Beste leensters, leners en andere belangstellenden,
cover VPRO-gids, Bjorn Cornelissen – illustrator
De zomerhitte laat zich voelen, een prima tijd om in de koelte rustig mooie boeken te lezen. Meerdere tijdschriften en websites komen met ‘zomerse leeskost’. Ik heb dit keer vooral gebruik gemaakt van de VPRO-gids, die maar liefst elf romans van heel verschillende schrijfsters aanbeveelt, en de meeste van hen hebben een andere landsachtergrond. Dus als je op pad gaat, kun je kiezen voor een roman of schrijfster die past bij je bestemming. Het zijn allemaal nieuw verschenen boektitels (2 ervan moeten nog verschijnen en komen in de augustus nieuwsbrief). Daarnaast zijn er nog veel andere nieuwe titels op de markt gekomen. De boekenbranche speelt duidelijk in op de zomerse leeszin en -ruimte. Het zijn er zoveel dat er bij een deel van de vertaalde romans slechts summiere informatie wordt gegeven.
Het is voor velen ook tijd om op pad te gaan, o.a. om tentoonstellingen te gaan bezoeken. Je vindt ze verderop in de nieuwsbrief bij ’activiteiten’, en ze zijn dit keer allemaal in Nederland zelf.
Literaire activiteiten beginnen veelal weer in september. Zo ook het nieuwe seizoen van onze leesgroep. We zijn in de groep nog bezig met het samenstellen van de nieuwe ‘leeslijst’ van acht romans geschreven door vrouwen. Binnenkort zal op de website meer informatie verschijnen, maar mocht je nu al belangstelling hebben, laat het dan ajb weten (info@vrouwenbibliotheek.nl)
Onlangs uitgebrachte titels
– Over Het geschenk van de Vlaamse Gaea Schoeters: “Ineens duiken in het centrum van Berlijn overal olifanten op. Bondskanselier Winkler hoopt dat het gaat om ontsnapte exemplaren uit de dierentuin, maar dan krijgt hij een telefoontje van de president van Botswana. Die legt uit welke gevolgen de nieuwe Duitse Ivoorwet heeft voor zijn land. De olifantenpopulatie groeit explosief en de bevolking lijdt honger. Jullie willen dat wij de olifant koste wat kost beschermen? Prima. Ik schenk jullie twintigduizend olifanten. Dan kunnen jullie zelf eens ervaren hoe het is om met ze samen te leven. Hoe die beesten in Berlijn zijn beland? Magic, my dear friend. Veel plezier ermee! Dit is het fantastische uitgangspunt van deze kostelijke roman, waarin de olifantenplaag het hele land ontwricht en ‘de hardwerkende Duitser’ de dupe is. ‘Deze klucht heeft lang genoeg geduurd. Eruit met die beesten. Terug naar Afrika.’” (bron VPRO-zomerlezen)
– “In elke familie zijn er geheimen” zei Jane Austen ooit al. Zo ook in Wasdom, een familieroman van 
, die geïnspireerd werd door haar liefde Brideshead revisited. Aan het begin van een lange, lome zomer verzamelen zich traditiegetrouw drie generaties van de familie Van Sanberg de Geer om de vakantie met elkaar door te brengen in hun vakantievilla Wampoe. De villa is genoemd naar de rivier waaraan de tabaksplantage stond die de bakermat was van het familiebedrijf en -kapitaal. De zomers zijn heilig, het samenkomen is een waardevolle traditie die iedereen koestert. Onder de oppervlakte suddert echter de discutabele geschiedenis van het in Deli verworven familiekapitaal. En dat komt aan het licht als kleinzoon Max, tegen de familietraditie in, in Utrecht gaat studeren.
– Hilde Van Mieghem is een Vlaamse actrice, schrijfster, scenariste, documentairemaakster en regisseuse. Haar romandebuut was De drie duifkes (2022), Crescendo is haar 2e roman. Daarin reist de zeventigjarige componiste Ariana na een discrete liefdesrelatie met een wereldberoemde dirigent naar Venetië om er zijn begrafenis bij te wonen. De operazangeres Christiane verbreekt na vele jaren de destructieve band met haar grote liefde en gaat zonder aarzelen haar eigen weg. De jonge Mara overleeft haar harde kindertijd dankzij de droom deel te nemen aan de Elisabethwedstrijd voor piano. De drie vrouwen hebben een aantal dingen hebben: de veerkracht van vrouwen, het vasthouden aan hun dromen, verbeelding en ze zijn in staat om lief te hebben. Een dilemma dat speelt is: ben je loyaal aan jezelf of aan de ander?
