Beste leensters, leners en andere belangstellenden,

In de week na het rondsturen van de vorige nieuwsbrief kregen we een tweetal ‘interview’-verzoeken binnen in het kader van Internationale Vrouwendag. Om er iets op 8 maart over te kunnen schrijven, wilden zowel ‘In de buurt-Utrecht’ als studenten van de School voor journalistiek iets meer weten over de Utrechtse vrouwenbibliotheek. Ze hadden vragen als: Wat is de Vrouwenbieb precies? Waarom heeft Utrecht een Vrouwenbieb? Voor wie is de Vrouwenbieb bedoeld? Wat is de geschiedenis van de Vrouwenbieb? Heeft de Vrouwenbieb in Utrecht nog bestaansrecht in 2024?
Een artikel is nog in de maak, het andere hebben we ook op onze eigen website geplaatst:
https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/09/37064/ en https://indebuurt.nl/utrecht/genieten-van/mysteries/mysterie-opgelost-daarom-heeft-utrecht-een-vrouwenbibliotheek~403920/

* Chantal Anne Akerman was een Belgisch filmregisseuse, actrice, auteur, producente en componiste. Ze woonde in Parijs, maar werd geboren in Brussel, in een Joods-Pools gezin van Holocaust-overlevers. Chantal Akerman was een van de meest onbevreesde filmmakers van haar generatie. In haar werk vervagen de grenzen van tijd en ruimte, van film en kunst. Haar werk was van grote invloed op feministische filmmakers en de avant-garde cinema in het algemeen. Ze is grotendeels onbekend gebleven bij het grote publiek, maar wordt vereerd door cinefielen, beeldend kunstenaars en filmmakers. Haar bekendste film, Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles, maakte ze toen ze 25 was, en was gebaseerd op haar nauwkeurige waarneming van de handelingen en gebaren van haar moeder bij alledaags huishoudelijk werk. In 2022 werd de film door het British Film Institute gekozen tot beste film aller tijden. Het maakt de impact van haar filmwerk op de internationale cinema heel duidelijk.
Dit jaar brengen het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, Bozar (t/m 21 juli) en Jeu de Paume in Parijs (najaar) hulde aan Chantal Akerman met de eerste grote overzichtstentoonstelling over de Brusselse artieste,
Chantal Akerman. Travelling. In de catalogus bij de tentoonstelling komen mensen aan het woord die het dichtste bij Akerman stonden en unieke inzichten kunnen bieden: de mensen die met haar samenwerkten of zich door haar lieten inspireren.
Eveneens t/m 21 juli brengt CINEMATEK, het Koninklijk Belgisch Filmarchief in Brussel, een volledige retrospectief van haar films met daarnaast een selectie films die voor haar belangrijk waren.

 

*Chantal Akerman schreef ook, o.a. Mijn moeder lacht . In 2013 werd haar moeder ziek. Ze vloog terug van New York naar Brussel om voor haar te zorgen, en ondertussen schreef ze: over haar jeugd, de ontsnapping van haar moeder uit Auschwitz waar ze niet over sprak, de moeilijkheid om van haar vriendin C. te houden, haar angst voor wat ze zou doen wanneer haar moeder zou overlijden. Tussen deze ontroerende en ontluikende fragmenten over haar leven plaatste ze ‘stills’ uit haar films. Mijn moeder lacht is zowel een samenvatting van de thema’s waar Chantal zich gedurende haar hele leven mee bezighield, als een versie van de eenvoudigste en meest gecompliceerde liefdesrelatie van allemaal: die tussen een moeder en een dochter. “Er is geen uitweg, niet voor Akerman en niet voor de lezer. Dat maakt het een huiveringwekkend goed boek.”, schreef Dieuwertje Mertens erover in Het Parool.
“Chantal Akerman verliet het leven een jaar na de dood van haar moeder.” Uit het artikel: https://www.antwerpenleest.be/leestips/mijn-moeder-lacht-mensen-zijn-niet-vrij

Onlangs uitgebrachte titels
– Bep (Elisabeth) Rietveld was de oudste dochter van ontwerper en architect Gerrit Rietveld. Haar relatie met hem was ingewikkeld: de jonge Bep is dol op haar vader, maar dat verandert als hij zijn gezin in de steek laat. Bep is razend op haar vader en jaloers op zijn vriendin, Truus Schröder. Bep wil schilder worden maar haar vader vindt dat de schilderkunst sinds Mondriaan dood is. Kunstenares Charley Toorop is het niet met hem eens en geeft Bep schilderles, totdat deze zich in een onbezonnen huwelijk stort en na een scheiding in een tweede huwelijk vlucht, dit keer in Indië. Als de oorlog uitbreekt, belandt Bep met haar drie kinderen in een Japans interneringskamp. Daar tekent ze portretten van medegevangenen in ruil voor voedsel. Na de oorlog vindt ze rust in een derde huwelijk en bij haar zes kinderen. Ze ontwikkelt zich tot portretschilder maar de gecompliceerde band met haar vader blijft haar parten spelen.  schreef een sfeervolle roman over het bijzondere leven van deze opmerkelijke kunstenares, Waar kleur is, is leven. Op 10 april gaat Liliane Waanders in gesprek met Tineke Hendriks over haar roman tijdens Bazarow.LIVE in bibliotheek Neude.
En aanvullend: aan de hand van de portretten, die Bep Rietveld maakte in de Japanse interneringskampen, is Erika Prins op zoek gegaan naar de families achter deze portretten en hun verhalen.  Ze heeft ze opgetekend in Het Indische licht dat ook onlangs is verschenen.
– Sarah Neutkens’ romandebuut Een blote man beminnen (2022) paste in geen enkel vakje, en dat doet de nieuwste roman van deze schrijfster, die ook componiste, kunstenares en model is, evenmin. Op het eerste gezicht gaat Toneelspelen over een jonge vrouw Sarah die een getrouwde man ontmoet, met hem een ­relatie aanknoopt die ­gedoemd is te mislukken, wat inderdaad ook ­gebeurt. Wat ze al onderzocht in haar debuut -hoe om te gaan met verloren liefde- legt ze ook nu weer onder de loep. De vorm nu is echter heel anders en vraagt veel aandacht. Sarah ontmoet de naamloze man bij een toneelvoorstelling genaamd Dingen die je niet kan repareren. Dat stuk schreef Sarah Neutkens eerst en de zeven scènes ervan zijn verdeeld over het boek, waardoor ze als het ware in gesprek gaan met de andere tekst. Het is een tamelijk abstracte voorstelling waarin een man en een vrouw hun relatie tegen het licht houden. Daarbij ligt de vrouw gedurende het hele stuk bovenop de man. De lopende tekst van Toneelspelen is verdeeld in akten, die gaan van akte 1 tot 7 en vervolgens weer terug tot 1, niet voor niets spiegelbeeldig. Spiegels, fotografie, zien en gezien worden, daar staat dit boek vol mee. (bron: Trouw)
– In Van ver gekomen probeert  haar complexe relatie met haar moeder en haar oudste zus, die onlangs kort na elkaar zijn overleden, te ontrafelen. Hoe bepalend ook, die relatie heeft haar niet verhinderd om met vallen en opstaan haar eigen weg te banen, en nieuwe banden te smeden, onder andere met ‘vervangzussen’, zoals documentairemaakster Heddy Honigmann  met wie ze bevriend was en in wie ze veel van zichzelf herkent. Geleidelijk aan heeft ze haar angst voor mensen leren overwinnen. Sinds drie jaar woont ze opnieuw de mis bij. Het was alsof iemand – God? – langdurig op haar schouder tikte. Ze mepte de hand weg. Jarenlang stond ze niet bepaald op goede voet met religie en in haar romans, essays en uitspraken schuwde ze (seksuele) taboes niet. Uiteindelijk gaf ze zich gewonnen en stond zichzelf toe de verbondenheid met God te voelen. Maar wat bewoog haar als weldenkend, intellectueel en kritisch schrijfster om terug te keren bij het geloof? Dat vraagt Kristien Hemmerechts zichzelf ook af.
– Moederland is de debuutroman van de Curaçaos-Nederlandse schrijfster en tv-maakster Milouska Meulens. Daarin belandt Milouska in een depressie als eerst haar vader overlijdt, dan haar tweede huwelijk strandt en vervolgens raakt ze ook haar baan kwijt. Als de pandemie ‘toeslaat’, kan ze niet meer. Ze besluit haar kinderen bij hun vader te laten en naar haar moeder te gaan. Daar mag ze schuilen. Haar moeder draagt een onbarmhartig verleden met zich mee en leerde haar om zich groot te houden. En haar moeder bleef toen haar vader het gezin in de steek liet en terugging naar Curaçao. Milouska moet in deze donkere periode van haar leven op zoek naar wie ze echt is en waar ze thuis is: vaderland of moederland? Die vraag kan ze alleen beantwoorden als ze weet waar ze vandaan komt, waar haar moeder en vader vandaan komen, als ze stopt met vluchten en eindelijk de façade afbreekt. Met de antwoorden begint het herstel.
– De Amerikaanse pionier van de moderne dans Isadora Duncan tart de normen en wetten van haar tijd, zowel in haar persoonlijke leven als in haar kunst. Voor het eerst in de geschiedenis danst ze op blote voeten en in losse gewaden, geïnspireerd op de bewegingen van de natuur. Wanneer ze zwanger raakt van een gehuwde man, trekt ze zich in 1906 enkele maanden terug in een villa in de duinen van Noordwijk aan Zee. Hopelijk ongezien door de paparazzi wil ze hier in Nederland haar eerste kind krijgen. Als ongetrouwde vrouw zet Isadora alles op het spel. Dat doet ze welbewust. Ze vindt dat een vrouw kinderen moet kunnen krijgen zoals zij dat wenst en ze kiest uit volle overtuiging voor de Britse toneelvernieuwer Edward Gordon Craig. Ze is vrij, maar raakt toch verstrikt in haar obsessie voor deze man.  schreef een roman over haar, Alles wat beweegt.

