Luís’ deur staat. Hij is er geboren, wil er graag even rondkijken en er meent recht op te hebben. Luís wint advies in bij een anarchistische advocaat die gespecialiseerd is in kosmisch ruimterecht. Op zoek naar bewijs dat het appartement daadwerkelijk van zijn moeder was, komt er van alles naar boven. Wat van mij is wordt omschreven als een hilarisch en diepgaand verhaal over cultuur- en klasseverschillen, toe-eigening en bezit, rechtmatigheid en rechtvaardigheid.
– Tussen slijk en satijn is de eerste helft van een monumentaal historisch epos, Vlaamse geschiedenis gezien door vrouwelijke ogen. Het verhaal van Lyne Uytterhoeven speelt in het woelige Brugge van de 16de eeuw waar een meisje zonder verleden opgegroeid als pleegdochter op zoek gaat naar haar toekomst.
Koopman op de trein naar Hongarije, samen met de geest van haar grootmoeder, Mariska Muskovics. In het interbellum reisde Mariska, zoals duizenden andere vermagerde Hongaarse kinderen, met een zogenoemde kindertrein naar Nederland. Het doel was om een paar maanden aan te sterken in een rustiger, welvarender omgeving, en dan weer terug. Maar Mariska bleef.
Almudena Grandes bestaande uit vrijstaande romans die belangrijke momenten van het anti-Franco-verzet vertellen in de periode tussen 1939 en 1964, en waarvan de hoofdpersonen interactie hebben met bestaande figuren en historische omgevingen. Inés is afkomstig uit een gegoede, conservatieve familie. Haar broer Ricardo is lid geworden van de Falange, een extreemrechtse beweging. Na de staatsgreep van Franco op 17 juli 1936 blijft Inés alleen achter in het familiehuis in Madrid. Via haar buurvrouw komt ze in contact met het linkse Frente Popular, maar dat is niet zonder gevaar. Haar broer besluit haar daarom af te zonderen in zijn buitenhuis in een afgelegen dorpje in de Pyreneeën. Daar luistert ze stiekem naar de illegale radiozender en hoort ze van de ophanden zijnde invasie in de Arán-vallei om Spanje te heroveren. Inés verzamelt de moed om te ontsnappen en zich bij het binnenvallende leger aan te sluiten.
– 
Gyeong-ha. Ze reist op verzoek van haar vriendin In-seon – die door een ongeluk in het ziekenhuis terecht is gekomen – naar Jeju-eiland om zich over haar vogel te ontfermen die alleen thuis is achtergebleven. Het eiland was van 1948 tot 1954 het schouwtoneel van een burgeropstand die tienduizenden het leven kostte en wordt nu geteisterd door een zware sneeuwstorm. Als Gyeong-ha eindelijk aankomt bij het huis van In-seon wordt zij geconfronteerd met het pijnlijke verleden van haar familie. De oom van In-seon wordt sinds het bloedbad vermist en haar moeder, Jeong-sim, wijdt sindsdien haar leven aan het terugvinden van haar vermiste broer. Ze reist het hele land door en weigert te accepteren dat ze haar broer wellicht nooit meer zal zien.
– Nachtgevechten van Miriam Toews gaat over drie generaties vrouwen: oma Elvira die graag grappige verhalen vertelt, ze is streng religieus opgevoed, maar heeft zich altijd verzet tegen degenen die haar haar levensvreugde en haar onafhankelijkheid wilden ontnemen; moeder is hoogzwanger en een ‘lastige dame’; en Swiv die geschorst van school thuis zit, omdat ze een advies van haar oma – ‘je bent een klein ding, je moet leren vechten’ – te letterlijk heeft opgevolgd. Aangemoedigd door de gezinstherapeut schrijft Swiv een brief aan haar afwezige vader. Ze geeft haar oma en moeder de opdracht een brief te schrijven aan ‘Gord’, haar nog ongeboren zusje. Afwisselend hoor je de uitbundige stem van de pientere Swiv en die van haar onstuitbare, koppige oma. De roman is een liefdesbrief aan moeders en grootmoeders, en aan alle vrouwen die nog steeds vechten om hun leven te kunnen leiden zoals zij dat willen.