– Kruistocht van een koningin is een historische roman van 
over de jonge Spaanse koningin Isabel van Castilië. Ze wordt in 1474 tegen alle verwachtingen in gekroond tot koningin. Hoewel veel edelen deze vrouw op de hoogste positie in hun mannenwereld liever kwijt dan rijk zijn, trekt Isabel haar eigen plan. Ze is vastbesloten samen met haar echtgenoot, Fernando van Aragón, haar koninkrijk te beschermen tegen buitenlandse legers en de binnenlandse onrust de kop in te drukken. Haar eigenzinnige aanpak wordt keer op keer op de proef gesteld, ook door haar eigen ontrouwe echtgenoot. Ze volhardt en schetst de contouren van de wereldmacht die Spanje zal worden.
Vertaalde romans uit VPRO’s zomerlezen
– De Britse Florence Knapp schreef eerder non-fictie, De namen is haar debuutroman: “De pasgeboren zoon van Cora moet volgens de familietraditie vernoemd worden naar zijn vader. Maar eenmaal onderweg om aangifte te doen, overweegt ze om hem geen Gordon te noemen maar Julian. Terwijl dochtertje Maia haar nieuwe broertje het liefst Bear wil noemen. Complicerende factor is dat vader Gordon, bij zijn patiënten een geliefde huisarts, achter de gordijnen zijn vrouw tiranniseert en mishandelt. In deze originele en beklemmende debuutroman staan drie namen symbool voor drie parallelle levens. Hoe ontwikkelt dit jongetje zich als hij dezelfde naam draagt als zijn vader? Of de speelse naam die zijn grote zus uitkoos? Of de naam waarmee zijn geknechte moeder protesteert tegen haar situatie? In alternerende hoofdstukken wordt niet alleen duidelijk hoe het Gordon/Bear/Julian in zijn leven vergaat, maar ook hoe huiselijk geweld langdurig doorwerkt binnen een gezin.”
– Over de debuutroman Onder vrienden van de Deense
Linea Maja Ernst: “Vijf voormalige studievrienden komen, al dan niet met aanhang, samen voor een weekje onvervalste Scandinavische zomeridylle. Er is een meer, een bos en een krakend houten huis, zodat iedereen goed kan horen wat er ’s nachts in de diverse slaapkamers gebeurt. Ooit waren ze onafscheidelijk maar als dertigers zijn de verschillen groot. Fry en Alexander leiden een degelijk burgermansbestaan met hun ‘melkblonde kinderen’ en ‘een grote, sneeuwgrijze Tesla’, terwijl de flamboyante Kvaede (‘gedragen door een tedere ijdelheid vanwege zijn nieuwe lichaam’) zich na zijn recente transitie uitleeft in de queerscene. ‘Als hij nu aanstellerig doet, wordt het gezien als homogedrag, niet als meidengedrag.’ Een verrukkelijke zedenkomedie vol (verboden dan wel vanille) seks, gefrituurde vlierbloesem en stekelige discussies over Virginia Woolf, waarin de clichés van het grootstedelijke dertigersleven met duivels genoegen worden gefileerd.”
– Over Een familiekwestie van de Britse 
: “Negentig procent van alle lesbische moeders in het Verenigd Koninkrijk verloor in de jaren tachtig na een scheiding het ouderlijk gezag. Op dat gegeven is deze ontroerende roman, over een alleenstaande vader, een verstoten moeder en een onwetende dochter, gebaseerd. We springen heen en weer tussen 2022 en 1982 en zo wordt stukje bij beetje afgepeld wat er gebeurde nadat jonge moeder Dawn op een rommelmarkt vrolijke Hazel ontmoette en verliefd werd. De rechtszaak, waarvoor Lynch gebruikmaakte van bestaande juridische documenten, gaat door merg en been maar dankzij de droge toon valt er daarbuiten ook genoeg te lachen. Bijvoorbeeld over het huishoudschema van de oerdegelijke vader Heron, die het schandalig vindt ‘dat mannen met een stationwagen en een pensioen niet eens de wc konden schoonmaken.’”