Vertaalde romans
– Jenny Erpenbeck is geboren in Oost-Berlijn. Haar vader was filosoof en schrijver, haar moeder vertaalster. Na een studie theaterwetenschap en muziektheaterregie ging ze werken als operaregisseur. Ze begon met het schrijven van toneelstukken en in 1999 verscheen haar eerste roman Het verhaal van het oude kind. Inmiddels geldt ze als een van de belangrijkste hedendaagse Duitse auteurs, maar is ze bij ons toch weinig bekend. Andere romans van haar zijn Een handvol sneeuw, Huishouden, Gaan ging gegaan. Haar nieuwste roman Kairos speelt zich af in haar geboortestad, in 1986. Katharina en Hans ontmoeten elkaar toevallig in de bus en even later vallen ze als een blok voor elkaar. Zij is een studente van 19, hij is 34 jaar ouder, getrouwd en een succes­vol schrijver en radiomaker. De twee beleven een ‘allesverzengen­de’ liefde, die echter verre van gelijkwaardig is. De oudere Hans leert Katharina over het leven, maar als zij haar eigen weg begint te gaan, ontwikkelt hij een agressie jegens haar, die sadistische en paranoïde trekken vertoont. En ondertussen voltrekt zich een ingrijpende maatschappelijke en politieke omwenteling.
– “In december 1938 werd de tienjarige  vanuit Wenen met honderden Joodse lotgenootjes op het eerste Kindertransport naar Engeland vervoerd. In haar nu vertaalde romandebuut uit 1964 beschrijft ze hoe ze zeven jaar doorbracht in Huizen van anderen (Cossee). Hoe ze werd opgevangen door een reeks zéér uiteenlopende pleeggezinnen. En hoe ze haar ouders middels brieven eveneens in veilige Britse haven wist te krijgen, waar haar vader, van topaccountant tot tuinman gedegradeerd, spoedig stierf. Een indringend, verrassend geestig relaas, ook door de nadruk op het soort details dat een scherpkijkend kind bezighoudt. Dat meegesmokkelde worst die in de trein tot haar gêne een intense rottingsgeur verspreidt, bijvoorbeeld. Commentaar van een reisgenote: ‘En hij is niet eens koosjer.’” (VPRO)
– Volgens de mythe is Baba Jaga een oude heks die kinderen kidnapt en in een hutje woont dat op kippenpoten staat. Maar wat heeft zij te maken met de reis die de schrijfster maakt naar de Bulgaarse stad Varna, waar haar moeder vandaan komt? Of met een drietal oudere vrouwen die een week doorbrengen in een Tsjechisch kuuroord? Veel meer dan wij denken, zo blijkt in het laatste deel van Baba Jaga legde een ei. Dubravka Ugrešic verbindt de verschillende verhaallijnen in een eigen kijk op een eeuwenoude mythe, een bezwerend en magisch boek over ouder worden en de kracht van verhalen.
– J.M. Coetzee schreef over Een klein detail van : “Adania Shibli neemt een gok door onze toegang tot de belangrijkste gebeurtenis in haar roman – de verkrachting van en moord op een jonge bedoeïenenvrouw – toe te vertrouwen aan twee diep in zichzelf verzonken vertellers -een Israëlische psychopaat en een Palestijnse amateurspeurder met een hoog autismegehalte-, maar haar indirecte methode rechtvaardigt zichzelf volledig naarmate het boek zijn hartverscheurende conclusie bereikt”. Uit een andere review: “Een meditatie over de herhalingen van de geschiedenis, over het verleden als een terugkerend trauma”. De Palestijnse schrijfster schuift de twee indringende verhaallijnen over elkaar om een heden op te roepen dat wreed en onontkoombaar door het verleden wordt achtervolgd.
– Met haar roman Demon Copperhead vestigt Barbara Kingsolver de aandacht op wat in de verpauperde oude mijnstreek de Appalachen gaande is. Damon Fields, het zoontje van een alleenstaande tienermoeder, woont in een trailer in de bergen van de zuidelijke Appalachen. Hij heeft hetzelfde koperkleurige haar als zijn overleden vader, aan wie hij ook de bijnaam Demon Copperhead te danken heeft. Afgezien van goede looks, bijtende humor en overlevingsdrift zit hem weinig mee in het leven. Zijn moeder worstelt met haar verslaving aan pijnstillers. Nadat ze in het ziekenhuis terechtkomt met een overdosis, belandt Demon in het ene na het andere pleeggezin. Hij krijgt te maken met kinderarbeid, verwaarlozing en mishandeling, en met de gevolgen van de opiatencrisis die grote delen van de VS treft. Toch is er ook hoop als blijkt dat hij talent heeft voor American football. Zijn geluk is echter van korte duur. Wanneer hij geblesseerd raakt en zware pijnstillers krijgt, dreigt de cyclus van verslaving in zijn familie zich te herhalen. Maar zelfs op het dieptepunt overheerst zijn wil om te overleven. Een Amerikaanse David Copperfield.
– De vrouw op de berg van de Spaanse  bevat de drie korte romans, Permafrost, Boulder en Mammoet. Het zijn metaforen voor de drie hoofdpersonen. Permafrost is de mentale staat waarin een vrouw verkeert: met een permanent bevroren laag die haar isoleert en beschermt tegen een agressieve maatschappij. Boulder verwijst naar de immense keien die geïsoleerd liggen in woestijnen, valleien of midden in de oceaan. Ze lijken alles te kunnen dragen, maar verslijten door de wisselvalligheid van het weer, zoals de tweede hoofdpersoon, die door haar geliefde Boulder wordt genoemd. En bij de derde vrouw is er de associatie met een mammoet. Zo ziet ze zichzelf: een prehistorisch dier, uitgestorven, dat het doelwit werd van jagers. “De boeken van Eva Balthasar bieden een ongefilterde en intense kijk op menselijke emoties, verlangens en kwetsbaarheid. Haar rauwe en eerlijk schrijfstijl neemt lezers mee op een introspectieve reis, waarbij taboes doorbroken worden en diepe psychologische inzichten worden geboden.” (Cosimo-website)
– In Al het blauw van de hemel van de Française Mélissa da Costa wordt bij Emile jong-alzheimer vastgesteld. Hij besluit het ziekenhuis en het medeleven van zijn familie en vrienden te ontvluchten. Stiekem koopt hij een camper en plaatst een advertentie voor een reisgezel. Hij ontvangt een antwoord van Joanne, een mysterieuze jonge vrouw. Het is de start van een adembenemend mooie roadtrip.
– Vienna van de Oostenrijkse  is opnieuw uitgegeven na het succes van haar vorige roman Dunkelblum zwijgt. Het is een Joods-Weense familiegeschiedenis geïnspireerd op het verhaal van de vader van Eva Menasse. De familieleden vertellen de kinderen en kleinkinderen graag de kleurrijke verhalen over aangetrouwde ooms, aan lagerwal geraakte neven en andere verre familieleden. Over de oorlogsjaren wordt in alle toonaarden gezwegen. Tot de inmiddels volwassen geworden jongste generatie nieuwsgierig en hardnekkig op zoek gaat naar het zwijgen achter die verhalen, en hun verdrongen joodse identiteit.