monteur die werkt op het ministerie van Waarheid in Londen, de belangrijkste stad van Oceanië. Daar heerst de Partij en hun leider Grote Broer. Julia overtreedt veelvuldig de regels, maar werkt ook samen met het regime wanneer dat haar goed uitkomt. Iedereen mag haar graag. Ze is lid van het Antiseks Jeugdverbond (hoewel ze in het geheim seksueel actief is) en weet hoe ze moet overleven in een wereld van constante surveillance, ze is gemáákt om te overleven. Maar dan raakt ze geïntrigeerd door een collega, Winston Smith. In een opwelling overhandigt ze hem 
een briefje en vanaf dat moment is ze de grip op haar omgeving voorgoed verloren. 
– Mensje van Keulen
humor en elegante precisie.
borstvoeding kunnen geven? Waarom komen vrouwen in de menopauze? En bestaat het vrouwelijk brein echt? In Eva beantwoordt Cat Bohannon vragen die wetenschappers tientallen jaren hebben laten liggen. Ze legt uit hoe het vrouwelijk lichaam zich de afgelopen 200 miljoen jaar heeft ontwikkeld. Daarmee is Eva niet alleen een ingrijpende herziening van de menselijke geschiedenis, het is een dringende en noodzakelijke correctie in een wereld die zich primair op het mannelijk lichaam heeft gericht. Het brengt een paradigmaverschuiving teweeg in ons denken over wat het vrouwelijk lichaam is en waarom het belangrijk is om het beter te onderzoeken. Cat Bohannon laat zien wat het betekent om vrouw te zijn, en wat het betekent om mens te zijn. Ondertitel: Wat de evolutie van het vrouwelijk lichaam zegt over wie we zijn.
– De overgang is geen ziekte: ‘Blijkbaar moet elke generatie dit opnieuw ontdekken’. Met enige regelmaat verschijnen toegankelijke boeken waarin vrouwen schrijven over de menopauze. Onlangs was dat 
dus vooraf, op zoek naar de feiten, mythes en clichés. 
– Een ander onderwerp en variant op Liesbeth Woertman’s Wie ben ik als niemand kijkt, maar dan over de vrouwelijke seksualiteit: Wie ben jij als er niemand kijkt, als je even helemaal eerlijk bent, in de eerste plaats tegen jezelf? Ken jij je eigen lichaam vanbinnen en vanbuiten? In Viva la vulva bieden Nicky Schelkens en Maxime Brusselaers interessante theorie, leuke weetjes en een veelheid aan denkvragen en originele opdrachten. Ze stellen vragen en nodigen op speelse wijze uit om je vrouwelijke seksuele zelf te ontdekken. Hun advies: lees niet alleen de theorie, maar ga zelf aan de slag en krijg zo een nieuwe, positieve kijk op je lichaam en je seksbeleving.
Het omvangrijke gebouw begon zijn bewogen bestaan in de middeleeuwen als een voornaam woonhuis voor bemiddelde burgers. Sinds 1742 heeft het dankzij een testamentaire beschikking van de schatrijke Aleida Greve bijna 250 jaar lang als hofje voor min of meer behoeftige bejaarde vrouwen gefungeerd. In Het vrouwenhuis van Aleida Greve bieden Saskia Zwiers en Jan ten Hove een tijdlijn vol memorabele gebeurtenissen en mensen, vanaf de achttiende eeuw uitsluitend bewoond door vrouwen, rijk en arm, jong en oud.
