Oktober (openings)nieuws
Terwijl Utrecht deze dagen in het teken staat van het Nederlands Filmfestival kwam ik op internet een heel ander en ongewoner filmfestival tegen in Amsterdam, over fietsen, het Bicycle Filmfestival. Tijdens dit festival zal op vrijdagavond 7 oktober tijdens de rol onderzocht worden die de fiets speelt in het leven van vrouwen. Even dacht ik dat het humoristisch bedoeld was, maar misschien valt er wel meer over te zeggen. Een van de vrouwen die geciteerd wordt in de aankondiging is Susan B. Anthony, een beroemde 19e eeuwse leidster van de Amherikaanse ‘civil rights’-beweging en voorvechtster van het vrouwenkiesrecht in de V.S. Zij zei destijds: “Ik denk dat fietsen meer gedaan heeft voor het emanciperen van vrouwen dan wat anders dan ook ter wereld. Het geeft vrouwen een gevoel van vrijheid en zelfvertrouwen.” Heeft ze wellicht nog gelijk ook? Tijdens de avond zullen negen korte films gedraaid worden, gevolgd door een panel-gesprek (in het Engels!) met vijf inspirerende vrouwen die iets met fietsen en vrouwen te maken hebben.
Meer info: https://dezwijger.nl/programma/women-on-wheels
Op het filmfestival in Utrecht is vanavond overigens Het land van mijn ouders (1983) te zien, een persoonlijke zoektocht van schrijfster Marion Bloem die begin 80-er jaren de sterke behoefte had om haar familieverleden te begrijpen en met haar gezin naar Indonesië reist. Daarnaast ondervraagt ze haar ouders en bezoekt ze reünies van Indische Nederlanders om te onderzoeken met welke plek zij zich verbonden voelen. Niet alleen deze documentaire was het resultaat van haar zoektocht, maar ook haar bekende roman Geen gewoon Indisch meisje. Na afloop van de film zal er een gesprek zijn met Marion Bloem.
Meer info: https://www.filmfestival.nl/publiek/evenementen/meestervertellers-marion-bloem-2016
Ook van andere zogenoemde ‘meestervertellers’ wordt tijdens het festival getoond welke film een inspiratiebron vormde voor het eigen werk. Zo koos filmmaakster Gülsah Dogan Geduld, straks ga je naar het
paradijs (2015) van Hadja Lahbib. De documentaire won in 2015 de Prix Europa Iris en werd daarmee verkozen tot de beste productie van Europa over de multiculturele samenleving. De film is een hartverwarmend en aanstekelijk portret van oudere Marokkaanse vrouwen uit de Brusselse wijk Molenbeek.
Verhalenvertelster Neske Beks (1972) koos Grenzeloze liefde deel 2 Made in Africa (1999) van Puck de Leeuw, die een serie maakte over Europese vrouwen die verliefd worden op mannen met een totaal andere culturele achtergrond. Zij volgen hun hart en besluiten naar het land van hun mannen te gaan. Het was haar grote inspiratie tijdens het maken van haar debuutfilm Eigen Volk.
Onlangs uitgebrachte titels
– Carolijn Visser vertelt in Selma het tragische en indrukwekkende levensverhaal van een sterke Nederlands-Joodse vrouw, die na de tweede wereldoorlog trouwt met een Chinese man, Chang, en in China een gezin met hem sticht. Samen worden ze slachtoffers van de grootse idealen van de maoïstische heilstaat. Chang was vooraanstaand lid van de Partij, maar tijdens de Culturele Revolutie werd hij uit zijn functie gezet en door zijn collega’s aangevallen. “Carolijn Visser heeft het minutieus en subtiel opgeschreven”, aldus de NRC.
– De laatste dingen van Jenny Offill gaat over een 8-jarig meisje voor wie de wereld een wonderbaarlijke plek is. Ze gaat niet naar school, maar krijgt les van haar moeder, vogelkenner en talenwonder, die een fantasierijke geest heeft. Ze weet van hun dorpje aan de rand van een meer een sprookjesland te maken, vol geheime talen, monsters en verjaardagsfeestjes voor de aarde. Maar waar ligt de grens tussen fantasierijk en waanzinnig? De vader van Grace is heel anders: een scheikundeleraar met een rationele natuur. Geen wonder dat het huwelijk geen standhoudt. Maar voor Grace betekent dit dat ze moet kiezen tussen beide ouders. Het is het begin van een bijzondere reis, die haar naar alle uithoeken van het land én van haar verbeelding brengt.