Poëzie: –

Verhalen
– De verhalen uit de bundel Zandweg 17 van  worden de mooiste verhalen over het dorpsleven genoemd. De Volkskrant-columniste is geliefd om haar herkenbare, geestige en scherpe observaties. De dingen in het dorp gaan niet altijd van een leien dakje, en dat is nou net waar de schoonheid in zit. Een peuter ontpopt zich tot een kleine Medusa, een schoonmaakster moet misschien naar de gevangenis, de glazenwasser met zijn stille dochter, de opvoeding van drie dochters en het leven met hun vader. Het zijn de verhalen van mensen wier krachten nooit worden omcirkeld, terwijl ze kinderen grootbrengen, palen slaan en bergen verzetten. Samen vormen ze een humoristische en herkenbare kroniek van het moderne Nederland.

 

Non-fictie
– Elementaire Deeltjes is een serie boekjes die kennis toegankelijk wil maken voor een breed publiek. Je kan er snel veel kennis uit op doen over allerlei onderwerpen. Experts nemen je mee op een ontdekkingsreis waarbij elk thema in de meest beknopte vorm volledig uitgediept wordt. Nr. 83 draagt de titel Feminisme en is samengesteld door . Ze beschrijft de lange geschiedenis van verzet tegen de ondergeschikte positie van vrouwen, in Nederland en daarbuiten. Van de middeleeuwse ‘strijd om de broek’ tot de ‘querelle des femmes’ en de ‘vrouwenquaestie’. En van de suffragettes en Dolle Mina’s tot intersectionaliteit en MeToo. Een geschiedenis die voert langs verhalen, ideeën, pamfletten, organisaties, demonstraties en parlementaire moties. En vrouwen: van Mary Wollstonecraft en Betje Wolff tot Simone de Beauvoir en Joke Smit. De mannelijke overheersing lijkt zo oud als de mensheid, maar wordt al even lang bestreden.
Historica Els Kloek (1952) heeft jarenlang gedoceerd en ge­publiceerd over vrouwen in de Nederlandse ge­schiedenis. Tussen 2003 en 2022 was ze projectleider van het Digitaal Vrouwenlexicon van Neder­land, een project dat resulteerde in 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis.
– Bitch van  gaat over vrouwtjesdieren. Daarin stelt ze je voor aan opmerkelijke vrouwtjesdieren en de wetenschappers die hen bestuderen. Van moordzuchtige stokstaartjesmatriarchen tot pseudopenisdragende vrouwtjeshyena’s, van lesbische albatrossen tot sluw jagende orka-oma’s. Het verandert de lang bestaande blik op de rol van vrouwtjesdieren. Lucy Cooke komt in opstand tegen de stereotypen over vrouwelijke passiviteit en de rol van onzelfzuchtige moeder, die door de heiligverklaring van Darwin lang standhielden. Zijn vrouwenhaat zit diep verankerd in zoölogie.

 

Activiteiten in Utrecht en daarbuiten:
– Het zal de meesten niet zijn ontgaan: t/m 14 juli is er in het Stedelijk in Amsterdam een grote overzichtstentoonstelling van Marina Abramović. Sinds de jaren 70 is ze een prominente figuur in de performance- en body art en wordt beschouwd als een van de belangrijkste grondleggers van deze kunstvorm. Ze gebruikt haar eigen lichaam en test de grenzen van haar fysieke en mentale uithoudingsvermogen. Samen met haar geliefde Ulay, die ze in 1975 in Amsterdam ontmoette, werd ze wereldwijd beroemd met langdurende performances waarin zij hun grenzen tot het uiterste op de proef stellen. In haar latere solowerk richt zij zich meer op het verkennen van spiritualiteit en het creëren van een wisselwerking, waarin het publiek actief onderdeel wordt van haar werk en een gedeelde energie. Marina Abramović’ performances waren legendarisch. Van de scheermesjes, uien- en wurgslang-acts en haar eerste confronterende act met publiek Rhythm 0, via de wandeling van twee kanten af met haar scheidende partner Ulay over de Chinese muur en haar tweede grote act met publiek The Artist is Present in het MoMA.
Voor wie meer over haar en de tentoonstelling wil lezen en of luisteren: https://www.theaterkrant.nl/recensie/marina-abramovic-is-gelukkig-terug-in-amsterdam/marina-abramovic/, https://nos.nl/nieuwsuur/video/2512670-performance-ster-abramovic-vond-amsterdam-lastig-iedereen-was-hier-bloot, een videoportret n.a.v. de voorstelling Life and death of Marina Abramović.
Er zijn natuurlijk ook lezingen en andere activiteiten in het kader van de tentoonstelling, bijvoorbeeld in Zeist op 11 april: https://kunstuitzeist.nl/Marina-Abramovic en bij de Vrije Academie op 21 april en 16 juni: https://www.vrijeacademie.nl/ons-aanbod/lezing-abramovi-godmother-van-de-performancekunst/.
Meer info: https://www.stedelijk.nl/nl/tentoonstellingen/marina-abramovic.
– Het Ragazze kwartet bestaat uit 4 Nederlandse getalenteerde jonge dames die worden geprezen om hun volwassen bevlogen strijkkwartetspel, vol eigenheid en muzikaliteit, organisch en in pure zuiverheid. Sinds het uitkomen van hun nieuwe album, But not my soul, op 8 maart -Internationale Vrouwendag- toeren ze met het gelijknamige concert door Nederland (en ook België). Ze breken daarin een lans voor Florence Price, een Amerikaanse componiste uit begin 20e eeuw. Ze was de eerste Afro-Amerikaanse vrouw die erkend werd om haar symfonieën. Toch was haar muziek jarenlang in de vergetelheid geraakt. Haar werk is een aangename mix van Europese romantiek, haar ‘Southern’ roots, de opkomende blues en de Afro-Amerikaans spirituals. De Ragazze combineren de muziek van Florence Price met het ‘Amerikaans kwartet’ van Antonín Dvořák, een grote inspirator van Price, en een nieuw werk van singer-songwriter Rhiannon Giddens. Die schreef een lied naar aanleiding van een advertentie die ze zag uit de tijd van de slavernij, waarin een jonge vrouw te koop werd aangeboden met haar negen maanden oude baby.
Meer info: https://ragazzequartet.nl/programme/but-not-my-soul/
Eerder deze maand speelde het kwartet They have waited long enough, waarin drie componistes het verhaal vertelden van drie Grieks-mythologische vrouwen in hedendaagse klanken. De schrijfster van de teksten Gaea Schoeters heeft gezocht naar woorden die deze vrouwen recht doen: ontroerend én bevrijdend. Was Medea een wraakzuchtig monster of een moeder verteerd door compassie? Was Circe een kwaadaardige heks of een heldin vol grootse menselijkheid? En wat met dat zogenaamd weerloze wachten van Penelope? De stukken staan vooralsnog niet meer op het programma, maar misschien komt dat toch nog weer.
– Zoals in de vorige nieuwsbrief ook al vermeld is er op 25 april bij de ILFU BookClub een avond over de nieuwe roman van Marijke Schermer, In het oog, een verhaal over relaties beëindigen en beginnen, kijken en bekeken worden, schuld en verantwoordelijkheid. Door een relatie van twee mensen bloot te leggen, laat de schrijfster zien welke nieuwe moge­lijkheden zich aandienen als je aangeleerd ­gedrag durft te bevragen. Het verhaal begint op het moment dat Nicola hoort dat de aanvraag voor haar onderzoek is afgewezen. Uitgerekend op die dag is haar vriendin Bee haar ondoorgrondelijkheid zat en vertrekt. Dat verlies brengt eerdere verliezen naar de oppervlakte bij Nicola, een vrouw die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft. Roos van Rijswijk zal het gesprek voeren met o.a. Marijke Schermer zelf.
Meer info: https://ilfu.com/agenda/ilfu-book-club-marijke-schermer
– T/m 21 juni presenteert museum De Lakenhal de tentoonstelling Kimsooja – Thread Roots. Het werk van de Koreaanse kunstenares is sterk geworteld in de tradities van haar geboorteland en krijgt vorm in verschillende media. In haar kunst combineert ze persoonlijke geschiedenis met globale thema’s als migratie, bewegingsvrijheid en het gevoel ergens thuis te zijn. Textiel speelt als materiaal en symbool een terugkerende rol in haar installaties, performances, sculpturen, films en foto’s. Zo verwijzen haar bekende veelkleurige bottari, geknoopte bundels van Koreaanse bedspreien, waarin persoonlijke bezittingen worden vervoerd, naar de relatie tussen textiel en migratie. In Korea worden ze al eeuwenlang gebruikt. Bij de tentoonstelling is elke zondag een workshop Botarri’s maken.
Meer info: https://www.lakenhal.nl/nl/verhaal/kimsooja-thread-roots?mc_cid=799f7cca82&mc_eid=abd749ef32 en https://www.lakenhal.nl/nl/verhaal/activiteiten-bij-kimsooja-thread-roots
– Een andere tentoonstelling, ook met veel textiel, is Weaving Resilience van Kristina Benjocki, van 14 april t/m 9 juni te zien in museum Rijswijk. De kunstenares woont al bijna 20 jaar in Nederland, maar groeide op in Zrenjanin, een van de grootste textielproducerende steden in voormalig Joegoslavië. De traditie van weven is nauw verbonden met de manier waarop voorgaande generaties vrouwen in haar familie wisten te overleven. Het garen was cruciaal voor het ondersteunen van hun gezin als alleenstaande moeders in verschillende tijden.
Meer info: https://museumrijswijk.nl/tentoonstellingen.php
– In 2021 legde kunstenares  haar tuin aan, The Arched Garden. “Het is mijn pigmententuin, overkoepeld door gewelfde wilgentakken. Mijn studio is daar vlakbij, in de zolder van een oude hooitas, omringd door grond gevuld met herinneringen.” Het is de plek waar ze is opgegroeid, “waar ik altijd in bomen klom en met planten en beesten praatte,” Sophie werkt met pigmenten die ze maakt van haar eigen planten en schildert er prachtige natuurlijke patronen mee; ondergrondse wortelstelsels, boomschors en sterrenhemels. “Motieven en lijnen,” zegt ze, “die de mystieke verbinding tussen mens en natuur weerspiegelen.” Op 20 april organiseert ze samen met plantenkenner Anke Riesenkamp van See All This ’s morgens en ’s middags een ontvangst in haar atelier, met een rondleiding door de tuin en aansluitend mogelijkheid tot vragen.
Meer info: https://seeallthis.com/event/event-in-de-tuin-met-sophie-steengracht/#:~:text=Op%2020%20april%20bezoeken%20we,het%20buiten%20drassig%20kan%20zijn
– Monica Nouwens is een Nederlandse beeldend kunstenares, fotografe en activiste die al meer dan 25 jaar maatschappelijk betrokken projecten realiseert in Los Angeles. Haar werk komt voort uit haar ervaringen in de straten van South East Los Angeles. Haar filmische beeldtaal refereert direct aan de Hollywood Noir. Speciaal voor het Nederlands Fotomuseum creëerde ze een ruimtevullende video-installatie met twee grote, half doorzichtige projectieschermen en geluid, This One Is For You Serra, en is te zien tot en met 16 juni.
Meer info: https://www.nederlandsfotomuseum.nl/tentoonstelling/monica-nouwens/.
En als je dan toch naar het fotomuseum wilt gaan, t/m 31 juli is daar ook de themaroute Wie zijn de Vrouwen in de Eregalerij? te zien, een kennismaking met hen. De route neemt je mee langs tien beelden die opgenomen zijn in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie. Negen van deze werken zijn gemaakt door vrouwen. Eén werk is gemaakt door een man en verbeeldt een vrouw.  Wie zijn deze fotografes en wat motiveerde hen? Wat is de relatie van de fotograaf met het beeld? Op 3 april is er een speciale rondleiding
Meer info: https://www.nederlandsfotomuseum.nl/tentoonstelling/themaroute-wie-zijn-de-vrouwen-in-de-eregalerij-van-de-nederlandse-fotografie/. T/m juli