– De veelgeprezen Jamaicaanse dichter Safiya Sinclair vertelt in Hoe je Babylon zegt hoe ze zich heeft vrijgevochten van de onderdrukkende omgeving waarin ze opgroeide. Haar vader, een rondreizende reggaemuzikant, hield zijn vrouw en kinderen aan de strenge regels van zijn opvatting van het rastafari-geloof. Hij is geobsedeerd door hun zuiverheid, die continu bedreigd zou worden door wat rastafari’s ‘Babylon’ noemen: de immorele invloed van de westerse wereld. Om Babylon buiten de deur te houden, mogen de kinderen alleen het huis verlaten om naar school te gaan en is veel verboden: de meisjes mogen geen broeken dragen en moeten hun armen en benen bedekken, hun haar mag niet worden geknipt, en ze mogen geen vrienden of mening hebben. Als kind kent ze alleen de wereld die haar vader heeft geschapen, maar hoe ouder ze wordt hoe heviger ze daartegen gaat rebelleren. Naast haar persoonlijke verhaal vertelt Safiya Sinclair veel over de geschiedenis van rastafari en de verstrekkende erfenis van de Britse koloniale overheersing in Jamaica.
– In het kader van de landelijke actie ‘Heel Nederland Leest’ zal in de maand november de roman Sonny Boy van Annejet van der Zijl centraal staan. Het verhaal gaat over een jonge Surinaamse student die in 1928 in Den Haag als kostganger intrekt bij een gescheiden Hollandse vrouw met vier kinderen. Als ze een half jaar later zwanger van hem blijkt, is het een groot schandaal. Maar ondanks armoede en discriminatie slagen ze er in om in de jaren die volgen een gelukkig en ook voorspoedig bestaan op te bouwen met hun zoontje Waldy, alias Sonny Boy. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit, en besluiten ze Joden in huis te nemen – met alle consequenties van dien. Sonny Boy kwam in 2004 uit en was meteen een enorm succes. Het boek is bewerkt tot een theatervoorstelling en in 2011 verfilmd.
laat een samenspel zien tussen de voortgang van de tijd en het continu veranderende licht in die hal van de Kunsthal. Ze verwijst hiermee op symbolische wijze naar haar zwangerschap, een transformerende periode die voor haar naast vreugde ook een bepaalde angst en onzekerheid met zich meebrengt. Alleen nog te zien t/m 26 november en op 11 november gaat Marilyn in het museum in gesprek over haar werk. Het menselijk lichaam vormt voor haar een grote inspiratiebron, dat ze onderzoekt in haar olieverfschilderijen en glassculpturen, en nu dus haar eigen lichaam.
– “Het Stedelijk verzamelde als eerste Europees modern museum fotografie en heeft een flink aantal foto’s van Nan Goldin in de collectie. Eind jaren ’80 presenteerde de bekende fotografe al een slideshowperformance van haar foto’s in het Stedelijk en had in1997 een solo-tentoonstelling. Het is bijzonder dat zij tientallen jaren later terugkeert naar het museum en de immense kelderzaal vult met een retrospectief van slideshows uit haar indrukwekkende oeuvre. In een wereld waarin realiteit steeds vaker niet meer te onderscheiden is van fantasie en illusie, geldt Nan Goldin als koploper inzake authenticiteit. Ze weet feilloos de meest kwetsbare momenten van het mens-zijn te documenteren waarmee ze iedereen tot diep in de ziel raakt.” (bron: Modmod). Te zien t/m 28 januari in het Stedelijk in Amsterdam
tentoonstelling gewijd aan de Nederlandse jaren van de Japanse kunstenares 
– Unbeschreiblich weiblich was in 1978 een nummer van de Duitse Nina Hagen Band. Schrijfsters Saskia Noort en Stella Bergsma beschrijven en bezingen in hun gelijknamige theatervoorstelling hoe het is om vrouw te zijn in deze tijd. Van daten tot bodyshamen. Van abortus tot ouderschap. Van politiek tot romantiek. Wat is een vrouw eigenlijk? Is ze haar maatschappelijke positie? Haar lichaam? Haar relaties of uiterlijk? Is dit alles met een pen te beschrijven? Samen met hun bloedeigen band Flaming Vulva’s en een divers leger aan schrijfsters beschrijven en bezingen ze alles wat ze meemaken, wat hen opwindt of irriteert etc.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
MaryCollette was een markante en veelzijdige persoonlijkheid. Ze manifesteerde zich niet alleen met een omvangrijk en gevarieerd literair oeuvre, maar ook als journaliste, oorlogscorrespondente, recensente, actrice, pantomimespeelster en als minnares met onconventionele ideeën over de liefde. Haar spraakmakende leven verwerkte ze regelmatig in haar boeken, zoals de Claudine-romans over haar jonge jaren, La Retraite sentimentale n.a.v. haar gestrande huwelijk met de veel oudere romancier en literatuurcriticus ‘Willy’. In o.a. La Vagabonde beschrijft ze haar leven als variété-artieste. Drie latere romans over jaloezie, Le Pur et l’Impur , La Chatte en Duo beschouwde ze zelf als haar beste werk. Van meerdere romans is een film gemaakt, een toneelstuk en een musical.Tijdens de voorstelling zal Colette-vertaalster Kiki Coumans, die onlangs de bundel De eerste keer dat ik mijn hoed verloor, een zelfportret in verhalen samenstelde, een portret schetsen van een eigenzinnige vrouw en schrijfster, controversieel en geliefd, met een volstrekt eigen benadering van haar onderwerpen. Daarnaast zullen er teksten van Colette worden voorgelezen, geïllustreerd met authentieke beelden.