– Over Naar het westen van de Franse 
: “Steracteur Alexis, ‘het smoelwerk van de eeuw’, wordt verwacht voor de repetities van Molières Dom Juan – waarin hij de hoofdrol speelt –, maar komt niet opdagen. Dan blijken ook zijn socialemedia-accounts te zijn opgeheven. Een paar maanden eerder wordt Aurore ontslagen en hoort ze dat haar moeder is overleden. Ze is een ‘bezinksel van vermoeidheid, onrust, ironie en eczeem’ als ze met haar zoon afreist naar het huis van haar moeder op het platteland. Als Alexis daar op een avond aanklopt, is dat het begin van een affaire. Totdat Aurore ontdekt dat hij in een MeToo-schandaal verwikkeld is. Een aanklacht tegen ‘de onuitroeibare macht van witte mannen in het Parijse culturele circuit’ en liefdesverhaal ineen.”
– Over Ontevreden van de Spaanse 
: “Al acht jaar werkt Marisa met grote weerzin op een reclamebureau. Haar werk ervaart ze als volkomen zinloos, dus heeft ze zich aangewend zo min mogelijk écht te werken. Tijdens een online vergadering kijkt ze naar een filmpje over een wasbeer die een verjaarstaart eet, stompzinnige klusjes delegeert ze aan Natalia met haar gekleurde markeerstiften, en ze ergert zich dood aan de nieuwe grafisch ontwerpster die ‘zichzelf nog steeds definieert aan de hand van het Zweinsteinhuis waar ze denkt bij te horen ondanks dat ze zevenendertig jaar is’. Het angstzweet breekt haar uit bij een mailtje met als onderwerp ‘Teambuilding: je zat erop te wachten J’. Deze even hilarische als zwartgallige Spaanse kantoorroman is opgedragen aan ‘alle mensen die elke dag wakker worden zonder zin om naar hun werk te gaan’.”
– Wij, aanmaakhout van de Canadees-Oegandese 
is een roman over kindsoldaten in Oeganda: “Smekend werpt de witte zuster zich aan de voeten van de majoor die zojuist 139 schoolmeisjes heeft ontvoerd. Uiteindelijk mag ze er 109 meenemen. ‘Wees dankbaar. Deze dertig zijn nu van ons. Ga. Houd de eer aan uzelf.’ Helen en Miriam kijken toe hoe zuster Rakele met haar geredde meisjes vertrekt. Zij blijven en zijn nu onderdeel van het Verzetsleger van de Heer, de christelijke rebellengroep onder leiding van Joseph Kony, die in de jaren negentig ongenadig huishield in het noorden van Oeganda. Als Helen en Miriam jaren later terugkeren, met hun kinderen op hun heup, zijn hun ouders oud of gestorven en hun leeftijdgenoten volwassen, met diploma’s en banen. Okot Bitek baseerde zich op de levensverhalen van bestaande vrouwen en doorspekte haar roman met folkloristische fabels.”
– Over The wedding people, de 3e roman van de Amerikaanse Alison Espach: “Phoebe, professor in de Victoriaanse literatuur, heeft het hotel van haar dromen geboekt met het voornemen om na een copieus laatste avondmaal in een eersteklas bed een eind aan haar leven te maken. Maar ze belandt midden in de exorbitante bruiloft van Lila, die het complete hotel heeft afgehuurd. Terwijl Phoebe langzaam het gevoel krijgt dat ze is ‘ontsnapt uit de duistere slaapkamer van haar leven’ raakt ze tegen wil en dank bevriend met de bruid, die bij deze buitenstaander haar hart uitstort over allerlei familieverwikkelingen. Een jolige romcom met alle benodigde ingrediënten: een nerdy professor die alle remmen losgooit, een blonde bruid met een ‘ingewikkelde vlechtenwirwar’ waarvoor je Insta-tutorials moet kijken, en een bruidegom met ‘de best denkbare haarsituatie’, voor een man van zijn leeftijd tenminste.”