Bibliotheeknieuws:
– In april zal de bibliotheek open zijn op de aangegeven tijden.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
– Artikelen n.a.v. 8 maart: zie bovenaan: https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/09/37064/
– Met enige regelmaat krijgen wij mails met de vraag naar een leesgroep voor jonge vrouwen. Er is op dit moment een groep die haar bijeenkomsten (deels) in de bibliotheek wil gaan houden (heel leuk!), maar ze zitten vol. Mochten er meerdere jonge vrouwen zijn die belangstelling hebben voor een leesgroep – wij kunnen hen/jullie samenbrengen en een nieuwe groep faciliteren.

Nieuwe boeken in de bibliotheek
Kairos van Jenny Erpenbeck, Waar kleur is, is leven van Tineke Hendriks, Een soort eelt van Rinske Bouwman, The Island of Missing Trees van Elif Shafak, Eens was god als vrouw belichaamd van Merlin Stone, Moeders. Heiligen van Dieuwertje Mertens, Nachtouders van Saskia de Coster.

Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd:
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/06/ragnarok-door-a-s-byatt/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/10/de-schoft-door-marente-de-moor/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/17/empusion-door-olga-tokarczuk/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/03/28/meisje-ontmoet-jongen-door-ali-smith/

De leenbijdrage voor 2024 is vastgesteld op € 27,50. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2024’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.

Marjolein Datema                                                                                                              Utrecht,  1 april 2024

Beste leensters en andere belangstellenden,

In maart komen ook dit jaar weer een aantal activiteiten samen: internationale vrouwendag op 8 maart, de boekenweek van 12 t/m 20 maart, en onze borrel en voorjaarsschoonmaak op 12 maart met hulp van vrijwilligers, o.a. via NLdoet.

Aan de Internationale Vrouwendag wordt in Nederland steeds meer aandacht besteed, zo lijkt het. Van origine is het de dag waarop de eerste staking van vrouwen wordt herdacht, die plaatsvond in New York op 8 maart 1908. Deze staking wordt gezien als het begin van de strijd tegen vrouwendiscriminatie. In een andere lezing zou 8 maart (ook?) terug te voeren zijn op een grote vrouwenstaking en -demonstratie in St Petersburg.
N.a.v. de 3e Wereldconferentie Vrouwenopvang die november jl in Den Haag gehouden werd is als thema voor dit jaar Sisterhood gekozen; hoe kunnen vrouwen elkaar (onder)steunen. Op de website van de Internationale Vrouwendag vind je per plaats informatie over allerlei activiteiten die op of rond 8 maart plaatsvinden.
In Utrecht organiseert boekhandel Savannah Bay op 8 maart een schrijfworkshop Vrouwenpower, over de kracht van vrouwen. Citaten over vrouwelijke personages zullen het uitgangspunt zijn om ieder’s vrouwenpower krachtig op papier te zetten. (meer info: http://www.savannahbay.nl/index.php?pageid=7). Tori Oso organiseert de voorstelling Saida in de Stadsschouwburg met na afloop een talkshow waarin de alleenstaande vrouw centraal staat.
In het weekend voorafgaand wordt op het Wikimedia hoofdkantoor in Utrecht een schrijfactie georganiseerd over vrouwen en vrouwgerelateerde onderwerpen. Als je mee wilt schrijven, kun je je aanmelden, zie ook https://www.wikimedia.nl/activiteit/schrijfweekend-rondom-internationale-vrouwendag-1?platform=hootsuite. Op 8 maart zelf houdt Sacha van der Zande met vriendinnen een avond vlakbij onze bibliotheek in de Gansstraat, een avond waarop ze wikipedia artikelen gaan maken en uitbreiden. Als je interesse hebt om mee te doen, kun je haar mailen: smvanderzande@gmail.com
Meer info: http://www.internationale-vrouwendag

