Beste leensters, leners en andere belangstellenden,
Voor de maand juni, met in de aanloop naar de zomer de Spannende Boeken weken (van 1 t/m 17 juni). Spannende boeken, ofwel thrillers, zijn erg populair, ook die van vrouwelijke schrijvers, maar bij onze bieb is er weinig vraag naar.
* Samen met Suzan van Dijk, gast-onderzoekster bij het Huygens Instituut, 
ben ik afgelopen week bij een oud-Neerlandica in Amstelveen langs geweest. Zij had de vrouwenbibliotheek een uitgebreide collectie boeken (± 100 romans) aangeboden van bekende schrijfsters uit de periode 1880 – 1930. Het bleek dat Atria (e.a.) er geen belangstelling voor had; die richten zich meer op non-fictie. Na mijn aanvankelijke reserve (we hebben op de 
Gansstraat eerder ruimtegebrek dan ruimte te over) heb ik Suzan benaderd, haar gevraagd wat zij er van dacht en of ze mee wilde gaan kijken. Op foto’s te zien leek het namelijk om een bijzondere verzameling te gaan. Veel boeken zijn originele uitgaven met prachtige linnen omslagen, in bijvoorbeeld Jugendstil en met sierlijke grafiek. We zijn gaan kijken en hebben uiteindelijk alles meegenomen, maar er ligt een flinke uitdaging om hier iets mee te gaan doen. We zouden dat graag doen in samenwerking met anderen die hier interesse in en/of kennis over hebben. Belangstellenden zijn van harte welkom om te komen kijken of iets te laten weten via de mail!
* In de vorige nieuwsbrief schreef ik over Amsterdam, dat de viering van haar 750 jaar stadsrechten aan heeft gegrepen om aandacht te besteden aan drie Amsterdamse vrouwen die 90 jaar geleden het initiatief namen om het cultureel erfgoed van vrouwen en de geschiedenis van de vrouwenbeweging te behouden.
Ook Schiedam viert dit jaar 750 jaar stadsrechten. Als geboren en getogen Schiedamse wil ik daarom het bijzondere Stedelijk Museum Schiedam onder de aandacht brengen. Daar viert men 750 jaar vrouwelijke kracht in de stad met de tentoonstelling Vrouwen van Schiedam. 
Dat begon destijds met het verlenen van stadsrechten aan Schiedam door Aleida van Holland, een invloedrijke vrouw in de mannenwereld. Het markeert het begin van een lange geschiedenis waarin vrouwen de stad mede vormgaven en draaiende hielden. Het eerste deel van de tentoonstelling richt zich op de geschiedenis en laat zien hoe vrouwen door de eeuwen heen een essentiële rol speelden in Schiedam. Via persoonlijke voorwerpen, kunstwerken en een meterslang groepsportret zijn er de verhalen van twaalf vrouwen. Zo wordt het verhaal belicht van Neeltje Andries, die met haar man een houthandel runde en zich samen met Marytje Arendsdochter verdedigde tegen beschuldigingen van toverij. En dan zijn er de verhalen van 19e eeuwse dienstboden die al jong aan het werk moesten en elitevrouwen als Maria (Marie) en Henriette (Jetje) Knappert die zich inzetten voor armenzorg. Ook laat Vrouwen van Schiedam de Turkse vrouwen zien die als partners van arbeidsmigranten naar Schiedam kwamen, evenals de vrouwelijke woonwagenbewoners die in de jaren tachtig streden voor behoud van hun woonplekken. Deze verhalen laten zien hoe vrouwen door strijd en verzet hun rechten wisten te vergroten en hun plek in de samenleving te versterken.