– Over De tweede dochter van de Singaporese 
: “Acht jaar lang is Genevieve (‘Gen’) Yang enig kind geweest als ze er dankzij haar schuinsmarcherende grootvader plotseling een zusje bijkrijgt. Ze wordt afgeleverd met een pindakaaspot waarin de restanten van opa zitten. Arin is een jaar jonger en de meisjes zijn zowel bondgenoten als concurrenten in hun voornemen te ontsnappen aan het armoedige arbeidersmilieu en de overvolle eenkamerflat waarin ze opgroeien. Voordat dit Singaporese familiedrama goed en wel op stoom komt, weten we al dat Arin een wereldberoemde Hollywoodactrice is geworden, terwijl Gen, die zowel trots als jaloers is, voor hun terminaal zieke moeder zorgt. Arin moet naar huis komen om afscheid te nemen, maar voordat we weten of dat gebeurt, gaan we terug in de tijd om te ontdekken welk verraad de zusjes ooit uit elkaar dreef.”
– De Amerikaanse schrijfster Ursula Vernon schrijft onder haar eigen naam voor jonge lezers en doorgaans als 
voor volwassenen. Over haar roman Een magiërshandleiding voor defensief bakken: “Wie zoekt naar (veder)licht vakantieleesvoer, slaat een kluchtige genredubbelslag met de Nederlandse introductie van (YA)fantasyauteur T. Kingfisher. Een magiërshandleiding voor defensief bakken begint als Amerikaanse cosy crime, met de vondst van een lijk in een anders o zo vreedzame bakkerij. Maar degene die haar vindt, bijdehante veertienjarige Mona, is wel een vertelster met toverkrachten… die louter op deegwaren werken. Met het broertje van het slachtoffer, dakloze meesterinsluiper Spindel, ontdekt ze algauw een sinister complot tegen haar mede-‘magickers’. En voor ze het weet, moet zij haar door een incompetente gravin geleide stadstaatje eigenhandig verdedigen tegen een horde barbaren, bijgestaan door een dapper peperkoekmannetje, de zonderlinge, paardenlijken tot leven wekkende tovenares ‘vilder Molly’ en Mona’s trouwe zuurdesemstarter Bob.”
Andere titels:
– 
is een Palestijns-Israëlisch liefdesverhaal tussen een Palestijnse professor, die vastzit op de Westelijke Jordaanoever, en een Israëlisch-Amerikaanse mensenrechtenadvocaat. Schrijfster Sari Bashi is geboren in de Verenigde Staten, studeerde rechten aan Yale en emigreerde als jonge vrouw naar Israël. Daar richtte ze de mensenrechtenorganisatie Gisha op die de bewegingsvrijheid van Palestijnen probeert te beschermen
– De glasmaakster van de Amerikaanse 
speelt in Venetië, waar Orsola Rosso de regels, dat vrouwen niet aan traditionele glas mogen werken, aan haar laars lapt om haar familie van de ondergang te redden. De roman volgt Orsola op een tijdreis door de eeuwen heen terwijl ze haar vakmanschap aanscherpt, door oorlog en pest, tragedie en triomf, liefde en verlies.
– Badjens is een protestroman over een 
tienermeisje in Teheran in het najaar van 2022, geschreven door de Franse journaliste Vrouwen komen massaal in opstand tegen hun onderdrukking. Tijdens een ‘Vrouw, Leven, Vrijheid’-protest beklimt de 16-jarige Zahra een container. Met haar hoofddoek in haar handen voelt ze de woede branden in haar lichaam. Terwijl ze alles riskeert, flitsen herinneringen voorbij: haar strenge vader, haar vrije broer, de verstikkende kledingvoorschriften, maar ook haar vriendinnen, haar eerste liefde, het leven online.
– De Française 
vangt een tijdperk zoals niemand anders dat kan”, en dat doet ze ook in Beste klootzak. Een van MeToo-praktijken beschuldigde schrijver en de uitgerangeerde actrice beginnen een mailwisseling waarin ze om het laatste woord strijden, overeenkomsten en verschillen vinden en de ingrijpend veranderde wereld beoordelen.
– In De onmogelijke terugkeer doet de Belgische Amélie Nothomb het relaas van haar reis naar Japan, de eerste in jaren nadat ze er haar eerste levensjaren doorbracht, en er later ook later woonde en werkte. De nagedachtenis aan haar overleden vader, met wie ze veel tijd doorbracht in Tokio en Kyoto, speelt een grote rol.
– De klassieker Een handvol leven uit 1955 is opnieuw uitgebracht. De Oostenrijkse Marlen Haushofer schreef destijds een bijzonder eigentijds portret van een vrouw die weigert de haar toegewezen rol te aanvaarden en besluit haar man en kind achter te laten op zoek naar vrijheid.
