‘Wat ons overkomt’ door Bettina Wilpert

Niemand wil geloven dat zij liegt, maar ook niet dat hij de dader is….

De roman gaat over Jonas en Anna in Leipzig. Ze leren elkaar toevallig kennen, kunnen goed met elkaar discussiëren, delen een interesse in Rusland en de Oekraïne en belanden op een gegeven moment in bed. Ze hebben vriendschappelijk contact.
Op het verjaardagsfeest van Hannes, een gemeenschappelijke vriend, belanden ze na veel drank opnieuw met elkaar in bed. Het zal een keerpunt zijn in hun leven, want twee maanden later doet Anna aangifte tegen Jonas. De seks die avond was niet met toestemming van haar en er komt een aanklacht wegens verkrachting tegen Jonas. Jonas snapt niet waar dit vandaan komt, want volgens hem was het met wederzijds goedvinden.

In een razend tempo dondert het verhaal over de lezer heen, elke keer vanuit een ander perspectief. Niet alleen vanuit Anna en Jonas, maar ook vanuit bijvoorbeeld hun vrienden, familie en werk. Het leest als een getuigenverslag, waarbij je als lezer stukje bij beetje informatie over het leven en de achtergrond van Anna en Jonas krijgt en die avond waarop alles veranderde.

De schrijfster geeft niet haar eigen mening, dat laat ze aan de lezer zelf over en biedt daarvoor een mix van observaties en getuigenissen met elkaar verbonden, die samen het verhaal van deze roman vormen.
Het knappe is dat zij in bondig taalgebruik diverse lagen aanbrengt in het verhaal. In de persoonlijke laag beschrijft ze hoe de aangifte van verkrachting het leven van Anna en Jonas op zijn kop zet. Zeker in de gedeeltes over Anna komt daar ook een psychologische laag bij: hoe reageert zij op die avond? wat verandert er voor haar? En waarom doet zij twee maanden later aangifte?
Het verhaal blijft niet alleen beperkt tot de impact op de twee hoofdpersonen. Het laat zien dat het ook op de mensen in hun omgeving invloed heeft. Zij worden gedwongen zichzelf de vraag te stellen of zij partij willen kiezen en zo ja, voor wie? Ook het maatschappelijk debat over verkrachting en seksuele intimidatie komt en passant voorbij.
Deze drie lagen: persoonlijk, psychologisch en maatschappelijk zijn het meest beschreven. Maar uiteindelijk is het de juridische laag, met name aan het einde van de roman, die laat zien hoe moeilijk het is een dergelijke aanklacht in deze context te kunnen bewijzen.

Wat ons overkomt is een roman, die door de verschillende lagen en perspectieven, laat zien dat de waarheid soms niet zo eenduidig is en dat er meerdere versies van zo’n ingrijpende gebeurtenis naast elkaar kunnen bestaan. Het maakt dat je als lezer zelf ordent en interpreteert en zo al dan niet tot een conclusie komt. Dit maakt dat het boek de moeite waard is en niet alleen een ‘zakelijk getuigenverslag’ van een verkrachtingszaak, maar ook een literaire parel voor wie houdt van een roman met een maatschappelijk thema.

Bettina Wilpert schreef met Wat ons overkomt haar debuutroman. Zij kreeg er de Aspekte Literaturpreis 2018 voor.

Uitgeverij      Cossee, 2019
Pagina’s        206
Vertaald        uit het Duits door Marcel Misset (Nichts, was uns passiert)
ISBN             978 9059 368 699

Recensie door Antoinette Fonville, augustus 2019