Meer info: https://stedelijkmuseumschiedam.nl/tentoonstelling/vrouwen-van-schiedam/
* Vijf jaar heeft kunstmagazine See All This gewerkt aan een serie magazines die gewijd was aan de kunst gemaakt door vrouwelijke kunstenaars door de eeuwen heen, Pretty Brilliant — Women in the Arts. Half juni verschijnt het derde en voorlopig laatste deel van deze serie. Het heeft als thema 
. In zes hoofdstukken wijzen zes godinnen uit de verschillende continenten de weg – godinnen uit verschillende tijdperken en culturen. Ze vertegenwoordigen de jacht, de maan, vruchtbaarheid, seksualiteit, schoonheid, water, tijd, dood, schepping, vernietiging, de aarde en de nacht. Vrouwen hebben door de geschiedenis heen kunst gemaakt die niets van hen vroeg en hen zeker niet beloonde. Toch maakten ze kunst, vaak in een pure vorm, met geen andere reden dan om zich uit te drukken, te delen en te vertellen over de vreugde, pijn en schoonheid in de wereld die ze voor zich zagen. Het tijdschrift is opgedragen aan hen die elke generatie die hen opvolgde opnieuw wisten te inspireren.
Op 1 juni wordt een online webinar van het World Hope Forum georganiseerd door See All This met een programma rondom deze Goddesses.
Meer info: https://seeallthis.com/artikel/pretty-brilliant-vol-3/ en https://seeallthis.com/event/world-hope-forum/
Onlangs uitgebrachte titels
– De Afghaans-Nederlandse schrijfster Forugh
Karimi is geboren in 1971 in Kabul. Toen ze 25 jaar was, vluchtte zij samen met haar man naar Nederland. Ze studeerde geneeskunde aan de UvA en is nu werkzaam als psychiater en psychotherapeut in haar eigen praktijk. In mijn ogen draag ik wolken is haar 3e roman waarbij ze geput heeft uit haar eigen ervaring: Ooit besloot Widá bij moeilijke momenten in het leven voortaan haar gevoel uit te schakelen. Dat bracht haar ver toen ze als vijfienjarige Kabul moest ontvluchten en in Nederland terechtkwam, waar ze zich binnen de kortste keren de taal eigen maakte en de middelbare school afrondde, waarna ze geneeskunde studeerde en een carrière als psychiater opbouwde. Maar dan krijgt ze nieuws over een meisje dat vroeger in Kabul als een zusje voor haar was en valt de basis onder haar zo zorgvuldig opgebouwde leven weg.
– Het kostte schrijfster Myrthe van der Meer zeven jaar om haar nieuwste boek, De wetten van Alex, over haar leven met autisme te schrijven. “Het belangrijkste is stoppen met jezelf erom veroordelen”, zegt ze. Alex Zee heeft haar leven prima op orde: ze heeft een goede baan als archeologe, absoluut geen huisdieren, geen vrienden en nauwelijks contact met haar familie. Haar motto als het om sociale contacten gaat: less is more. Maar dan krijgt ze ongewild een niet meer goed functionerende autismehulphond. Haar leven verandert in een aaneenschakeling van rampen én emoties. De hond blijkt namelijk een mensenmagneet. En dat is helemaal niets voor Alex. Ze wil het liefst haar oude leven terugkrijgen, en de hond weg. Dus besluit ze om een zo normaal mogelijk functionerend mens te worden, zodat iedereen haar zo snel mogelijk weer met rust laat. Maar ja, wat is eigenlijk normaal?
