Juli (openings)nieuws

Beste leensters en andere belangstellenden,

In het Noordbrabant Museum is de tentoonstelling Between the lines te zien van de Japanse kunstenares Chiharu Shiota. Ze was twee jaar geleden dé sensatie van de Biënnale in Venetië en als ik foto’s zie van haar werk kan ik me dat erg goed voorstellen. Haar werk is esthetisch mooi en fijnzinnig en heeft tegelijkertijd een intense lading. Ze is vooral bekend om haar grote kameromvattende web van (rode) draden, soms slangen. Daarnaast maakt ze heel veelzijdig beeldend werk, waaronder het uitvoeren van performances. Een ontmoeting met Martina Abramovic heeft hierin een belangrijke rol gespeeld, waarna ze uit Japan is vertrokken en in Duitsland verder haar opleiding is gaan vervolgen. Ze woont en werkt nu in Berlijn.
Deze eerste solo-tentoonstelling van Chiharu Shiota in Nederland toont video’s, objecten, foto’s en installaties uit de periode 1999 tot 2017. In de werken komen de onderwerpen terug waar zij al jaren over nadenkt: het menselijk leven, hoop, dromen. Een speciaal op maat van Het Noordbrabants Museum gemaakte installatie Uncertain Journey is het klapstuk van de tentoonstelling. Met tien assistenten werkte Chiharu Shiota twaalf dagen aan de gigantische web-installatie. Een tentoonstellingsruimte van ongeveer 130 m² is overspannen met een op maat gemaakt net. De draden van zo’n 2.000 bollen wol zijn zo’n 10.000 nietjes vastgezet. De installaties van Chiharu Shiota maken een diepe indruk op bezoekers doordat ze universele begrippen zoals identiteit en herinnering op een erg mooie manier vormgeeft.
Meer info en een artikel uit Trouw: http://www.hetnoordbrabantsmuseum.nl/bezoek/tentoonstellingen-activiteiten/tentoonstellingen/chiharu-shiota/
https://www.trouw.nl/cultuur/chiharu-shiota-legt-verbanden-in-een-web-van-rode-wol~a417ca32/