Het gelauwerde werk van Maryse Condé vormt zodoende een scherpe kritiek op voormalige en hedendaagse zwarte-identiteitsbewegingen. (…) In Tituba, de zwarte heks van Salem worden aspecten van de westerse, in het bijzonder joodse beschaving, in een alleszins gunstig licht geplaatst en tegenover gerechtvaardigde kritiek op weer andere aspecten. Enerzijds worden mensenrechten door dik en dun verdedigd, anderzijds is er intolerantie en discriminatie. Maryse Condé’s bestseller, de dubbeldikke roman ‘Ségou’, onderspoelt het door literaire en wetenschappelijke stereotyperingen dichtgegroeide beeld van de slavernij. Zij realiseert dit door in detail de invloed van het Arabische expansionisme en van de Afrikaanse collaboratie bij de slavenhandel – plundering, verkrachting, verkoop, terreur, opstanden en wat dies meer zij – te beschrijven. Zodoende vervreemdt Condé haar lezers van het vertrouwde en maakt ze vertrouwd met het vreemde. (…)”
over Clare Lennart (1899-1972), geschreven door Petra Teunissen.
volgde zij hem naar Rotterdam. Het bombardement op Rotterdam in 1940 overleefde ze ternauwernood. Teruggekeerd in Utrecht richtte ze in Zuilenstraat 10bis weer een pension in. In de oorlogsjaren ving Clara daar, o.a. voor het Utrechts Kindercomité, Joodse kinderen en volwassenen op. Omdat zij niet voor de Kultuurkamer tekende en dus niet kon publiceren, bereidde ze in de oorlogsjaren verschillende vertalingen voor.
– Wie het mooist valt is een aangrijpende debuutroman van Sara Novic over de oorlog op de Balkan, geschreven vanuit het perspectief van een kind. Ana Jurić is pas tien jaar oud als de burgeroorlog in Joegoslavië uitbreekt. Haar onbezorgde jeugd komt hiermee abrupt ten einde. Opeens staat het dagelijks leven van Ana, haar zusje Rahela en hun ouders in het teken van honger, angst en geweld. Tien jaar later woont en studeert Ana in de Verenigde Staten. In deze nieuwe omgeving is niemand op de hoogte van de gruwelijkheden die plaatsvonden in haar jeugd. Dit dubbelleven valt Ana steeds zwaarder. In een ultieme poging om vrede te sluiten met haar verleden besluit Ana om terug te keren naar haar geboortestad Zagreb.