Vertaalde romans
– Over De andere moeder van Tina Åmodt 
: “‘Doorsneelesbi’s’ zijn Silje Marie en Helene, met hun burgerlijke banen, hun auto, hun huis in een saaie buitenwijk en hun twee zoontjes. Maar achter die façade schuilt een andere werkelijkheid, want sinds de komst van het tweede kind is er iets wezenlijks veranderd. Silje Marie voelt tot haar schaamte voor de zoon van Helene niet dezelfde liefde als voor haar eigen zoon. De Noorse Tina Åmodt gaat in De andere moeder (Mozaïek) geen enkele pijnlijke vraag uit de weg. De alledaagse irritaties in een huishouden met twee jonge kinderen zijn voor elke ouder herkenbaar, maar ze legt ook de onuitgesproken gevoelens bloot tussen deze twee moeders. Een prikkelende, moedige en spannende roman over modern queer ouderschap.” (bron: VPRO-boeken)
– De Schotse schrijfster Ali Smith noemt O, Caledonia van de eveneens Schotse Elspeth Barker (1940-2022) “De beste onbekende roman van de 20e eeuw”, zo staat op de voorkant van de heruitgave waarvan de oorspronkelijke versie in 1991 verscheen. Een kettingreactie van gebeurtenissen, gesitueerd in Schotland in de jaren veertig en vijftig, leidt tot de bizarre dood van een 16-jarig meisje. Deze jonge, dappere heldin groeide op in een geïsoleerde en eenzame wereld en was vastberaden trouw te blijven aan zichzelf. Ze wendde zich tot de literatuur, de natuur en tot haar tante Lila, die haar korte momenten van troost boden in een grimmig bestaan. Om de sfeer aan te geven: Kirkus reviews schreef erover “Brontëan intensity and Gothic nastiness” en “beautifully lyrical evocations of place and emotion.”
– De Britse schrijfster en historica Pat Barker
‘herschreef’ eerder de Ilias vanuit het perspectief van vrouwen in De stilte van vrouwen resp. De vrouwen van Troje. In De reis naar huis is na tien bloedige jaren de Trojaanse oorlog voorbij. De stad is vernietigd en de Grieken keren naar huis, met hun schepen vol oorlogsbuit en gevangengenomen vrouwen. Cassandra als slavin en concubine van Agamemnon. Ze wordt geplaagd door visioenen van zijn dood en die van haarzelf. Ritsa is tegen wil en dank getuige van zowel Cassandra’s hysterie als de verschrikkingen die hun worden aangedaan. Ondertussen is koningin Clytemnestra, Agamemnons wraakzuchtige echtgenote, in afwachting van de terugkeer van de vloot. Geplaagd door geestverschijningen en visioenen heeft ze al die jaren gebroed op vergelding voor de dood van haar dochter, geofferd voor gunstige wind. Beide vrouwen hebben hetzelfde visioen over de dood van Agamemnon.
– Anna Hope is naast romanschrijfster ook actrice. Misschien komen daar haar scène-achtige beelden vandaan in haar nieuwe roman. De erfgenamen beschrijft de vijf dagen rond de uitvaart van de patriarch van de familie Brooke. Hij was vader, grootvader, echtgenoot, landeigenaar, voormalig hippie, filantroop, en het middelpunt om wie alle andere familieleden draaien. Ze zijn bijeen gekomen in het 18-eeuwse landschap om naast het afscheid te praten over de nalatenschap en de toekomst van het landgoed. Iedereen heeft zo zijn eigen ideeën en voorkeuren of nog een appeltje te schillen met het verleden, en er is natuurlijk ook een geheim. “Geweldig … Anna Hope gaat rechtstreeks in op enkele van de meest urgente en uitdagende problemen waarmee de wereld vandaag de dag te maken heeft, en transformeert deze in een betoverend familiedrama”, aldus Jonathan Coe.
– Georgia Hunter 
was vijftien toen ze te horen kreeg dat ze afstamde van een familie van Holocaust-overlevenden. Jaren later schreef ze haar debuutroman Wij waren de gelukkigen met het verhaal van haar familie. Eén grootse daad is haar tweede roman, over een jonge Joodse vrouw die vastberaden is het jonge zoontje van haar zwaargewonde vriendin veilig te houden. Hij is geboren vlak voor de Duitsers Noord-Italië binnen vallen in 1940. Het klooster waar ze verblijven en meewerken met het verzet wordt rampzalig getroffen en de jonge moeder smeekt haar vriendin te vluchten naar het zuiden. Het wordt een gevaarlijk reis door bezet gebied en gebombardeerde steden.