Op 19 juni verschenen drie vergeten klassiekers van vrouwelijke schrijvers: We hebben altijd in een kasteel gewoond (oorspronkelijk 1962) van Shirley Jackson, Mathilda (1820) van Mary Shelley en Lange afstandloopster en andere verhalen (1974)  van Grace Paley. Ze worden alledrie ingeleid door jonge Nederlandse schrijfsters die hun sporen al verdiend hebben. Daarmee heeft uitgeverij AtlasContact onderstreept dat ze nog steeds actueel en ruimschoots de moeite waard zijn en een (nieuwe) vertaling en heruitgave verdienen.
– In We hebben altijd in een kasteel gewoond van Shirley Jackson woont Merricat Blackwood met haar enige zus Constance en haar oom Julian in het Blackwoods familiehuis. Niet lang geleden waren er zeven Blackwoods, totdat er op een vreselijke nacht een dodelijke dosis arsenicum in de suikerpot belandde. Constance werd verdacht van de moord omdat zij geen suiker heeft gegeten, maar ze is vrijgesproken, en sindsdien laat de buitenwereld de Blackwoods niet meer met rust. Wanneer hun neef Charles arriveert wordt de situatie nog dreigender. Merricat is echter de enige die het gevaar inziet dat de komst van Charles met zich meebrengt, en ze moet snel handelen om haar overgebleven familieleden uit zijn greep te houden. De roman is weer onder de aandacht gekomen na de verschijning in 2015 van een uitputtende (Engelstalige) biografie over schrijfster Shirley Jackson. In 2017 verschijnt een verfilming van wat ook wel kortweg genoemd wordt Kasteel. 
Niña Weijers schreef het voorwoord bij deze heruitgave van de bekendste roman van de koningin van ‘American Gothic’. Een artikel van haar hand in de Groene Amsterdammer maakt veel duidelijk over de roman en haar schrijfster, zie https://www.groene.nl/artikel/leven-in-een-weckpot
– Mathilda, de opvolger van Mary Shelleys eerste boek Frankenstein, gaat over een jonge vrouw die haar moeder verloor toen ze geboren werd. De vrouw raakt onder de indruk van een knappe dichter, maar tegelijkertijd wordt de relatie met haar diepbedroefde vader ernstig verstoord door de dood van de moeder: de vader begint zijn dochter aan te zien voor zijn verloren vrouw. Een bezield, sterk autobiografisch verhaal over een vrouw die op een dappere zoektocht gaat naar liefde, verzoening en verlossing. De vader van Mary Shelley (geboren Mary Wollstonecraft Godwin) was zelf schrijver en bekend om zijn subversieve boeken. Hij was ook de uitgever van de boeken van zijn dochter, maar weigerde Shelley’s Mathilda uit te geven vanwege het schokkende thema van het verhaal: vader-dochterincest. Hij wilde het manuscript zelfs niet terugsturen naar zijn dochter, waardoor het tijdens haar leven nooit tot een publicatie kwam. Na ruim een eeuw werd het manuscript ontdekt en gepubliceerd. Hanna Bervoets schreef het voorwoord.
– In Grace Paley’s Lange afstandloopster en andere verhalen is identiteit een persoonlijk en sociaal vraagstuk in de strijd voor een vreedzame wereld. Haar verhalen vangen het jeuken van de stad en liefde tussen ouders en kinderen. Paley schept een stevige en levendige fictieve wereld die doordrenkt is van het alledaagse leven. De meeste personages uit deze verhalenbundel zijn vrouwen van middelbare leeftijd, zoals Faith Darwin, die doet denken aan maar niet bedoeld is als Paley’s alter ego; andere personages zijn simpelweg degene over wie verhalen verteld moeten worden – de kinderen die overleden door of geleden hebben aan verwaarlozing, armoede, drugsmisbruik, en de Vietnamoorlog. Met haar vlijmscherpe pen zet Paley geloofwaardige en levensechte personages neer. Nina Polak schreef een voorwoord bij deze tweede bundel van Grace Paley.

Er is nog een heel andere klassieker in het Nederlands verschenen, die zo mooi poëtisch geschreven is en kwalitatief zo hoog werd geacht dat J.M. Coetzee haar in het Engels heeft vertaald. De expeditie naar de Baobab  vertelt Wilma Stockenström over een oude slavin die in de tijd van de ontdekkingsreizen haar laatste dagen slijt in een holle baobab-boom ergens in Afrika. Ze vertelt hoe ze als jong meisje gevangengenomen is en achtereenvolgens in een havenstad door drie eigenaren bezeten en gebruikt werd. Haar vierde eigenaar – en minnaar – neemt haar mee op een ontdekkingsreis dwars door Afrika. Nadat ze door alle anderen verlaten worden en haar eigenaar sterft, blijft ze alleen over en woont ze in een baobab. Daar wordt ze verzorgd door kleine inlanders, die haar als bosgeest aanbidden. Maar zonder contact met andere mensen verzinkt zij in eenzaamheid en verlatenheid. Biblion schrijft erover: “Waarheid en dichting gaan zo in elkaar op, dat het boek bijna gelezen moet worden als een gedicht.”