– Over Verbruikt licht: ‘In een meesterlijke mengeling van fictie, geschiedenis, memoir en liefdesbrief verheft Britse voormalig oorlogscorrespondente Lara Pawson de netwerken van troep die we om ons heen verzameld hebben tot briljant, meedogenloos en grappig proza.’
– Vaarwel Ramona is het eerste deel van de Barcelona-trilogie die de 
Catalaanse Montserrat Roig schreef in 1972. Het verhaal geeft een beeld van de bourgeoisie, van conflict en oorlogsgeweld in een wereldstad die hortend en stotend met haar tijd meegaat, en waarin familieleden elkaar in een wurggreep van traditionele normen houden.
– Oefeningen in donkerte is een roman van de Deense 
, waarin een naamloze vertelster therapie volgt bij een ‘PTSS-man’ om haar trauma’s te verwerken. Het verhaal speelt zich af tussen therapiesessies, problemen met haar zoons en afspraken met vriendinnen. Geweld tegen vrouwen en liefde tussen vrouwen zijn belangrijke thema’s.
– Over Het breekpunt van de Amerikaanse Jessica Anthony: het is de genadeloze ontleding van een jaren ’50 huwelijk in de Amerikaanse voorsteden
Poëzie
– Over de nieuwe dichtbundel van 
: “In Barcode van stilte wil Hester Knibbe vat krijgen op de fundamenten onder ons bestaan. Ze gaat erin op zoek naar de stilte die je kunt ervaren in de marge van de samenleving, of juist in de hectiek ervan. Naar de stilte die je ongewild vervalt of waarin je taal vindt voor je emoties. Naar de stilte die huist in onze dagen en jaren, in onze geest. Naar de stilte die droom en realiteit verbindt: ‘het vertrouwde/geruis – nooit zullen we weten/ hoe het klinkt als dat ophoudt.// Als het scheuren van tijd?’” (bron: flaptekst).
– In haar bundel Soms blijft iets trekt Froukje van der Ploeg lering uit alles wat beklijft. Met humor en zonder schroom onderzoekt ze het ongemak, de verandering en het welbehagen van lichamen, noteert ze de levensverhalen van andere mensen en toont ze hoe een spin die met klompen over de slaapkamermuur loopt grote gevolgen kan hebben. In brieven aan Imke en op weg naar huis, door het park, maakt ze de balans op.
Een podcast-gesprek met Froukje in het radioprogramma Opium: https://npo.nl/luister/podcasts/105-opium/126119
Verhalen
– 
(=pseudoniem) is geboren en opgegroeid in Rusland, in 1980, maar woont sinds 1989 in Nederland. Ze is schrijfster, ze schrijft in het Nederlands, en is ook kunstenares. Ze debuteerde in 2022 met de verhalenbundel Schrikkeljaar waarover werd gezegd dat de verhalen zowel volkomen realistisch als surrealistisch waren. Begin deze maand verscheen haar 2e bundel Poging tot fiasco. “De non-conformist, de meedogenloze wreker, de dagdromer: kleine grote mensen, tastend naar de grenzen van het onmogelijke om de dagelijkse sleur te doorbreken. Met onuitputtelijk optimisme zwieren ze langs de ellende, op zoek naar verlossing en geluk. Maar zodra het 
begeerde binnen handbereik komt, slaan ze op de vlucht. Want iedere vervulde droom blijkt niets anders dan een dorre werkelijkheid. Geen ster schittert zo schoon als de verste, geen vrucht smaakt zo zoet als de verbodene. Als hopeloze idealisten laat Anka Hashin hen op het randje van het noodlot dansen, gedoemd om met hernieuwde moed te stranden in het fiasco.
– In 2024 debuteerde met haar roman Oroppa, ze won er de Libris literatuurprijs mee. In De erfenis zijn twee verhalen gebundeld die een paar jaar geleden als losse verhalen zijn verschenen in literair tijdschrift De Gids: De dobbelaar van Caïro en De erfenis.
Non-fictie
– Joan Didion was een Amerikaans schrijfster
die bekend werd door haar romans en haar literaire journalistiek. In haar werk onderzocht ze de desintegratie van de Amerikaanse moraal en de culturele chaos; het overheersende thema is de individuele en sociale fragmentatie. Het meest beroemd geworden zijn haar twee memoirs, Het jaar van magisch denken over het verlies van haar man, en Blauwe nachten over haar dochter. Dat laatste is in herdruk verschenen samen met het voor het eerst vertaalde Notities voor John, een reeks verslagen van haar wekelijkse bezoeken in 2000 aan haar psychiater. De therapie draaide om Didions angsten en zorgen om hun volwassen en aan drank verslaafde dochter Quintana, die in 2005 stierf aan pancreatitis, na een lang ziekbed. De notities zijn zo concreet, direct, en de getuigenis van een vertwijfelde moeder.