– Graziella ‘Lalla’ Romano (1906-2001) was een Italiaanse romanschrijfster, dichteres, vertaler en beeldend kunstenares. In 1941 publiceerde ze haar eerste dichtbundel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog keerde ze terug naar haar thuisprovincie Cuneo en raakte betrokken bij de partizanen. Over die periode gaat haar roman Gedeelde stilte uit 1957. Daarin wordt Giulia door de oorlog gedwongen terug te keren naar haar afgelegen geboorteplaats en voelt zich meteen aangetrokken tot een koppel in een vergelijkbare situatie: de gracieuze, spontane Ada en haar man Paolo, een ziekelijke leraar en partizaan die zich schuilhoudt. Stefano, Giulia’s echtgenoot, keert terug uit Turijn en voegt zich bij haar, en de twee koppels vormen een intense band: terwijl de Duitsers Italië binnenvallen, begint een subtiele dans van aantrekkingskracht, geïntensiveerd door hun gedeelde isolement en het gedempte gezoem van dreiging tijdens een lange, koude winter. Gedeelde stilte is “een volkomen hypnotiserende roman, vol schoonheid en verdriet, geschreven met heel veel briljantheid en nauwgezette zorg.”
– Nog een Italiaanse literatuurprijs-winnares, 
maar dan uit 2024: Donatella Di Pietrantonio met De kwetsbare tijd. Lucia’s dochter Amanda keert terug uit Milaan, waar ze studeert. Het lijkt alsof Amanda alleen maar wil verdwijnen: ze sluit zich op in haar kamer en wil met niemand praten. Lucia heeft haar dochter altijd voor alles willen behoeden, maar nu kijkt ze hulpeloos toe. Er is in Milaan duidelijk iets voorgevallen, want er is weinig licht meer in Amanda’s ogen. Tegelijkertijd ruziet Lucia met haar oude vader over de verkoop van hun verlaten familiecamping in de bergen. Dertig jaar geleden heeft daar een tragedie plaatsgevonden waardoor de camping is gesloten, en Lucia voorgoed naar de kust is verhuisd. Er volgt een moeilijke en pijnlijke conclusie: er zijn onherstelbare wonden die je oploopt in het leven.
– En dan een Duitse boekenprijswinnares uit 2024: 
met Hé goedemorgen, hoe gaat het? Daarin verzorgt theatermaker Juno overdag haar ernstig zieke man Jupiter. ’s Nachts, als ze niet kan slapen, chat ze met lovescammers op Instagram. Ze draait de rollen om en valt niet voor hun mooie praatjes, in plaats daarvan houdt zij hen juist voor de gek. In die gesprekken kan ze zeggen wat ze maar wil en daarmee zijn wie ze maar wil – zogenaamd zonder consequenties. Zo ontsnapt Juno aan haar dagelijkse bestaan en de zorgen over Jupiter. Tot ze op een dag Benu ontmoet, die haar leugens doorziet. Ondanks de afstand ontstaat er een onverwachte vriendschap tussen Juno en deze lovescammer. “ indrukwekkend… over Juno’s innerlijke conflict: dicht bij het alledaagse leven en bedachtzaam, wijs en poëtisch, teder en onsentimenteel” (Jury Buchpreis).