Onlangs uitgebrachte titels: (het zijn er veel aan het begin van een langeleeszomer..)
– En we noemen hem van Marjolijn van Heemstra is een familieverhaal dat het midden houdt tussen een roman en een reportage. Op 18-jarige leeftijd besluit Marjolijn van Heemstra haar toekomstige eerste zoon te vernoemen naar ‘bommenneef’, een verre oom en, volgens de familielegende, verzetsheld. Als Marjolijn zwanger is komt haar belofte ter sprake en het verlangen dringt zich op meer van de oom te weten te komen. Dan rijst de vraag of Frans de bommenneef inderdaad een held van het verzet is geweest of een ordinaire moordenaar.
– In haar eerste en unieke roman, Het tegenovergestelde van een mens, kantelt dichteres Lieke Marsman alle ideeën over klimaatverandering en identiteit. Als kind probeert jonge klimaatwetenschapster Ida zich voor te stellen hoe het is om een komkommer te zijn. Dat lukt natuurlijk niet, een komkommer heeft geen gedachten – en hoe kun je je dat voorstellen zonder erbij na te denken? Sindsdien is Ida op zoek naar manieren om uit haar eigen hoofd te ontsnappen, maar deze zoektocht levert vooralsnog alleen maar afstand op tussen haar en de mensen van wie ze houdt. In een wereld die ten onder dreigt te gaan aan klimaatverandering moet ze de blik echter wel naar buiten richten. Omdat ze graag iets wil betekenen, besluit ze zich aan te melden voor een project in de Italiaanse Alpen. In Italië wordt duidelijk dat de vervreemding die Ida dagelijks ervaart in de hele wereld om haar heen zit ingewoven – en deze wereld in gevaar brengt.
– Martha Hall Kelly schreef met Seringenmeisjes een meeslepende en aangrijpende debuutroman over drie vrouwen en hun strijd voor vrijheid, gerechtigheid en tweede kansen. In 1939 verandert het lot van drie vrouwen voorgoed wanneer Hitler Polen binnenvalt. Caroline Ferriday is een hardwerkende vrouw die haar handen vol heeft aan haar vrijwilligerswerk op het Franse consulaat in New York. Aan de andere kant van de oceaan sluit de Poolse tiener Kasia Kuzmerick zich aan bij het verzet. Eén verkeerde stap kan vreselijke gevolgen hebben, zoals Kasia snel ondervindt. De ambitieuze Herta Oberheuser heeft een nieuwe positie aangeboden gekregen als dokter in dienst van de overheid, en wordt onderdeel van het kampregime in Ravensbrück. De drie vrouwen raken onlosmakelijk met elkaar verbonden wanneer Kasia ook in Ravensbrück terechtkomt en na de oorlog samen met Caroline strijdt voor gerechtigheid.
– Marie Stahlie schreef De middelste dag van het jaar. Dat is 2 juli: 182 dagen liggen links van die dag en 182 dagen liggen er rechts van. In 2015 zal het er op die centrale dag om spannen of het warmterecord gebroken wordt. De weerman heeft het hele land dispensatie verleend: plichten en taken hoeven niet veel te wegen op die snikhete tweede juli. Maar met Sylvia Ciecierzky (moeder van een volwassen tweeling, tweemaal gescheiden, vertaalster en verwoed aanhangster van zelfredzaamheid) heeft de middelste dag van 2015 andere plannen. Zij zal een man ontmoeten die ze twintig jaar eerder, op zijn zestiende, voor het laatst heeft gezien. De ontmoeting blijkt een vuurproef voor hen beiden: durven ze het aan om de beeldenstormers van hun eigen innerlijke leven te worden? Het boek wordt in Trouw “een meeslepend mentaal avontuur” genoemd.
– In het kleine boekje Slapeloze nacht van Margriet de Moor is het nacht. Terwijl een wildvreemde man in haar bed ligt te slapen, is een vrouw naar beneden gegaan om een tulband te bakken. Zo doet ze dat in de doorwaakte nachten sinds haar man zich, nadat ze slechts veertien maanden getrouwd waren, van het leven heeft beroofd. Het geheim waarmee het revolverschot in de tuinbouwkas haar heeft achtergelaten – waarom? – is altijd aanwezig. Ze stelt de keukenwekker in. Gaat weer naar boven. Kijkend naar de slapende man dringt tot haar door waarom ze het deze keer fijn vindt om wakker te zijn.
– Tussenruimte is de 2e roman van de Utrechtse Truus Rozemond. Een echtpaar leeft toe naar de geboorte van hun eerste kind. Hun relatie komt onder druk te staan als hun eersteling niet levensvatbaar blijkt te zijn. Annelies is ten prooi aan diepe rouw, Egbert zoekt houvast in structuur en regelmaat, wil zo snel mogelijk weer aan het werk. Jaren later tijdens een vakantie komen de opgekropte emoties omhoog. Net als haar zoon verkeert ook de moeder van wie Egbert geleerd heeft zijn gevoelens te beteugelen, in een bestaanscrisis. Tussenruimte is een psychologische roman, waarbij het accent ligt op de karakters van de hoofdpersonen en niet zozeer op de gebeurtenissen. Het is een soort is ‘kijken in de ziel’ in romanvorm.