– Mensen zonder uitstraling is het debuut van Jente Posthuma. Ze schrijft over een stuurloos meisje dat in de schaduw van haar moeder leeft. Moeder overlijdt en dochter blijft met vader over. Hij is hoofd van een psychiatrische inrichting, waar hij psychopaten en depressieven aanraadt om hun bezigheden in afgepaste tijdsblokken in te delen, zodat ze meer controle krijgen over hun bestaan. Zijn dochter geeft hij hetzelfde advies. Trouw schreef erover: “Stralend debuut over een kind uit een disfunctioneel gezin: droge humor, lichte zinnen.”
– Norma van de Fins-Estse Sofi Oksanen gaat in tegenstelling tot eerdere romans niet over de geschiedenis van Estland. Dit keer een duister familiedrama in een fantasierijke omgeving waarin het verleden en heden van Norma met elkaar verweven worden tot een bijzondere roman, een bijna magisch-realistisch soort thriller. Norma lijdt aan een vreemde erfelijke afwijking waarbij haar haar bovenmatig snel groeit. Er hangt een sfeer van wonderlijke krachten omheen en haar moeder heeft het geheim ervan altijd streng bewaakt. Dan komt haar moeder bij een ongeluk om het leven. Toeval? Norma gaat op zoek en neemt een baan in de kapsalon waar haar moeder werkte. Door het verhaal heen stelt Sofi Oksalen allerlei actualiteiten aan de orde.
– Na Het keukenhuis heeft Kathleen Grissom met Terug naar het zuiden een waardig opvolg(st)er geschreven. In de kritieken staat “Adembenemende roman over een gevaarlijke tocht van ontsnapte slaven in 1830.” Het verhaal gaat over een jongen, zoon van een plantage-eigenaar en een slavin, die de plantage is ontvlucht en terugkeert om de als slaaf verkochte zoon van zijn hulp te zoeken.
– In Bijna familie, huishoudsters in het Zuid-Afrikaanse gezin beschrijft hoogleraar Zuid-Afrikaanse letterkunde Ena Jansen een cultuur en geschiedenis aan de hand van de sleutelrol van de huishoudster in het gezin. Decennialang waren huishoudelijke hulpen de enige gekleurde mensen die witte stedelingen enigszins van dichtbij meemaakten en in hun huizen verwelkomden. Vijftien jaar na het einde van de apartheid ging Ena Jansen op zoek naar de sporen van huishoudsters in de Zuid-Afrikaanse literatuur en doet daarvan op intrigerende wijze verslag van. Ze heeft ook, en vooral, oog voor de mens áchter de stereotyperingen.
– In Er gebeurde dit, er gebeurde dat bundelt Kristien Hemmerechts oude biografische verhalen, waarbij ze opent met het verslag van haar nieuwe ervaringen in het ziekenhuis, waar ze werd behandeld voor borstkanker. Ondanks dat ze compleet werd verlamd door de diagnose, probeert ze zo min mogelijk een patiënt te zijn. Ze blijft lesgeven, gaat op de fiets naar het ziekenhuis en blijft schrijven. In haar werk heeft ze vaker leven en dood in de ogen gekeken. In deze bundel vind je dan ook verhalen over het verlies van haar zoontjes, de moeizame omgang met haar psychisch zieke zus en haar huwelijk met de dichter Herman de Coninck die overleden is.
– Na de dichtbundel uit 2013 verschijnt van Julia Blackburn nu weer een roman, Draad. Ze vertelt erover dat ze zich pas halverwege het schrijven bewust werd van de vreemde parallel tussen haar eigen leven en dat van haar hoofdpersoon, een visser uit Norfolk. Die laatste wordt op 36-jarige leeftijd te ziek om nog te kunnen werken. Hij begint schilderijen te maken van de zee, de boten en de kustlijn en, bedlegerig als hij is, noodgedwongen ook borduurwerken. Hij sprak nauwelijks en eindigde in een onbeweeglijke toestand, zonder merkbaar bewustzijn. Draad is een zeer persoonlijke zoektocht naar een vergeten bestaan, naar het leven en de dood en de vreemde wereld daartussenin.