– Over Een vriendschap van 
: “In 1952 werd in Bristol een naakte, verwarde man aangetroffen die decennialang bij een stel oude tantes woonde zonder dat iemand dat wist. Die curieuze geschiedenis vormt de basis voor De vriendschap (De Fontein), waarin zo’n zelfde man wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Clare Chambers verplaatste de gebeurtenissen naar de jaren zestig omdat de psychiatrie in die tijd een interessante verandering doormaakte. Ze blijft ver weg van het clichébeeld van dwangbuizen en platgespoten patiënten, maar maakt er juist een humane, progressieve instelling van, waar creatief therapeut Helen probeert te achterhalen wat er met deze getraumatiseerde figuur is gebeurd. Intussen worstelt ze zelf met haar rol als minnares van de getrouwde psychiater Gil. Een diep ontroerende pageturner.” (bron VPRO-boeken)
– In Thuishaven vertelt de Duitse Judith Hermann het verhaal van een vrouw die een nieuw leven begint nadat haar dochter is verhuisd en zij van haar man is gescheiden. Ze heeft haar oude leven achter zich gelaten, is aan zee gaan wonen, in een huis voor zichzelf. Ze schrijft kleine brieven aan haar ex-man om hem te vertellen hoe het haar vergaat in dit nieuwe leven in het noorden. Ze sluit voorzichtig vriendschappen, probeert een affaire, ze vraagt zich af of ze kan settelen of dat ze verder zal trekken. Ze ontwikkelt veerkracht en wordt iemand anders. “Thuishaven is het meest overtuigende verhaal van een radicaal nieuw begin.” (Welt am Sontag)
– De Amerikaanse Roxana Robinson schreef reeds
zes romans, drie verhalenbundels en een biografie over kunstenares Georgia O’Keeffe. In haar nieuwe roman Gaan kruisen de paden van oud-geliefden Warren en Sarah elkaar onverwachts als ze begin zestig zijn. Veertig jaar eerder leken ze voor elkaar voorbestemd; door een flauw misverstand ging het uit. Inmiddels zijn ze beiden gelukkig en genieten van een rijk leven met volwassen kinderen, Warren is getrouwd en Sarah gescheiden. Toch laait hun oude passie weer op door de toevallige ontmoeting. Ze grijpen deze tweede kans met beide handen aan. De verloren jaren smelten weg tijdens heimelijke ontmoetingen. Ze maken plannen om voor altijd bij elkaar te zijn, maar ze hebben buiten hun kinderen gerekend. Weegt 
hun hernieuwde liefde op tegen de offers die ze uiteindelijk moeten brengen?
– Chloé Caldwell is een Amerikaanse schrijfster van essaybundels en de geprezen novelle Women (2014), die door velen tot ‘cultklassieker’ is bekroond. Als moderne klassieker is die nu in het Nederlands verschenen met de titel Vrouwen. Als een jonge vrouw van het platteland naar de stad verhuist, valt ze voor het eerst in haar leven voor een vrouw. Finn is negentien jaar ouder dan zij, draagt mannenkleding, heeft een zelfverzekerde glimlach – en een vaste vriendin.
– Mijn naam is Emilia del Valle is de 
nieuwe historische roman van de Chileense Isabel Allende. Een jonge schrijfster reist naar Zuid-Amerika om de waarheid over haar vader -en zichzelf- te ontdekken. Als dochter van een Ierse non, die door een Chileense aristocraat zwanger en wel is verlaten, is Emilia opgevoed door een liefdevolle stiefvader en uitgegroeid tot een onafhankelijke denkster en een zelfredzame jonge vrouw. Ze is vastberaden om haar passie voor schrijven te volgen en moet daarbij de maatschappelijke normen van die tijd trotseren aan het eind van de 19e eeuw. Op enig moment mag ze verslag doen van een dreigende burgeroorlog in Chili. Ze grijpt deze kans, samen met Eric, en ontmoet daar haar biologische vader. De oorlog escaleert en Emilia komt in groot gevaar.
Poëzie
– Sinds april dit jaar is Hanneke van Eijken hoogleraar Rechtsstaat en Democratie aan de Utrechtse Universiteit. Haar oratie droeg de titel We zijn een menigte. Deze gegevens zie je terug in haar nieuwe dichtbundel Hazenklop, haar vierde inmiddels. Daarin verkent ze de begrippen tijd, ruimte en het horen bij een kudde. De bundel is een poëtische benadering van haar werk als onderzoeker en is verbonden met het verdriet en geweld die in onze wereld woeden. Toch gaat de bundel (ook) over de liefde, niet alleen voor het leven, maar ook voor de taal. De openingsregel luidt: “De schaduw is zo groot als het dier in ons”.
Verhalen
– 
is schrijfster, dichteres en archeologe. Ze debuteerde in 2014 met de poëziebundel Bodemdrang en in 2018 met haar romandebuut Het wolfgetal. Verkeerd verbonden, haar 7e boek is een verhalenbundel die uitnodigt om mee te banjeren over stoepen en paden en mee te struikelen over mannen, onbekwaamheid en onbedoelde poëzie. Het is een wonderlijke reis door stad, land en internet, met mooie teleurstellingen en wonderlijke lelijkheid. Ze ontdekt schoonheid op onverwachte plekken: op de stoep, tijdens een Tinderdate, en zelfs in de frustrerende gesprekken met klantenservices, en van al die omstandigheden maakt ze betekenisvolle verhalen, grappig en ontroerend.