– In De Laura’s van Sara Taylor maakt een moeder met haar puberdochter een roadtrip dwars door Amerika. De verschillende plekken die ze aandoen zijn door moeder niet willekeurig uitgekozen. Ze zijn allemaal verbonden met haar jeugd en met de diverse Laura’s die een impact op haar leven hebben gehad. De roman gaat over identiteit en de speciale band tussen moeder en kind. “Ik dacht dat mijn moeder tevreden was met haar leven. Ik had het mis.”
– In haar nieuwe roman Niets is onmogelijk schrijft Elizabeth Strout weer over de wereld van de heldin van haar vorige boek Ik heet Lucy Barton. De mensen uit Lucy’s verleden komen een aantal jaren later nog een keer aan bod. Hele levens in al hun complexiteit worden voor heel even opgeroepen en met elkaar verbonden in negen indringende verhalen. Ze zijn onderling ingenieus vervlochten en Lucy Barton komt altijd even voorbij, een inkijkje in een fictief universum dat uniek is in de hedendaagse literatuur. Het geeft een groeiend inzicht in de eenzaamheid die aan iedereen kleeft en in het gegeven dat menselijke liefde gebrekkig is.
– In Het eind is ons begin van Megan Hunter baart een vrouw haar eerste kind tijdens een mysterieuze milieuramp, een zoon; haar man en zij noemen hem Z. Maar vlak na Z’s geboorte slaat de chaos toe en ziet het stel zich gedwongen huis en haard te verlaten en veiliger oorden op te zoeken, naar een vluchtelingenkamp. In alle ontreddering wordt de innige band tussen moeder en kind al snel het enige toevluchtsoord. Te midden van de onzekerheid, honger, angst en slapeloosheid weet Z wonder boven wonder te groeien en zich te ontwikkelen. Hij is het ankerpunt van onze verteller wanneer alles wat haar lief is verdwijnt en de wereld om haar heen onherkenbaar wordt. Het boek heeft iets onloochenbaars, elementairs, verontrustends, is zowel een lyrisch verhaal over de vreemde schoonheid van nieuw moederschap als een sombere schets van angstaanjagende, onbeheersbare veranderingen.
Non fictie:
– In Feminisme. Terug van nooit weggeweest doet Anja Meulenbelt de oefening van De schaamte voorbij (1976) nog eens over. Met verbazing stelt ze vast dat een groot deel van de feministische bewustwording van toen vervlogen is. Anja Meulenbelt sloopt heilige huisjes. Gaat feminisme écht over de gelijkheid tussen man en vrouw? Moeten feministen blij zijn met vrouwelijke politici en bedrijfsleiders die zich als cheerleaders van het neoliberalisme gedragen? ‘Voor feministen’, schrijft ze, ‘is dé hamvraag niet langer alleen: wat is goed voor vrouwen? We moeten ons ook afvragen in wat voor wereld we willen leven.’
Poëzie:
– As, vuur, de nieuwe bundel van Hester Knibbe, valt uiteen in twee delen, die zich tot elkaar verhouden als communicerende vaten. Uitgangspunt voor het eerste deel zijn ‘oerwoorden’ die alle Euraziatische taalfamilies met elkaar verbinden. Zij vormen de humus waaruit de dichter in dit deel een persoonlijke mythologie laat opbloeien. In het tweede deel gaat het om de vraag wat reizen voor de dichter betekent en hoezeer dat de kijk op de vertrouwde omgeving en het eigen wereldbeeld beïnvloedt.
– Met de bundel Als je een meisje bent debuteerde schrijfster Maartje Smits als dichter. Haar werk werd door de pers ontvangen als ‘zeer geslaagd en ‘overtuigend’. In haar nieuwe bundel Hoe ik een bos begon in mijn badkamer heeft Maartje Smits de ongemakkelijke houding van de mens ten opzichte van de natuur tot thema van haar poëzie gemaakt. Met de huidige klimaatverandering moeten we ons opnieuw verhouden tot de natuur. Deze blijft namelijk niet precies binnen de lijntjes, maar stormt onze dorpen en steden binnen. Wat is nog natuur in dit land? Ze wordt tot een bos verleid.
Thriller:
– De schitterende doden van Belinda Bauer wordt omschreven als een ongewoon goede, traditionele thriller. Eve Singer is op zoek naar de dood. Haar carrière als misdaadverslaggeefster lijkt voortijdig aan zijn eind te komen en ze is bereid om alles te doen om haar op sensatie beluste publiek tevreden te stellen. De moordenaar is ook op zoek naar de dood, om aan iedereen de schoonheid van het sterven te laten zien. Hij kondigt zijn macabere optredens van te voren aan en zorgt ervoor dat deze voor iedereen te zien zijn. Wanneer de moordenaar contact opneemt met Eve, grijpt ze deze kans om als eerste de moorden te verslaan met beide handen aan. 