twee mensen die vanuit New York naar Tel Aviv vliegen. Ze kennen elkaar niet en zullen elkaar nooit ontmoeten. Ze bevinden zich beiden op een omslagpunt in hun leven. Voor Nicole, die schrijfster is, geldt bijna letterlijk dat zij zich op het punt bevindt waaraan de roman zijn titel ontleent. Een ontmoeting met professor Geizi Friedman zet haar op een ander spoor. Hij weet waar de onvoltooide manuscripten van Kafka bewaard worden en wil dat ze er een afschrijft. Donker woud gaat over dat moeilijke gesprek met jezelf over wie je bent, over de vorm die je leven heeft aangenomen, en over de mogelijkheid om die te veranderen. Uitgebreide recensie in de NRC: 
– De idioot’ van Elif Batuman gaat over een dochter van Turkse emigranten in Amerika. De schrijfster, die veel overeenkomsten met haar hoofdpersonage vertoont, debuteerde in 2010 met De bezetenen. Avonturen in de Russische literatuur, dat net als deze roman een boek is over boeken. Ze zat vast met haar tweede boek en keerde terug naar een onafgemaakt werk uit haar studententijd, een roman die na twee decennia vanzelf veranderd was in een historische roman. De idioot is een portret van de kunstenares als buitengewoon innemende jonge vrouw, verteld door een van de meest geestige, originele Amerikaanse schrijvers van dit moment.
werelden van de Finse Riikka Pulkkinen is actrice Aurelia precies even oud als de vrije wereld. Ze is geboren op 9 november 1989, de dag dat de Berlijnse Muur viel. Drie jaar later vond een familietragedie plaats die zij niet onder ogen wil zien. In plaats daarvan bouwt ze een muur om zichzelf heen en stort ze zich op haar acteercarrière. Juist daar, op het toneel, komen haar herinneringen weer tot leven: wat is er precies gebeurd in Berlijn toen ze een klein meisje was? Riikka Pulkkinen schreef deze roman met in haar achterhoofd de vraag in welke wereld ze haar kinderen wil opvoeden, het Europa van na de val van de Muur of een Europa met een nieuwe muur eromheen?
– Nicotine van de Amerikaanse Nell Zink (zie een recensie over Misplaatst hieronder) draait om werkloze Penny, die altijd tegen haar familie heeft gerebelleerd – door helemaal normaal te zijn. Haar moeder is lid van een Zuid-Amerikaanse indianenstam, haar vader is een joodse sjamaan met een psychedelisch ‘holistisch centrum’. Maar haar leven komt op z’n kop te staan wanneer haar vader overlijdt en Penny zijn geboortehuis erft. Ze ontdekt dat er krakers wonen die vechten voor de rechten van rokers en wordt hun wereld ingezogen. Nicotine gaat over familie – die je bij je geboorte hebt gekregen én die je zelf verzamelt – en over obsessie, idealisme en bezit.
Tabac, van Gerda Dendooven, haar eerste roman voor volwassenen. Een psychologische roadtrip, is het een vlucht of een vakantie? Een jonge vrouw reist met een oudere man per trein naar het zuiden. Ze spreken niet veel, hebben aan een enkel woord en hun gedachten genoeg, zo lijkt het. Maar hoe goed kennen ze elkaar en zichzelf? Wat bracht hen samen en waar zijn ze op weg naartoe? Terugkijkend op haar jeugd en de verstikkende relatie met haar ouders komt de vrouw steeds dichterbij de donkere kern van haar bestaan.
– In Het dienstmeisje van Degrelle beschrijft Simone Korkus de Joodse Hannah Nadel, die tijdens de Tweede Wereldoorlog als dienstmeisje in het Brusselse huis van de zus van Léon Degrelle werkt en op die manier ontsnapt aan de gruwelen van de Jodenvervolging. De in Israël woonachtige schrijfster wekt dit bijna onwaarschijnlijke verhaal tot leven, ontmoet Hannahs Belgische redders en toont hoe het leven in oorlogstijd heel wat grijze zones bevat. Terwijl ze het leven van Hannah in Brussel reconstrueert, stuit ze op familiegeheimen en loopt ze ook aan tegen haar eigen vooroordelen. Want wat is waarheid in de manier waarop we naar anderen kijken en hun gedrag beoordelen? En hoe vervormt ons geheugen trauma’s zoals die na de Tweede Wereldoorlog?