– Na Stargate en Winterverhalen is nu ook Het verhaal over mevrouw Berg van de Noorse Ingvild H. Rishøi in het Nederlands verschenen. Het zijn vijf verhalen waarin vijf ik-vertellers, vaak kwetsbare mensen, je een blik in hun gecompliceerde hoofd geven. In het titelverhaal rouwt de kleine Emilie om haar hamster met de naam Mevrouw Berg. Maar meer nog rouwt ze om haar moeder, die weliswaar leeft, maar al lang niets van zich heeft laten horen en niet komt opdagen om Emilies verjaardag met haar te vieren. Uit recensies begrijp ik dat het allemaal aangrijpende verhalen zijn, waarbij je volledig betrokken wilt blijven. “Rishøi’s verhalen verspreiden een soort innerlijk licht. Ze zijn vol vreugde, zelfs als alles zwart wordt”
Non-fictie
– Erkenning, vrijheid, carrière: Clara Schumann
vocht haar hele leven voor deze waarden – en stond voor dezelfde uitdagingen als vrouwen in de 21e eeuw. Ze worstelde met haar rol als moeder van zeven kinderen en met de uitdagende taak om werk en gezin te combineren. Als gevierd concertpianiste en componiste groeide ze uit tot een van de grote sterren van haar tijd. Clara. Het leven van Clara Schumann: Wonderkind, carrierevrouw, cultureel icoon beschrijft Christine Eichel het leven van de componiste die geen zachtaardige muze bleek te zijn in de schaduw van haar briljante echtgenoot. Integendeel. Ondersteund door vele bronnen wordt het beeld geschetst van een bijzondere vrouw die onder het juk van haar onderdrukkende omgeving uitkwam. Op de website ‘Historiek.net een kort artikel over over de moeilijkheden van vrouwelijke componisten in de 19e eeuw en de ruimte die Clara had, totdat ze verliefd werd: https://historiek.net/c/biografieen/componisten/
– De tsarina van Bergen van Rene van der Heijden is misschien meer een kunstgeschiedenisboek, maar toch ook leuk als een soort biografie. De Duitse Marie van Reenen-Völter (1854-1925) kwam 19 jaar oud als gouvernante naar Bergen (N-H). Ze ging werken bij een welgestelde familie, werd verliefd op de oudste zoon – de latere burgemeester en heer van Bergen – en werd een veelzijdige vrouw die haar tijd ver vooruit was. Marie zette zich actief in om de positie van de vrouw te verbeteren en drukte haar stempel op de belangrijke ontwikkelingen van het duindorp: van de aanleg van een spoorverbinding en renbaan tot de creatie van een badplaats aan zee en het ontstaan van een van de meest bijzondere kunstenaarsdorpen van Nederland.
– “De nieuwe biografie van David Sheff betoogt
overtuigend dat de weduwe van John Lennon een feminist, activist, avant-gardekunstenaar en een vrouw van wereldklasse is.” Zo schreef the New York Times over de biografie Yoko. Yoko Ono is vaak neergezet als een karikatuur, een curiositeit of zelfs een slechterik, terwijl ze veel meer is dan dat. “Als ik terugkijk op de meer dan negentig levensjaren van Yoko”, aldus de biograaf, “zie ik een van de mooiste verhalen van onze tijd.” Hij vertelt daarom haar levensverhaal, van het vooroorlogse Tokio en haar ervaringen tijdens de oorlog tot haar komst in de internationale avant-gardekunstscene. John Lennon beschreef haar ooit als de beroemdste onbekende kunstenaar ter wereld.