Activiteiten in Utrecht en daarbuiten:
– Op 6 juli organiseert Atria i.s.m. LOVA Network en het Wereldhuis een avond met de titel Resilient Women: Gender en Migration in the Netherlands. Het wordt een gesprek over gender en migratie. Met welke obstakels krijgen vrouwelijke vluchtelingen te maken? Hoe proberen vrouwen zelf hun situatie te verbeteren? En hoe kan een positieve verandering teweeg worden gebracht?
Meer info: https://www.atria.nl/nl/agenda/resilient-women-gender-and-migration-netherlands

– Theaterfestival de Parade reist al sinds 27 jaar tijdens de zomer langs de vier grootste steden van Nederland. Het festival is op 23 juni haar tournee in Rotterdam begonnen, reist vervolgens met alle artiesten, medewerkers, tenten en restaurants via Den Haag (7 t/m 16 juli) door naar Utrecht (21 juli t/m 6 augustus) om af te sluiten in Amsterdam (11 t/m 27 augustus). Er staan zo’n 70 verschillende theater-, muziek en dansvoorstellingen, 45 bands en meer dan 15 kindervoorstellingen op de planken. Het merendeel van de voorstellingen is speciaal voor het festival gemaakt en alleen op de Parade te zien. Deze duren gemiddeld zo’n 30 minuten, waardoor je makkelijk twee, drie of zelfs vier voorstellingen kan zien op een avond. Optredende vrouwelijke artiesten met een eigen activiteit:
* Withlov van Alyssa Gonzalez is een korte fragmentarische voorstelling over hoop, liefde, bedrog, jaloezie en vertrouwen, met poëtische en humoristische teksten. Bevangen worden door de liefde, belanden aan de schaduwzijde en tot de conclusie komen: ‘Een sterke onafhankelijke vrouw, is dat eigenlijk een positief begrip?’
*  Monster Love Town van schrijfster en performer Elfie Tromp is een tragikomische onewomanshow die gaat over de wreedheid van de liefde. Hoe we allemaal net over het randje van gezond verstand kieperen als we bedwelmd raken door de ander.
* Kunstenares Elise van der Linden houdt zich bezig met het thema tijd, dat voor haar voor groei, verval, maar ook voor eeuwigheid staat. Haar video-installaties zijn als een dwaaltocht door een wereld van landschappen en architectuur en laat je tijd en ruimte anders ervaren. In het Parademuseum neemt ze je mee op een verstilde en meditatieve reis door een imaginaire wereld.
* Ellen ten Damme laat de mooiste Franse chansons uit de dynamische twintigste eeuw herleven. Klassiekers van o.a. Jacques Brel, Edith Piaf, Yves Montand, Brigitte Bardot, George Gainsbourg, maar ook de latere hits, aangevuld met eigen nummers.
* In 2011 ontmoetten Amber Docters van Leeuwen (cello), Helena Basilova (piano) en Marike van Dijk (saxofoon) elkaar voor het eerst in New York, waar zij alledrie woonden, studeerden en muziek maakten. Deze klassiek geschoolde musici zoeken geheel in New Yorkse spirit naar vernieuwing en laten bestaande vormen los tijdens dit eigenzinnige, interdisciplinaire project. Le voyage dans la lune is een muziekvoorstelling met beelden en muziek.
* We swipen, scrollen, liken, linken en appen ons een ongeluk. We zijn verzot op onze digitale verdoving en hebben overal bereik. Maar hoe bereikbaar zijn we voor elkaar? In Ssst… NIET ZINGEN AUB zoomt sounddesigner Lilian Hak met beeld en geluid in op deze vraag.
* Boekentherapie is een literair programma over de genezende kracht van boeken, waarbij het publiek op informatieve en humorvolle wijze ‘therapeutisch’ aan de hand wordt genomen binnen de letteren. Boeken als medicijn voor de diverse ongemakken in het leven, maar bovenal als middel voor een gelukkig bestaan. Iedere avond in Boekentherapie een intiem gesprek met een Nederlandse auteur over de heilzame werking van de letteren, op 7 juli met Christine Otten, op 10 juli Hanneke Groenteman en op 21 juli Francine Oomen.
* Bodywarmer is een reconstructie van een liefdesgeschiedenis, geschreven in de toekomende tijd. Een dialoog tussen twee vrouwen, gespeeld door actrices Inge Smolders en Sarah Ringoet. Met humor en dynamiek spreken ze elkaar zo nu en dan tegen en slaan een andere bocht in dan door de vorige gesuggereerd wordt.