Jennifer Egan speelt in New York 1940. Op de marinebasis in Brooklyn wemelt het tijdens de oorlog van de vrouwelijke arbeiders met banen die voorheen niet voor hen waren weggelegd. Onder hen bevindt zich de achttienjarige Anna Kerrigan, dochter van een ondergrondse koerier die zijn gezin onverwachts in de steek liet. Na een zware duikopleiding waarbij ze veel moed en wilskracht toont, wordt Anna de eerste vrouwelijke marineduikster. Ze is vastbesloten het mysterie rond de verdwijning van haar vader op te lossen – ook al betekent dit dat zij zal moeten infiltreren in de maffiawereld van New York.
een genadeloos eerlijke bundel vol tegenstrijdige gevoelens van een dochter
die een passie delen voor het gesproken woord, songteksten en taal. In hun bijzondere optredens zullen muziek en literatuur samenwerken én botsen. Optredende vrouwelijke artiesten zijn: An Scott, Annelies Verbeke, Claire Louise Bennett, Coely, Cosey Fanni Tutti, Daymee Arocena, Fatma Aydemir, Franca Treur, Gerda Blees, Hanna Bervoets, Jamila Woods, Judith Vanistendael, Kristina Tzekova, Lesley Nneka Arimah, Lieke Marsman, Margo Jeffersoon, Melanie de Biasio, Pink Oculus, Sally Rooney, Sytske van Oeveringen en Ulli Lust. Aanvankelijk stond ook Rebecca Solnit aangekondigd ivm haar boek Mannen leggen me altijd alles uit. Wegens ziekte
is haar komst helaas afgezegd.
en zijn ze belangrijke vertegenwoordigers van de Neue Leipziger Schule. Op de schilderijen van Rosa Loy zie je vooral vrouwen en fantasiefiguren/-dieren in uiteenlopende landschappen. Ze bevinden zich doorgaans in merkwaardige situaties. De vrouwen verwijzen naar haar hoofdthema: kennis van de vrouw en in het bijzonder de kennis van haar zelf, die ze door ervaring, beleving en studie heeft opgedaan.
Den Bosch, resp. Utrecht een college over Vrouwelijke surrealisten. Het surrealisme werd als kunststroming gedomineerd door mannelijke kunstenaars (Max Ernst, René Magritte, Salvador Dali). Maar er zijn ook meerdere vrouwen die een sleutelrol hebben gespeeld in de beweging, bijvoorbeeld Meret Oppenheim, Dora Maar, Dorothea Tanning en Leonora Carrington. In London was afgelopen zomer een tentoonstelling (Dreamers Awake) waar alleen werk van vrouweljke surrealisten werd getoond en de geschiedenis van het surrealisme van 1920 tot nu op een rij werd gezet.
(1946 – 2006) organiseert De Balie op 26 november een leesclubmiddag. Duygu Asena schokte de Turkse samenleving door voor het eerst het woord ‘orgasme’ in het openbaar uit te spreken. Ze sprak vrijuit over het recht op seksueel genot voor vrouwen, en bekritiseerde het traditionele huwelijk te bekritiseren. Onder leiding van journaliste Aybala Carlak wordt haar beroemde boek besproken De vrouw heeft geen naam (1987) dat aanvankelijk werd verboden. Inmiddels kent het boek al meer dan 40 drukken. De vrouw heeft geen naam vertelt het verhaal van een jonge Turkse vrouw die beseft wat het betekent om vrouw te zijn in Turkije. Vanaf jonge leeftijd strijdt voor haar vrijheid en onafhankelijkheid. In de bibliotheek hebben we zowel De vrouw heeft geen naam als Er is geen liefde.
tijd vaker terug zal komen. Als eerste zijn nu te zien: ‘Vrouwen van Oranje – Portretten van vijf koninginnen’, ‘Naakte emotie van fotografe Micky Hoogendijk en ’Iconisch’, sculpturen van Margot Homan’.
georganiseerd over Vrouwen in de kunst. Op 5 november zal de lezing gaan over Maria Sybilla Merian, pionier, wetenschapper, kunstenaar.
wordt al verkocht. Op de website