– Rechtbank- en juridisch verslaggeefster Saskia Belleman ontwikkelde samen met Marieke Mager en Kelly Valk een podcastserie over vrouwenmoord in Nederland, Zij is van mij. Hierop gebaseerd is nu het boek verschenen met dezelfde titel. Vrouwenmoord komt in Nederland aanzienlijk vaker voor dan in de landen om ons heen, en toch lijkt er nauwelijks iets te veranderen. Waarom gaat het juist in ons land zo vaak mis achter de voordeur? Waarom kunnen sommige mannen niet accepteren dat een vrouw een punt zet achter de relatie? Waarom komt hulp vaak te laat? Wat is het verschil met hoe het in het buitenland gaat? Saskia Belleman heeft in gesprekken met slachtoffers, nabestaanden, plegers, de politie, het OM, strafrechtadvocaten en wetenschappers onderzocht of en hoe het beter kan. De podcast-serie: https://podcastluisteren.nl/pod/Zij-is-van-mij
– In gesprekken met een heel aantal vrouwen van verschillende generaties wordt in 
feminisme besproken. Niet als een serie opeenvolgende ‘golven’ die worden opgestuwd door telkens andere politieke agenda’s. Lies Wesseling en Aagje Swinnen willen juist laten zien dat feminisme beter begrepen kan worden als een meerstromenlandschap waarin het niet zo gemakkelijk is om dammen op te werpen tussen ‘toen’ en ‘nu’ of tussen ‘ouder’ en ‘jonger’. Ook wordt duidelijk dat feministische kwesties zelden radicaal nieuw zijn. De erfenissen van het verleden blijven beschikbaar als inspiratiebronnen voor het heden en de nabije toekomst.
– Bij de tentoonstelling Good Mom/Bad Mom in het Utrechtse Centraal Museum verschijnt het boek Mothering Myths. An ABC of Art, Birth and Care. De gastcurator Heske ten Cate en conservator hedendaagse kunst Laurie Cluitmans hebben samen zowel de tentoonstelling als het boek samengesteld. Het geeft een uitgebreid kunsthistorisch beeld van de verschillende vormen van moederschap. Naast de aloude klassieke beelden hebben kunstenaars zich vaak op een heel persoonlijk manier met het thema moederschap bezighouden. Zoals de titel deels al aangeeft gaat het naast moederschap ook over geboorte, zorgdragen, zelfbeschikking, emancipatie etc.
Activiteiten in Utrecht en daarbuiten:
– Haar naam doet meestal geen belletjes rinkelen, maar Magdalena Abakanowicz (1930 – 2017) is een van de grootste kunstenaars
van de 20e eeuw. Ze was geboeid door de textuur van textiel en de structuur van natuurlijke vezels. Daarmee maakte ze textiele weefsels, niet voor wandkleden, maar om sculpturen te creëren. Ze plaatste die midden in de ruimte, zodat ze ook een omgeving kregen, een eigen wereld. Ze reisde de hele wereld over om haar tentoonstellingen zelf in te richten en werd met dit ruimtelijke concept een voorloper en grondlegger van de installatiekunst. In een Brabants drieluik is t/m 24 augustus het leven en werk van de Poolse kunstenares te zien: in het textielmuseum wordt vooral ingegaan op het maakproces, o.a. met een uitgebreide film opgenomen in de werkplaats en het woonhuis in Warschau; het Noordbrabants museum laat het indrukwekkende werk zien van Magdalena Abakanowitz, –ontstaan na WO II toen Polen onder Russische invloed stond- in 
relatie tot de wereldgeschiedenis; in het provinciehuis van Noord-Brabant hangt het grootste kunstwerk dat ze ooit maakte, ‘Bois le Duc’, een spectaculair werk dat speciaal voor de gelijknamige zaal is ontworpen en dat bestaat uit 19 banen van 7 meter hoog en samen 22 meter breed.