– Testament van de Jeugd is een van de beroemdste autobiografieën uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog en was een sensatie toen het in 1933 voor het eerst verscheen. De schrijfster ervan, Vera Brittain, werkte als verpleegster dicht bij het front in Frankrijk. Tijdens de oorlogsjaren ontfermde ze zich over ontelbaar veel zwaargewonde jonge mannen, maar verloor zelf haar broer en haar grote liefde. Ze beschrijft haar bewogen en bijzondere leven op passievolle en eerlijke wijze.
– Mirjam Rotenstreich (moeder van Tonio) snijdt in haar net verschenen roman De stalkster het actuele onderwerp van orgaandonatie aan in een ‘bizar’ verhaal, geïnspireerd op de mythe van Orpheus en Eurydice. Hoofdpersoon Elsemijn is, op het krankzinnige af, ontroostbaar na de moord op haar grote liefde. Dat hij orgaandonor blijkt, en zijn nog warme lichaam wordt ‘leeggeroofd’, brengt Elsemijn op een wanhopig idee.
– Elizabeth Taylor had een naamgenote, een Engelse schrijfster, die altijd in de schaduw van de beroemde acrice stond. Na haar dood werd ze helemaal niet meer gelezen totdat hedendaagse collega’s als Hillary Mantel haar de hemel in prezen. Mede daardoor is nu haar roman Angel opnieuw uitgegeven, een wrange tragikomedie over een meisje dat zich ontwikkelt tot schrijfster van kasteelromans die hilarisch ongeloofwaardig zijn, maar door het publiek worden verslonden. Het is eveneens een portret van een eenzame, teleurgestelde vrouw, met momentopnames van haar opkomst, furore en rijkdom, huwelijk en neergang.
Activiteiten in Utrecht en daarbuiten
– In 1782 verscheen de 18e eeuwse bestseller Sara Burgerhart van Betje Wolf en Aagje Deken. Het was de eerste Nederlandse briefroman, bestaande uit brieven die meerdere personages aam elkaar schreven, zonder verteller. De jonge Sara verkent in de destijds moderne roman de grenzen van haar vrijheid. Op 23 oktober organiseert Salon Saffier de voorstelling Mijn lieve Burgerhart . De 18de eeuwse Sara wordt er in de 21ste eeuw geconfronteerd met haar ex-huisgenoot en aartsvijand Juffrouw Hartog. Teksten werden bewerkt, er zijn nieuwe teksten geschreven en er is muziek bij gezocht en geschreven, waarin de hoofdpersonnen worden vertolkt door twee sopranen: “een prikkelende en aantrekkelijke benadering van dit overbekende verhaal“
Meer info: http://www.salonsaffier.nl/Programma+informatie.php?id=252&nav=2
– De voorstelling over Sara Burgerhart vindt plaats in het kader van de tentoonstelling “Omdat ik iets te zeggen had” – Utrechtse schrijfsters uit de negentiende eeuw’. In het al eerder genoemde internationale HERA-project is een groep literatuurhistorici bezig om het werk van 19e-eeuwse schrijfsters terug te vinden en te herwaarderen. Bij de tentoonstelling in de Utrechtse Centrale Bibliotheek (18 oktober t/m 14 november) gaat het vooral om bekende en minder bekende Utrechtse schrijfsters als Ina Boudier-Bakker, Petronella Moens, Johanna van der Woude, Christine Doorman, Codien Zwaardemaker, Melati van Java, Anna Maria van Schurman en Belle van Zuylen
Meer info: http://www.bibliotheekutrecht.nl/agenda/expositie-omdat-ik-iets-te-zeggen-had.html
– Op 18 oktober organiseert het Literatuurhuis een avond rond de documentaire De ontdekking van de wereld (2015) over het leven van Braziliaans-Joodse schrijfster Clarice Lispector. Sinds de herontdekking dit jaar van haar gelijknamige zelfportret en van haar biografie staat ze weer volop in de belangstelling. En begrijpelijk, in haar eigen land is ze een halve heilige. Ze staat bekend als een intelligente excentrieke vrouw met een leven vol uitschieters, naar boven en beneden, die zich ondanks een lange ballingschap en persoonlijke problemen uitgroeide tot een groot schrijfster. Meer info: http://www.hetliteratuurhuis.nl/agenda/812/