De Boekenweek gaat dit jaar over Duitsland, en heeft het motto ‘was Ich noch zu sagen hätte’. Duitsland is als thema gekozen omdat Nederland en Vlaanderen dit jaar als gastland centraal staan op de Frankfurter Buchmesse. De Duitse literatuur is invloedrijk in Europa en daarbuiten. De geschiedenis van de vorige eeuw heeft daar ruimschoots aan bijgedragen. Op de wikipedialijst van uit Duitsland afkomstige literaire schrijvers staan echter slechts 3 vrouwen genoemd (genoeg werk te doen dus volgende week!): Hedwig Courts-Mahler, Annette Seeman en Johanna Schopenhauer, terwijl er natuurlijk veel meer zijn die, misschien niet altijd even makkelijk, ruimschoots de moeite van het lezen waard zijn (geweest), zoals Christa Wolf, Ingeborg Bachmann, Anna Seghers, Karin Struck, Verena Stefan en meer van de laatste jaren: Julia Franck, Juli Zeh, Judith Schalansky. Zo maar wat namen om de Duitse literatuur door vrouwen geschreven onder de aandacht te brengen. Een aantal jonge Duitse schrijfsters, van wie boeken ook in het Nederlands zijn vertaald, komt tijdens de boekenweek naar hier om op te treden in boekhandels en bibliotheken. Daarnaast zijn er veel lezingen, van o.a. Margriet Brandsma, over allerlei aspecten van Duitsland en de relatie met Nederland en België. Ook Nederlandse schrijfsters reizen door het land, want er zijn in de aanloop naar de boekenweek veel nieuwe boeken uitgekomen.
Meer info: http://www.boekenweek.nl en
https://duitslandinstituut.nl/artikel/15322/boekenweektip-duitse-schrijvers-in-nederland

Het boekenweekgeschenk van dit jaar, Broer, is geschreven door Esther Gerritsen (de eerste vrouwelijke boekenweekauteur sinds 2002). Ze heeft niets met het thema gedaan (het gaat over familie), maar het is wel een ‘echte’ Esther Gerristen met scherpe en humoristische dialogen, een uitvergrote werkelijkheid en het ongemakkelijke gevoel dat het verhaal over jou gaat – aldus de aankondiging.

Op zaterdag 12 maart doen wij mee met de jaarlijkse landelijke vrijwilligersdag. Iedereen die een dagje ergens wil meehelpen kan zich aanmelden voor een project. Wij hebben twee klussen. Om te beginnen weer een voorjaarsschoonmaak van alle boeken en kasten, en wat andere kleine opknapklusjes binnen. Als het weer meewerkt willen we ook naar buiten. Als gevolg van allerlei reparatie- en antilekkagewerkzaamheden bij onze buren is ons hele tuintje overhoop gehaald en kunnen we opnieuw gaan spitten en inrichten. Tussendoor is er genoeg tijd voor koffie, thee, lunch en onderling contact.
Meer info en aanmelden kan via: http://klussen.nldoet.nl/nldoet/klus/?documentid=15386
Na afloop houden we vanaf ± half 4 een thee/borrel met versnapering voor de vrijwilligers die hebben meegedaan, maar zeker ook voor alle vrijwillig(st)ers van de bibliotheek, en alle andere vriend(inn)en van de Vrouwenbibliotheek. Je bent van harte uitgenodigd, om rond te kijken, boeken uit te zoeken, voor kennismaking en uitwisseling met mede-vrijwillig(st)ers.

Onlangs uitgebrachte titels:
– 101 vrouwen in de oorlog van Els Kloek is in beperkte oplage verschenen ter gelegenheid van het afscheid van Marjan Schwegman, directeur van het NIOD, hoogleraar in Utrecht en voorzitter van de redactieraad van Els Kloek’s 1001 vrouwen. De oorlogsjaren ’40-’45 trokken diepe sporen in de levens van de beschreven vrouwen, vaak hebben ze hun bekendheid aan de oorlog ontleend, door hun verzet, dagboeken, persactiviteiten, verraad, kampbewaking of ‘werk’ als troostmeisje. Vrouwenlevens dus vanuit diverse achtergronden die samen een fascinerend beeld geven van de Tweede Wereldoorlog en de rol van vrouwen daarin, een rol die veelal onderbelicht is gebleven
– Schoppenvrouw is de nieuwe roman van Mensje van Keulen, in een minder alledaagse omgeving dan meestal. Het beheerste goede leven van notarisvrouw en galerie-eigenaresse Paula wordt op zijn kop gezet als ze in een reconstructie van ‘Opsporing Verzocht’ haar eigen puberdochter als de dader van een roofoverval meent te herkennen. De schok brengt de moeder in gedachten terug naar haar eigen schokkende schooljeugd. Het verhaal is niet alleen een geraffineerd psychologisch drama, maar ook een subtiele zedenschets.
– Verloren taal van Bronja Pradzny. Ze is in Nederland geboren bij Tsjechische ouders en heeft vorig jaar een inspirerend portret over Vrouwen met autisme geschreven en nu een zoektocht naar eigen identiteit in een portret van haar Joodse familie, waarvan de eerdere generaties om verschillende redenen gevlucht zijn. Een recensie: “Dit is zo’n boek dat je nog jaren bijblijft. Omdat het een inkijkje geeft in onze Europese geschiedenis, in andere mensen. En omdat zo’n heftige zoektocht zo weergaloos beschreven wordt. Rauw, teder en grappig tegelijk. Laat je beklemmen door de scenes bij de Geheime Dienst van Praag. Verwonder je over het schizofrene leven in Israel. Krijg kippenvel van de sessies bij de therapeut. Voel mee met de grenzeloze liefde voor familie waar het boek op gedrukt is. Reis mee met Bronja Prazdny, die je de lezer in dit boek zo dichtbij laat komen, dat ze aanvoelt als een nieuwe oude vriendin. Hulde voor zoveel talent.”
– Gij nu is een verhalenbundel die Griet op de Beeck geschreven heeft na 2 succesvolle romans (Vele hemels boven en zevende en Kom hier dat ik u kus). Het zijn geenszins toevallig bij elkaar geplaatste verhalen, aldus de uitgever, en je zou ze ook het best chronologisch kunnen lezen om de lijn te volgen. De verhalen gaan over 15 heel verschillende mensen, allemaal op een bepalend moment in hun leven. Het kan ontploffen of imploderen, stilvallen of deblokkeren, kapot gaan of ten goede keren.
– Charlotte is de zeer persoonlijke getuigenis van roman- en columnschrijfster Pia de Jong n.a.v. haar dochter die bij de geboorte een agressieve vorm van leukemie bleek te hebben. Ondanks andere adviezen besloten zij en haar man Robbert Dijkgraaf om hun kindje niet te laten behandelen, haar mee naar huis te nemen, zo goed mogelijk voor haar te zorgen en zich te richten op de tijd die ze samen nog zouden hebben. Het is heel anders gelopen dan voorspeld!
Een interview met Pia de Jong een jaar geleden: http://www.harpersbazaar.nl/cultuur-reizen/news/a1449/pia-de-jong-boek-charlotte/
– Manderley voor altijd is een biografie in romanvorm over Daphne du Maurier, geschreven door de al even goed verkopende Franse schrijfster Tatiana de Rosnay. Manderley is de naam van het landgoed waar Rebecca zich afspeelt, haar bekendste roman die, evenals andere verhalen van haar, verflimd werd door Alfred Hitchcock. Boek en film zijn klassiekers. De biografie is een goede herintroductie tot het met elkaar verweven leven en werk van de Britse schrijfster. Jarenlang is ze als schrijfster niet serieus genomen, onterecht, zo is gebleken. Haar leven was even mysterieus en levendig als haar boeken.
http://www.vpro.nl/boeken/artikelen/vpro-gids/2016/februari/09-in-de-schaduw-van-rebecca.html
– X&Y  is een mooi geïllustreerde verhalenbundel van Franca Treur. De bundel is opgebouwd uit 33 roerende ultrakorte psychologische verhalen over een mannetje en een vrouwtje, een X en een Y. Het zijn gewone mensen, allemaal anders, die indruk proberen te maken, iets proberen op te lossen of wanhopig proberen hun hachje te redden. In weinig woorden wordt duidelijk hoe verschrikkelijk eenzaam ze daarin zijn.
— Andere recente titels: Olga een biografie over de absolute ster van het Nationale Ballet in de 60-er jaren Olga de Haas, ook wel genoemd de Amy Winehouse van het ballet, geschreven door Femke van Wiggen; Mensenwerk van de Zuid-Koreaanse Han Kang over een gruwelijke en verzwegen episode uit de geschiedenis van haar land rond 1980; Veertig dagen van Samira Dainan over de periode na de begrafenis van haar Marokkaanse vader waarin ze op reis gaat (Jeruzalem) en Arabische muziek wil leren spelen; en de debuutdichtbundel van Maartje Smits Als je een meisje bent over de tijd tussen kind zijn en volwassen worden.