– Fulvia was een van de beruchtste vrouwen uit het oude Rome. Ze was geen keizerin, geen koningin, geen heilige, maar wél een van de invloedrijkste vrouwen van haar tijd. Geboren rond 80 v.Chr. in een prestigieuze familie liet ze als een van de weinige Romeinse vrouwen het huiselijke leven achter zich. Ze wist via drie huwelijken, met o.a. Marcus Antonius, veel politieke en militaire macht te vergaren. Voor haar succes betaalde ze een hoge prijs. Haar huwelijken waren kortstondig, drie van haar kinderen kwamen gewelddadig om het leven, en ze werd constant belasterd door vijandige mannelijke tijdgenoten. Juist vanwege die laster is er over haar meer bekend dan over vrijwel alle andere vrouwen uit het oude Rome. Historica Jane Draycott reconstrueert Fulvia’s leven en belicht zo de onbekende politieke rol van vrouwen in de Romeinse Republiek en het Romeinse Rijk, met als ondertitel De vrouw die alle regels van het oude Rome schond
– De laatste vrouw van Willem de Zwijger 
was Louise de Coligny (1555-1620), de laatste van de vier met wie Willem van Oranje trouwde. Wij kennen haar vooral als jonge weduwe, moeder van prins Frederik Hendrik, en toegewijde voogdes van Willem de Zwijgers dochters uit zijn eerdere huwelijk. Carine Sarvaas vertelt in deze biografie over Louise als geliefde dochter van de protestantse admiraal Gaspard de Coligny, en als een vrouw vol inzicht, en van grote politieke betekenis. Haar leven raakte ontwricht door godsdienstoorlogen en het vroege verlies van haar beide ouders en eerste echtgenoot tijdens de Bartholomeusnacht. Met Willem van Oranje was ze anderhalf jaar getrouwd toen hij werd vermoord. Louise blijft echter een belangrijke politieke rol spelen, ze adviseert het landsbestuur over het te volgen beleid in Europa, het Twaalfjarig Bestand komt van de grond. Louise keert terug naar Frankrijk, waar ze aan het hof van Maria de Medici tot haar dood in 1620 verblijft.
– Popmodels van 
is een eerherstel voor vrouwen in de Europese pop art. In de jaren ’60 is de vrouw alom tegenwoordig in deze kunststroming. Kunstenaars reageerden met hun werk op de massamedia van de naoorlogse consumptiemaatschappij, waarin mooie jonge vrouwen symbool stonden voor alles wat modern en begeerlijk was. Zij zetten zich af tegen de elitair bevonden abstracte kunst in musea. Pop art moest de kunst voor iedereen begrijpelijk maken. Stijl en motieven werden rechtstreeks ontleend aan films, televisie, strips, mode, design, tijdschriften en reclame. De catalogus hoort bij de gelijknamige zomertentoonstelling in Museum More en is een verkenning van hoe vrouwen in de Europese popart niet alleen model waren, maar vooral maker. Onder hen: Niki de Saint Phalle, Evelyne Axell, Pauline Boty en Teresa Magalhães.
Activiteiten dit keer allemaal buiten Utrecht:
– In 2022 was er in Panorama Mesdag een 
overzichtstentoonstelling van het werk van de Haagse kunstenares (1855-1922). Ze maakte vernieuwende en expressieve kunst en kwam op voor de rechten van vrouwelijke kunstenaars. Bij leven kreeg ze veel waardering voor haar kunst, maar raakte, zoals zo veel vrouwen, een beetje in vergetelheid. Tekenen was de basis voor haar werk (ze volgde een opleiding tot tekenleraar). Nu is er t/m 31 augustus in het kunstmuseum in Den Haag een serie tekeningen van haar te zien. Het zijn directe en intieme voorstellingen van het dagelijks leven, gemaakt met houtskool, krijt en potlood. Eigenzinnig als Suze voor haar tijd was, koos ze boeren en arbeiders als onderwerp, vooral vrouwen in rauwe, krachtige en eerlijke lijnen.