– In Tivoli Vredenburg treedt op 8 oktober de Nederlandse singersongwriter Sabrina Starke op. In 2015 verscheen haar vijfde album, met de iconische hoes waarop 36 zwarte vrouwen staan die haar hebben geïnspireerd. “Het is soul met de ‘s’ van super”, zo staat op de website. Op 16 oktober komt voormalig ‘princess of pop’, de Engelse zangeres Kim Wilde, nummers zingen van haar net nieuwe album en daarnaast onverwoestbare klassiekers. Meer info: https://www.tivolivredenburg.nl/nl/
– Op 8 oktober luidt de Schiedamse Ketelfactory het nieuwe seizoen in met een solo-tentoonstelling van beeldend kunstenaar Sharon Houkema, ‘Is there life after lifestyle’?. “Waarom zou ik mijn tentoonstellingsruimte opruimen als de wereld één grote puinhoop is?” is een beeldend citaat van haar zorgen omtrent de ecologische vernietiging als gevolg van (over-)consumptie en materialistisch gewin. In haar solo- tentoonstelling wil ze niet alleen reflecteren op de wereldwijde ecologische crisis, maar ook alternatieven aanreiken die wegvoeren van een destructieve levensstijl, en doet dat middels poëtische als kritische installaties.
Meer info: http://www.deketelfactory.nl/tentoonstelling/nu/
– Op 22 oktober wordt in galerie Oosthem (vlakbij Sneek) de tentoonstelling geopend Het spoor terug van kunstenares Liesbeth Takken. Haar werk kent zowel heel lichamelijke als heel spirituele kanten, waarbij ze haar leven als vrouw en als bewoonster van deze aarde vorm geeft. Dat is bij deze tentoonstelling ook terug te zien. Er zal deels niet eerder vertoond werk getoond worden, verdeeld in 4 tijdvakken, vanaf de jaren ’80 tot heden. Om 15 uur is er een inleiding met harpmuziek.
Zie ook: http://liesbethtakken.com/index.php
Bibliotheek-nieuws
– Afgelopen maand is Moyra Haaxma van de Utrechtse vrijwilligerscentrale bij ons langs geweest. Ze noemde de vrouwenbibliotheek een ‘goudmijn’ (figuurlijk gesproken dan). Altijd leuk om te horen natuurlijk. Jonna en ik hebben een prettig gesprek met haar gehad, adviezen gekregen en inspiratie opgedaan voor hoe we de vrouwenbibliotheek beter herkenbaar kunnen maken. Ook hebben we allerlei andere ideeën opgedaan voor activiteiten en begeleiding.
– Er is nog plaats in de nieuwe (avond)leesgroep en (middag)poëziegroep.
Voor meer informatie:http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/08/10/leesgroep-recente-literatuur/ en http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/07/29/wil-je-meedoen-in-een-nieuwe-poeziegroep-overdag/ of stuur een mailtje naar info@vrouwenbibliotheek.nl
Nieuwe boeken in de bibliotheek
Een klein leven van Hanya Yanagihara, Runa van Vera Buck, MaddAddam van Margaret Atwood, Dagen van honger en ellende van Neel Doff, Searching for paradise van Arita Baaijens.
Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/09/01/spaar-de-spotvogel-door-harper-lee/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/09/16/etta-otto-russell-james-door-emma-hooper/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/09/19/khomeini-sade-en-ik-door-abnousse-shalmani/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/09/27/ga-heen-zet-een-wachter-door-harper-lee/
De leenbijdrage voor 2016 is opnieuw vastgesteld op € 25,-. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op banknummer NL71 INGB 0009 2669 95 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2016’. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek.
Vanaf 1 oktober betaal je € 10,- voor de rest van het jaar.
Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden, de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Naast de aangekondigde openingstijden blijft het altijd mogelijk om op afspraak een bezoek te brengen aan de bibliotheek.
U bent van harte welkom.
Marjolein Datema Utrecht, 27 september 2016