Activiteiten in Utrecht en daarbuiten
– Op 10 maart zal de Franse schrijfster Tatiana de Rosnay in de Centrale Bibliotheek Utrecht geïnterviewd worden door de Vlaamse schrijfster en filosofe Sarah Meuleman over haar zojuist verschenen boek Manderley voor altijd (zie boven bij nieuwe titels). Ze is bekend van de verfilmde bestseller Haar naam is Sarah. Voertaal is Engels.
Meer info: http://www.bibliotheekutrecht.nl/agenda/tatiana-de-rosnay-cb.html
– Op 12 maart komt de Vlaamse Griet op de Beeck ’s morgens bij boekhandel Broese vertellen over haar nieuwe verhalenbundel Gij nu.
Meer info: http://www.libris.nl/broese/agenda/griet-op-de-beeck/
– De Wit-Russische schrijfster en onderzoeksjournaliste Svetlana Alexijevitsj komt op 23 maart naar Amsterdam. Ze ontving in december 2015 de Nobelprijs voor de literatuur voor het opschrijven van getuigenissen door gewone mensen. Ze legt hun emoties vast en creëerde een nieuw literair genre. Met elk boek dat ze schrijft komt er weer nieuwe informatie over een Sovjet-gebeurtenis aan het licht, over de oorlog in Afghanistan, de kernramp in Tsjernobyl en het leven in de Sovjet Unie. Ze gaat in gesprek over haar boek De oorlog heeft geen vrouwengezicht dat een dag eerder voor het eerst in het Nederlands uitkomt.
Meer info: http://www.spui25.nl/programma/item/23.03.16-een-avond-met-nobelprijswinnaar-svetlana-alexijevitsj.html
– In de bibliotheek van het van Abbemuseum (Eindhoven) loopt t/m 22 april een bijzondere tentoonstelling van het grafisch werk van Anna Staritsky (1908-1981). Het is een chronologische presentatie, waardoor de ontwikkeling van haar werk goed zichtbaar wordt. In de jaren 60 ontwikkelde ze een speciale vorm van het kunstenaarsboek. Een boek was voor haar meer dan alleen een drager van informatie, het was vooral een kunstwerk, een combinatie van beeld, tekst en materiaal. Hoewel uit Rusland (Oekraïne) afkomstig woonde en werkte ze vooral in België en Frankrijk, waar Russische abstracte geometrie is getransformeerd in Franse beeldende elegantie. “Een verfrissende en inspirerende expositie die vooral een aubade is aan de inspirerende band tussen kunstenaar en schrijver.” uit een informatieve blog over Anna Staritsky http://pietvanbragt.blgspot.nl/2016/02/anna-staritsky-kunstenares-tussen-beeld.html Meer info: http://vanabbemuseum.nl/programma/detail/?tx_vabdisplay_pi1%5Bptype%5D=18&tx_vabdisplay_pi1%5Bproject%5D=1997x
– van 7 t/m 11 maart is in het Atrium (de stadhuiszaal) in Den Haag de fototentoonstelling te zien . Fotografe Mieke Schlaman heeft met haar camera 30 jaar lang vrouwen in beweging vastgelegd, en hun leven en streven dat leven te verbeteren. Ze heeft dat gedaan aan de hand van 7 thema’s en bekeken vanuit verschillende soorten vrouwenlevens. Duidelijk is dat het bijvoorbeeld veel uit maakt of je een Nederlandse vrouw bent of een vluchteling, of je wel of geen geld hebt, of in jouw cultuur geweld tegen vrouwen geaccepteerd wordt of niet.
– Nog maar een week, t/m 6 maart, iets over de grens in Düsseldorf een overzichtstentoonstelling van het werk van de Amerikaanse kunstenares Agnes Martin (1912-2004). 
Meer info: http://www.kunstsammlung.de/en/discover/exhibitions/agnes-martin.html

Bibliotheek-nieuws
Op 12 maart houden we ’s middags een thee/borrel voor alle vrijwillig(st)ers en belangstellenden, zie boven en http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/22/12-maart-thee-koekjes-borrel-en-nl-doet/
Oude maar nog steeds actuele berichten:
– Sinds een paar weken hebben we in de bibliotheek een bookcrossing-plank. Hier staan boeken die we bijvoorbeeld dubbel hebben. Ze kunnen meegenomen worden en na lezing weer achter gelaten worden op een andere locatie met ook zo’n bookcrossingplank. Bookcrossing is een wereldwijde organisatie, in Nederland heel actief, waar 11 miljoen boeken door het land en de wereld lezen. Meer info over hoe het werkt op onze website http://vrouwenbibliotheek.nl/2015/11/27/officiele-bookcrossing-zone-obczvrouwenbieb/  en http://www.bookcrossing.com.
– Het catalogiseren op de vrijdag wordt nog steeds vervolgd. Dat betekent dat de bibliotheek voorlopig regelmatig op vrijdagmiddag open zal zijn. trVoor de meest recente informatie hierover de kalender op onze website: http://vrouwenbibliotheek.nl/kalender/

Nieuwe boeken in de bibliotheek 
Een meisje van buiten van Edna O’Brien, Ook dit gaat voorbij van Milena Busquets, Medea en ik van Feline Minne, De toegift van Anne-Gine Goemans, Het vergeten kamp van Pauline Kok, Porto Marie van Els Langenfeld, De twaalf stammen van Hattie van Ayana Mathis, De meisjes van mevrouw de Wit van Patricia Perquin, Vreemdeling van Riikka Pulkkinen, Als je misbruikt bent van Frederike Gerdink, Het geheim van de overgang van Christiane Northrup en Gais van Dick Witte                                           

Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd  
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/04/in-ongetemde-staat-door-roxane-gay/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/10/een-dwaze-maagd-door-ida-simons/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/12/de-verzamelde-werken-van-a-j-fikry-boekhandelaar-door-gabrielle-zevin/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/13/verdwenen-door-val-mcdermid-een-vergeten-maar-enthousiaste-recensie/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/16/het-paradijs-opgroeien-na-de-val-van-de-muur-door-andrea-hanna-hunniger/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/22/hoofddoek-en-maagdenvlies-door-mona-eltahawy-waarom-het-midden-oosten-een-seksuele-revolutie-nodig-heeft/
http://vrouwenbibliotheek.nl/2016/02/26/gais-door-dick-witte-over-het-leven-van-gais-meinsma-greydanus-uit-jorwert/

De leenbijdrage voor 2016 is opnieuw vastgesteld op € 25,-. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op banknummer NL71 INGB 0009 2669 95 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2016‘. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek. Vanaf juli betaal je voor de rest van het jaar € 12,50.

Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden, de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Naast de aangekondigde openingstijden blijft het altijd mogelijk om op afspraak een bezoek te brengen aan de bibliotheek.
U bent van harte welkom.

Marjolein Datema                                             Utrecht,  28 februari 2016

Beste leensters en andere belangstellenden,

Veel kunst in december!
Op 8 december is het 150 jaar geleden dat Camille Claudel werd geboren. In het Singer museum zal die avond een boek worden gepresenteerd over haar leven en werk, Camille Claudel Statuaire, geschreven door kunsthistorica Karin Haanappel. Vanaf voorjaar 1993, toen ze in Musée Rodin voor het eerst kennis maakte met het werk van deze Franse beeldhouwster, heeft ze zich verdiept in haar leven en werk, heeft ze gereisd in haar voetsporen en ontdekt ze steeds weer nieuwe dingen, zo schrijft ze op haar website. “Camille Claudel (1864-1943) leidde een veelbewogen leven als talentvolle leerlinge van Auguste Rodin en krankzinnige zus van Paul Claudel, maar niets is wat het lijkt”, schrijft ze ook. Voorafgaand aan de presentatie van het boek zal ze een lezing houden, in het museum dat als enige een tentoonstelling aan het werk van Camille heeft gewijd.
Karin’s jongere broer, fotograaf Bernd Haanappel, is vaak met haar meegegaan op de verschillende kunsthistorische reizen. Hij heeft dus ook de plaatsen bezocht waar Camille Claudel heeft gewoond en gewerkt, vanaf Fère-en-Tardenois tot aan Montdevergues, en er foto’s van gemaakt. Van deze foto’s heeft hij een fotografische impressie van haar leven van gemaakt. Samen met de foto’s die hij van haar beelden heeft gemaakt is t/m 21 december een tentoonstelling te zien in De Adelberg in het Belgische Lommel (net over de grens bij Eindhoven), Camille Claudel in beeld(en). Zie ook: http://www.ccdeadelberg.be/e283/bernd-haanappeldvvuy