Meer info: https://www.kunstmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/suze-robertson-werken-op-papier??
– Jana Buttner is een nog jonge Oostenrijkse kunstenares. Ze werd opgeleid aan de prestigieuze kunstacademie van Florence in klassiek beeldhouwen. Dat is te zien aan haar 
technische vaardigheid, die mij doet het denken aan het werk van Lotta Blokker. Op 6 juli opent in galerie Wildevuur (Hooghalen, Drenthe) haar eerste solotentoonstelling in Nederland. Jana Büttner verbeeldt universele emoties van het mens-zijn en de innerlijke reflecties: gevoelens als kwetsbaarheid, kracht en liefde. Een houding, een blik, of de intimiteit van een gebaar roepen herkenning op en nodigen uit tot interactie met de toeschouwer, die wordt meegezogen in de belevingswereld van haar menselijke figuren. “Als een gelaagd muziekstuk in meerdere delen resoneren haar beelden en functioneren ze als spiegels, waarin onze eigen emoties worden gereflecteerd.” staat in de uitnodiging.
Meer info: https://www.wildevuur.nl/kunstenaars/jana-buttner
– Ander beeldhouwwerk is te zien in museum Beelden aan Zee, en ook een eerste solotentoonstelling in Nederland, Oceanic, van de gerenommeerde Britse kunstenares 
(1966). Haar werk onderzoekt de relatie tussen mens en natuur, met een bijzondere focus op het element water. Van zeeën en oceanen tot riviersystemen en getijden combineert ze kunst en wetenschap om thema’s zoals maritieme cultuur, milieukwesties en de kosmos te verkennen. De tentoonstelling toont een breed scala van haar werk, waaronder monumentale sculpturen zoals The Divers, keramische en textiele werken, en tekeningen. Oceanic roept een diep gevoel van verbondenheid met de natuur op en biedt een unieke kijk op de fascinerende dynamiek tussen natuur en cultuur.
Meer info: https://www.beeldenaanzee.nl/nl/tania-kovats
– En nog een eerste omvangrijke solotentoonstelling in Nederland: het Bonnefantenmuseum 
presenteert t/m 11 januari 2026 A land as big as het skin met recent en nieuw werk van de Libanees-Nederlandse kunstenares Mounira al Sohl. Mounira is geboren in Beiroet, waar ze als tiener met haar familie is weggevlucht tijdens de Libanese burgeroorlog, al heeft ze er later ook schilderkunst gestudeerd en beeldende kunst aan de Rietveld academie. In Maastricht staan haar gelauwerde invulling voor het Libanese paviljoen op de Biënnale van Venetië (2024) en een deel van haar inzending voor de Artes Mundi prijs in Cardiff (2023) opgesteld. Tussen deze installaties zijn er schilderijen, sculpturen en textielwerken. Het geheel is haar reflectie op een wereld waarin machtsmisbruik en onderdrukking diepe sporen nalaten. Mounira Al Solh behandelt thema’s als eigenheid, migratie, trauma en ongelijkheid die voortkomen uit factoren als geslacht, afkomst, sociale klasse en een combinatie hiervan. De afbeelding laat de installatie Elissa’s Room zien, die speciaal voor deze tentoonstelling werd gemaakt. De kunstenares geeft hiermee een feministische ode aan de Phoenicische koningin Elissa of ook wel Dido genoemd.
Meer info: https://www.bonnefanten.nl/en/exhibitions/mounira-al-solh
– Het Van Abbemuseum presenteert t/m 21 september een grote solotentoonstelling van oud en nieuw werk van Ima-Abasi Okon. De Britse 
kunstenares laat ons nadenken over metabolisme: het proces in ons lichaam dat energie geeft en helpt om te herstellen, maar ook schadelijke stoffen afvoert. Het Van Abbe schrijft hoe ze in haar werk aandacht vraagt voor hoe we ons lichaam en de aarde uitputten. Ook laat ze ons nadenken over systemen in de samenleving die invloed hebben op onze gezondheid en die ons zelfs ziek maken. Het idee van ‘verbetering’ werd vroeger gebruikt om de toe-eigening van land (kolonialisme) te rechtvaardigen.Ima-Abasi Okon laat ook zien dat die manier van denken vandaag de dag nog steeds bestaat, bijvoorbeeld in gedachtes over hoe we ons lichaam willen verbeteren en optimaliseren.