Bibliotheek-nieuws
– In september gaat de leesgroep aan een nieuw seizoen beginnen. We lezen en bespreken op 8 vrijdagmiddagen romans of verhalen van Nederlandse en buitenlandse schrijfsters. Ons plan is om een diverse keuze te maken uit recente en klassiekere titels. Het programma en de data zijn nu nog niet bekend, maar zullen spoedig volgen (zie www.vrouwenbibliotheek.nl). Er zijn 1-2 plaatsen vrij, dus als je zin hebt om deel te nemen, ben je van harte welkom. Op 7 juli (14u) is onze laatste bijeenkomst van dit seizoen. Belangstellenden zijn van harte uitgenodigd voor kennismaking en/of meer informatie (13.30u), en om aansluitend eventueel mee te doen.
– In september gaat ook de poëziegroep aan een nieuw seizoen gaat beginnen. Na een paar jaar alleen Nederlandse (of Vlaamse en Zuid-Afrikaanse) dichteressen te hebben gelezen zal dat nu uitgebreid worden naar internationale dichteressen, maar wel in Nederlandse vertaling. Meer info: https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/05/28/poeziegroep-2017-2018/
De huidige groep heeft zich al weer aangevuld tot 10 personen. Als er genoeg belangstelling is, zou er een 2e groep kunnen beginnen, bijv overdag.

Nieuwe boeken in de bibliotheek 
Chamlang. De eerste Nederlandse vrouwenexpeditie van Myra de Rooy, De Laura’s van Sara Taylor, Lieve Ijeawele van Chimamanda Adichie, Slapeloze nacht van Margriet de Moor, Vrouwen in verzet, toen & nu van Mies Bouhuys e.a., De gekwetste vrouw van Linda Leonard en Vrouwen rond de eeuwwisseling (de vorige MD) van Aukje Holtrop

Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd 
https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/02/transit-door-rachel-cusk/
https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/13/de-uitweer-door-amy-liptrot/
https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/16/van-vogels-en-mensen-door-margriet-de-moor/
https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/20/halleluja-door-annelies-verbeke/
https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/23/hier-zijn-is-heerlijk-door-marie-darrieussecq/

De leenbijdrage voor 2017 is opnieuw vastgesteld op € 25,-. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op banknummer NL71 INGB 0009 2669 95 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2017‘. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd.
Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek.

Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden, de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Naast de aangekondigde openingstijden blijft het altijd mogelijk om op afspraak een bezoek te brengen aan de bibliotheek.
U bent van harte welkom.

Marjolein Datema                                             Utrecht,  26 juni 2017