Rond 8 december zal er nog meer aandacht zijn voor 150 jaar Camille Claudel. Karin Haanappel zal een zesdelige collegereeks geven in Arnhem, Tilburg en Zaltbommel. Tijdens de colleges zal ze toelichting geven op haar onderzoek, de feiten en soms schokkende gebeurtenissen die haar duidelijk werden. Naast haar boek zal ze ook aandacht besteden aan Auguste Rodin, Paul Claudel, Claude Debussy, Frédérique Vallet en andere mensen die een rol hebben gespeeld in het leven van Camille Claudel. Het Parijs in die tijd, zal de culturele achtergrond zijn, met af en toe een uitstapje naar elders in Frankrijk of Engeland. Meer info: http://www.haanappelart.nl/web/index.php/kunstgeschiedenis-cursussen-en-studiedagen/collegereeks-150-jaar-camille-claudel
In 2015 zullen verschillende Vrije Academie’s in Nederland studiedagen rondom Camille Claudel. Het is de bedoeling dieper in te gaan op wie de talentvolle beeldhouwster en met raadsels omgeven vrouw was.
Vanuit Arnhem en Tilburg zullen ook excursies georganiseerd worden naar musée la Piscine in Roubaix (net over de grens in Frankrijk bij Lille). Daar loopt t/m 8 februari de tentoonstelling Au miroir d’un Art Nouveau. Hier wordt Camille Claudel in historisch perspectief geplaatst en een bevestigend beeld gegeven van de essentiële plaats die zij had in de nieuwe kunst rond de vorige eeuwwisseling.
Uitgeverij de Geus komt met een herdruk van Camille Claudel, een vrouw van Anne Delbee. We hebben de oude druk nog in onze collectie, evenals Camillie Claudel, een leven in brieven.

Schrijvend over vrouwen in de kunst is ook vermeldenswaard: The story of women and art. Afgelopen zomer kwam de BBC met een 3-delige serie over de verborgen wereld van de vrouwelijke creativiteit in de westerse kunstgeschiedenis van de renaissance tot begin 20e eeuw. Voor wat ik er van heb gezien is het een erg interessante documentaire waarin de Britse hoogleraar Amanda Vickery op reis gaat door Italië, Nederland, Groot-Brittanië en Frankrijk op zoek naar destijds levende succesvolle vrouwen en de vaak mooie kunst die zij maakten. Ze bespreekt bekende en minder bekende vrouwen, wier reputatie in rook is opgegaan. Zie hier de trailer: http://www.youtube.com/watch?v=-btXYg_RHdo
Ook vermeldenswaard is een artikel op het Belgische tweede sekse blog, Gender en kunst: vergeten vrouwen in de kunstgeschiedenis

In onze collectie hebben we een aantal boeken waarin onderzoek gedaan naar vrouwen in de kunst. Het zijn meestal andere vrouwen die de afgelopen decennia hiermee aan de slag zijn gegaan, omdat hen duidelijk werd dat vrouwen om allerlei redenen nauwelijks een plaats hadden gekregen in de kunstgeschiedenis, of bij gebrek aan mogelijkheden om het vak uit te oefenen of omdat ze er uit weggeschreven zijn. Een aantal voorbeelden:
– Vrouwen en kunst in de Republiek, een overzicht (1998) van o.a. Els Kloek. Van 178 vrouwen uit de 17e en 18e eeuw wordt een beeld geschetst van hun leven en werk, en van de rol van vrouwen in de wereld van de kunsten.
– In Vrouwenportretten (1997) heeft de Spaanse Rosa Montero vaak onthullende portretten geschreven over 15 schrijfsters en beeldend kunstenaressen. Het gaat niet alleen om de biografische feiten van beroemde vrouwen uit de 19e en 20e eeuw, maar vooral de maatschappelijke context en de psychologische benadering zouden interessant zijn
– In Female Gazes, seventy-five women  (1997) van Elizabeth Martin is een mooie kleurrijke compilatie van 75 Europese en Noord-Amerikaanse kunstenaressen met een heel verschillende etnische achtergrond. Hun beelden geven hun ervaringen weer, hun worstelingen en wat hen bezig hield.
– Women Artists;1550-1950 (1977) van Ann S. Harris is de catalogus van een tentoonstelling in Los Angelos over vrouwelijke kunstenaars door de eeuwen heen. Veel reproducties en historische achtergronden, en uitleg over waarom er niet meer van hen bekend zijn.
– Elck zijn waerom (1999) is de titel van de eerste tentoonstelling van vrouwelijke kunstenaars in de Nederlanden, en ontleend aan de lijfspreuk van Maria Tesselschade. Het boek/de catalogus geeft een overzicht van deze vrouwelijke kunstenaars in Nederland en België tussen 1500 en 1950, met 300 kunstwerken van 135 vrouwen.
– Muzen aan het werk; vrouwenlevens in de kunsten is het 23e Jaarboek voor vrouwengeschiedenis en beschrijft wat het in de verschillende perioden betekende om als vrouw een artistieke carrière te ambiëren? Welke mogelijkheden hadden ze en welke obstakels kwamen zij tegen? Het is een bundel met heel verschillende bijdragen over verleden en heden.
– Women artists: an illustrated history (1987) van Nancy Heller is wat de titel aangeeft. Een review: “Strikingly beautiful and a pleasure to read, Women Artists surveys female painters and sculptors from the enaissance to the present, illuminating both the obstacles the arists encountered and the contributions they made, 179 illustrations.
– The power of feminist art: the American movement of the 1970, history and impact (1994) van Norma Broude. Het geeft inzicht in de kunst uit de 70-er en 80-er jaren van de vorige eeuw en is volgens sommigen essentieel voor een goed begrip van de moderne kunstgeschiedenis,
– Herstory of art is het al eens eerder genoemd boek van Karin Haanappel, met een beeld van de geschiedenis van de vrouwelijke kunst vanaf de prehistorie. Zij begint als een van de weinigen ruim voor de renaissance met haar overzicht.