Meer info: https://vanabbemuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen-activiteiten/solotentoonstelling-ima-abasi-okon
– In het Limburgse Echt staat Het Museum van de Vrouw. Het voor Nederland unieke museum staat in het teken van de vrouw en haar leven. De collectie is ontstaan uit de grote interesse voor de verbondenheid van de vrouw met oude en nieuwe tradities, en geeft een compleet en samenhangend beeld van “anderhalve” eeuw vrouwenleven. Ook zijn er wisseltentoonstellingen. Deze zomer zijn dat Vrouwenhanden en Invisible ties. In de eerste staan vrouwenhanden centraal, wat vertellen die
ons als we goed kijken? “Ze laten verhalen zien, houden geheimen vast, en soms lijken ze te schreeuwen – zonder woorden”. In de laatste onderzoekt thema’s als vrouw-zijn, zelfacceptatie en persoonlijke groei. Haar kunstwerken tonen de vaak onzichtbare banden die ons leven beïnvloeden. Denk aan sociale verwachtingen, innerlijke twijfels en de druk om te voldoen aan normen. De Pools-Vlaamse kunstenares verbeeldt dit op een eerlijke en kwetsbare manier, en wil een pleidooi houden voor vrouwelijke kracht en het vertrouwen om jezelf te mogen zijn. Ze stelt een centrale vraag: Wat houdt jou tegen om jezelf te zijn?
Meer info: https://www.museumvandevrouw.nl
– Zoals bij de beschrijving van de catalogus (non-fictie) al genoemd: In Museum More 
(Gorssel) is t/m 28 september de tentoonstelling te zien POP MODELS | Vrouwen in de Europese Pop Art. Reclame, strips, knalkleuren, én vrouwen: daar lijkt het om te draaien in de popart van de jaren 1960 en begin jaren 1970. In de popart hadden vrouwen een dubbelrol. Misschien zelfs een dubbelzinnige rol. Ze waren de belichaming van een stereotype, begeerlijk ideaalbeeld en groeiden tevens uit tot symbool van bevrijding. De vrouw was tegelijk topmodel én rolmodel, muze én maakster. De focus ligt op Europa, waar deze kunstbeweging vaak uitgesprokener en geëngageerder was dan in Amerika. Er is een omvangrijke selectie zien van schilderijen, collages en objecten van o.a. als Niki de Saint Phalle, Ketty La Rocca en Jana Želibská.
Meer info: https://www.museummore.nl/tentoonstelling/pop-models-vrouwen-in-de-europese-pop-art/
Bibliotheeknieuws:
– In juli zal de bibliotheek weer op de aangegeven tijden open zijn.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
– In september begint een nieuw seizoen van onze leesgroep. We zijn in de groep nog bezig met het samenstellen van de ‘leeslijst’ van acht romans geschreven door vrouwen. Binnenkort zal op de website meer informatie verschijnen.
– Omdat de catalogus op onze website, die we via WebLibrarian ingevoerd hadden, verouderd is en niet meer wordt onderhouden, zijn we bezig om over te gaan op een versie van LibraryThing. Helaas wat minder aantrekkelijk, maar wel goed bruikbaar en niet duur. Aan de omzetting wordt hard gewerkt en via de catalogus-pagina kan je er ook al in zoeken, maar dat is even wennen en mogelijk nog niet optimaal.
Nieuwe boeken in de bibliotheek
Het vertroebelde oog (biografie over Greet Hofmans) van Han van Bree (=gift), De verraadster van Erik Schaap, Een handvol leven van Marlen Haushofer, O, Caledonia van Elspeth Barker, Een grootse daad van Georgia Hunter, Badjens van Delphine Minoui, Dream Count van Chimamanda Ngozi Adichie
Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd:
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/06/09/nacht-en-dag-door-virginia-woolf/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/06/16/heim-door-caroline-de-mulder/ hierbij: https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/angeniet-berkers-lebensborn/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/06/22/ik-gaf-je-ogen-en-je-keek-in-de-duisternis-door-irene-sola/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/06/30/canis-door-eva-de-gelder/
De leenbijdrage voor 2025 is opnieuw vastgesteld op € 27,50. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Vanaf juli rekenen we € 15,- voor de rest van het jaar. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2025’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.
Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Marjolein Datema Utrecht, 30 juni 2025