Meer info: https://textielmuseum.nl/tentoonstellingen/Abakanowicz en https://www.grootsinbrabant.nl
– Nog een textiel kunstenares: de Zuid-Koreaanse 
(1957). T/m 9 november presenteert de Oude Kerk (voorheen een zeevaarderskerk) in Amsterdam een door haar gemaakte grootschalige site-specifieke installatie. To breathe – Mokum is een tentoonstelling over migratie, onderweg zijn en thuiskomen. Kimsooja laat haar bottari zien, textielbundels die geïnspireerd zijn op traditionele Koreaanse wikkeldoeken en gevuld met kleding van Amsterdamse gemeenschappen. Ze vormen een terugkerend motief in het werk van Kimsooja, symboliseren reizen en transitie en zijn gemaakt samen met Amsterdamse migrantengemeenschappen van verschillende culturen. Daarnaast bekleedde ze de 44.000 ruitjes van de metershoge ramen met transparant folie dat zonlicht in regenboogkleuren breekt.
Meer info: https://oudekerk.nl/nu-te-zien/tentoonstellingen/kimsooja/37745
– In museum Kröller-Müller neemt Charley Toorop een bijzonder plek in in de collectie; net als Vincent van Gogh. Helene Kröller-Müller en haar kunstadviseur zagen in beide kunstenaars iets hogers, omdat zij ‘onbeïnvloed door den tijdgeest eigen wegen zijn gegaan’. Deze grootste museale verzameling is t/m 14 september te zien in de tentoonstelling Charley Toorop. Liefde voor van Gogh. De Nederlandse post-impressionistische kunstenaar zou volgens haar eigen zeggen aan de wieg hebben gestaan van haar kunstenaarsschap. Aan de hand van verschillende thema’s, waaronder de representatie als kunstenaar en als mens, haar pelgrimage naar de Borinage, haar reizen naar Parijs en Zuid-Frankrijk, haar sociale bevlogenheid en haar houding ten opzichte van de mens en de natuur, wordt de bewondering van Charley Toorop voor Vincent van Gogh uiteengezet.
Meer info: https://krollermuller.nl/charley-toorop
– In de 3e serie van Savannah’s Feminist Book Club 
wordt op 12 juni The fifth season van de Amerikaanse schrijfster N.K. Jemisin besproken. Het is het eerste deel van de fantasy-trilogie De Gebroken Aarde en een genrebrekende roman over klimaatverandering, rassenscheiding en onderdrukking in een wereld waarin meedogenloze natuurkrachten complete beschavingen wegvagen. In The fifth season worden drie vrouwen gevolgd die een speciale gave hebben. Ze kunnen de natuur beïnvloeden, maar ook aardbevingen kunnen veroorzaken. De voertaal is Engels.
Meer info: https://www.savannahbay.nl/13-june-savannahs-feminist-book-club/
Bibliotheeknieuws:
– In juni zal de bibliotheek weer op de aangegeven tijden open zijn.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
– Omdat de catalogus op onze website, die we via WebLibrarian ingevoerd hadden, verouderd is en niet meer wordt onderhouden, zijn we bezig om over te gaan op een versie van LibraryThing. Helaas wat minder aantrekkelijk, maar wel goed bruikbaar en niet duur. Aan de omzetting wordt hard gewerkt en via de catalogus-pagina kan je er ook al in zoeken, maar dat is even wennen en mogelijk nog niet optimaal.
Nieuwe boeken in de bibliotheek
Heim van Caroline De Mulder, en dus (zie bovenaan) ± 100 romans van bekende schrijfsters uit de periode 1880 – 1930.
Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd:
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/02/in-orbit-door-samantha-harvey/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/08/onze-levens-in-londen-door-christine-dwyer-hickey/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/11/de-schrijfster-en-de-nachtegaal-door-george-sand-en-pauline-viardot/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/18/van-man-tot-man-door-olive-schreiner/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/22/echte-vrouwen-krijgen-een-kind-door-liesbeth-smit/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2025/05/27/de-buitengewoon-geslaagde-opvoeding-van-frida-wolf-door-maria-kager/
De leenbijdrage voor 2025 is opnieuw vastgesteld op € 27,50. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Vanaf mei rekenen we € 20,- voor de rest van het jaar. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2025’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.
Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Marjolein Datema Utrecht, 29 mei 2025