Onlangs uitgebrachte titels:
– Eerder deze maand is Misverstand in Moskou uitgebracht, een nooit eerder vertaalde roman/novelle van Simone de Beauvoir. Ze schreef deze in de 60-er jaren, in de tijd dat ze regelmatig met Jean Paul Sartre op uitnodiging van de Russische schrijversbond de Sovjet-Unie bezocht. Het verhaal gaat over een ouder echtpaar dat op bezoek gaat bij zijn dochter uit een vorig huwelijk. Door wat zij zien en ervaren in het land komen hun, en m.n. haar communistische ideeën onder druk te staan. Zij wil sneller terug. Hoe gaan beide partners hiermee om, elk voor zich en met elkaar?
– Sanatorium is de nieuwe dichtbundel van Vrouwkje Tuinman. Door critici wordt haar werk veelal geprezen om de heldere onopgesmukte en licht-ironische taal, ook bij deze gedichten waar ze de menselijke verhouding tot het eigen lichaam verkent, m.n. die m.b.t. ziekte , dood en de angst er voor. Ze heeft vooral oog voor degene die de sterfelijkheid aan den lijve ondervindt en de onbeholpenheid van de omgeving op de koop toe moet nemen. Blijft ze te veel aan de oppervlakte?
– ”Een roman waarin de complexiteit van de vrouwelijke seksualiteit binnen een duurzame relatie wordt beschreven, was er nog niet ” zegt Marion Bloem over Lust en liefde. Wat de belofte van Adam en Eva, dat ze samen oud willen worden, inhoudt hebben ze met vallen en opstaan ontdekt. Lust en liefde blijken niet altijd synchroon te lopen in 40 jaar huwelijk. Wat maakt het de moeite om het dan toch vol te houden, ook als zich problemen voor doen als prostaatkanker en chemische castratie? Een oprecht liefdesverhaal over duurzame liefde, dat is wat Marion Bloem wilde schrijven.
– In Koningin van het Vaticaan: reis in het voetspoor van Matilda van Canossa beschrijft Selma Sevenhuijsen haar ontdekkingstocht door Italië, langs de plaatsen waar de Italiaanse gravin Matilda van Canossa (1046-1115) haar sporen heeft nagelaten. Selma Sevenhuijsen ontdekte in 2012 in de St Pieter in Rome een afbeelding van een dubbelstaartige meermin, van ouds het symbool van het vrouwelijk goddelijke. Ze zit boven het graf van Matilda van Canossa, de enige vrouw met een graftombe in de St Pieter, ook nog eens gemaakt door de beroemde beeldhouwer Bernini. Overal blijken er tekenen te zijn die verwijzen naar het vrouwelijke in de religie.
– In De huisgenoten laat Sarah Waters het London van na de eerste wereldoorlog helemaal tot leven komen. Een dame op stand en haar dochter zien zich genoodzaakt huurders in huis te nemen nu de heren des huizes niet terug zijn gekeerd. De nieuwe huurder is een jong echtpaar, afkomstig uit een ander milieu, dat de gang van zaken in de villa op zijn kop zet. Een roman waar je eigenlijk een dag vrij voor zou moeten nemen, zegt een recensente.
– De nieuwe roman van Emma Donoghue Kikkermuziek speelt zich af in het broeierige San Francisco in 1876, dat in de greep is van een ongekende hittegolf en een pokkenepidemie. Een revuedanseres probeert de moordenaar van haar vriendin voor het gerecht te krijgen. Dat blijkt een gevaarlijke onderneming. Met verve en humor wordt een verhaal verteld over bohémiens en vrije liefde, jaloerse mannen en ijzige vrouwen, en over beschadigde kinderen.
– Eerder schreef ze over de Stalintijd, in Kinderen van Brezjnev fileert Sana Valiulina (sinds 1989 woont ze in Nederland) de Sovjet-metaliteit tijdens het Brezjnev bewind. Uit de aankondiging:”…over liefde en verraad tegen de achtergrond van het economische en geestelijke verval van de Sovjet-Unie, de onderhuidse etnische spanningen, de Afghaanse oorlog, de langzaam maar zekere criminalisering van het land, met als apotheose de gewelddadige overgang naar de markteconomie…. De boven- en onderwereld zijn definitief samengesmolten”
– Voor Alstublieft, mevrouw! sprak Tialda Hoogeveen met 7 voormailge dienstmeiden, dames op leeftijd die vertelden over waar hun werk uit bestond, tegen welke problemen zij aanliepen, hoe de verhoudingen lagen en hoe die gaandeweg begonnen te verschuiven. ”Een meeslepende geschiedenis van de Nederlandse dienstmeisjes”, die een fraai tijdsbeeld geeft.

Activiteiten in Utrecht en omgeving:
– Weiblicher Akt 5 speelt weer in theater Kikker, op 2,3 en 4 december, dit keer aan de hand van teksten van de gezusters Brontë. M.n. a de vroegtijdige dood van hun broer Branwell heeft hun werk de bekende sinistere ondertoon gekregen. De 3 dames van Discordia grasduinen in de teksten van de Brontë-zussen, en in die van Shelley en Shakespeare, in een zoektocht naar de donkere kant in zichzelf. Ze brengen een verzameling gedachten en scenes, quasi-nonchalant en meer als gastvrouw dan als actrice, een heerlijke setting. Meer info: http://www.theaterkikker.nl/agenda/weiblicher-akt-5/
– In het verlengde van vrouwen en kunst: deze weken zijn op verschillende plaatsen ’aanmoedigings’-tentoonstellingen van jonge vrouwelijke kunstenaars. In de Rotterdamse kunsthal zijn installaties te zien van de Zuid-Koreaans Myungsu Seo. Zij is gefascineerd door ’water’, omdat het leven in zich draagt en oeroude herinneringen bevat. Zij blaast met de hand glasdruppels die ze vult met water. In het Van Abbemuseum (Eindhoven) is Sachi Myachi met haar “The fall _ Transition into the better” winnares geworden van de Theodora Niemeyerprijs voor beginnende vrouwelijke kunstenaars. Met haar project wil ze een plek creëren waar performances gehouden worden, geïnspireerd op festivals die gaan over het zuiveren van het leven. Pike Bergmans wil met haar werk in het Noord-Brabants museum ‘laten zien dat alles anders kan’. Ze is gefascineerd door vormen die uit beweging ontstaan en ontwerpt van daaruit gebruiksvoorwerpen als tafels, stoelen en lampen.
Zie ook: http://www.kunsthal.nl/22-760-Raindrop.html,
http://www.hetnoordbrabantsmuseum.nl/nu-in-het-museum/tentoonstellingen/2014/freeze/ http://vanabbemuseum.nl/programma/detail/?, tx_vabdisplay_pi1%5Bptype%5D=18&tx_vabdisplay_pi1%5Bproject%5D=1370,

Bibliotheek-nieuws
– Met dank aan al degenen die geholpen hebben met uitpakken en inruimen van de bibliotheekruimtes, staat alles nu weer op haar of zijn plaats. We hebben er voor de zich uitbreidende collectie zelfs een extra kast bij gekregen. Je kan weer uitgebreid komen zoeken tussen de boeken, lezen en lenen.
– Regelmatig blijkt dat de vrouwenbibliotheek weinig bekend is in de stad, en daarnaast dat zodra mensen binnen stappen ze enthousiast zijn over de ruimte en de collectie. Graag zouden we daar verandering in brengen met meer PR. Wie zou ons daarbij willen helpen? Met het maken van een folder, meer bekendheid via sociale media of anderszins? Of met het in mailchimp omzetten van onze nieuwsbrief? Als je er meer over wilt weten of je aan wilt melden, kun je contact opnemen via info@vrouwenbibliotheek.nl of 06-48498545.

Nieuwe boeken in de bibliotheek
Mijn tweede leven van Christane F, Mijn vader de soldaat van Bozena van Mierlo Dulinska, De golem en de djinn van Helene Wecker, De verdwijningen van Fred Vargas, Misverstand in Moskou van Simone de Beauvoir, De huisgenoten van Sarah Waters (een gesigneerde!)

Nieuwe recensie van deze maand als link bijgevoegd:

‘Ze is zoek’ door Emma Healey

‘Vlieggedrag’ door Barbara Kingsolver

‘De lessen van mevrouw Lohmark’ door Judith Schalansky

‘De verdwijningen’ door Fred Vargas

‘Een lied voor Achilles’ door Madeline Miller

De leenbijdrage voor 2015 is opnieuw vastgesteld op € 25,- en gaat in vanaf nu. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op banknummer NL71 INGB 0009 2669 95 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2014’. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek.
Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden, de nieuwsbrief is ook te lezen via
Naast de aangekondigde openingstijden blijft het altijd mogelijk om op afspraak een bezoek te brengen aan de bibliotheek.
U bent van harte welkom.

Marjolein Datema Utrecht,                                                             30 november 2014

Beste leensters en andere belangstellenden,

Verder is veel aandacht geschonken aan een aantal boeken, waaronder het nieuwe boek van Christine Otten Om adem te kunnen halen over haar leven met een depressieve vader. Hoe het haar heeft beïnvloed in haar jeugd en later, tot vlak voor zijn dood. Het belooft bijzonder te zijn en er zal in een volgende nieuwsbrief en op de site een recensie over verschijnen. Hetzelfde geldt voor Renate Dorrestein die in “De blokkade” haar eigen nooit verwachte writer’s block heeft onderzocht, uit noodzaak en later nieuwsgierigheid. Ze schreef een jaar lang geen letter fictie, en kwam via de schrijfcrisis weer bij zichzelf terug om daar de blokkade op te lossen.

Op valentijnsdag verscheen een soort magnum opus, “1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis” onder redactie van Els Kloek. Het is een monumentaal boek met verhalen over beroemde, beruchte maar ook vergeten vrouwen uit onze historie: schrijfsters, kunstenaressen, avonturiersters, abdissen, zakenvrouwen en meer. Tegelijk met het uitkomen van het boek is ook een tentoonstelling geopend waar de verhalen met bijzondere afbeeldingen, geschriften en objecten tot leven worden gebracht. En ook is er een stadswandeling in Amsterdam die bij de tentoonstelling eindigt. (meer info: www.1001-vrouwen.nl