Beste leensters, leners en andere belangstellenden,
December, de aanloop naar het einde van 2024 en de oudejaarsconferences. De oudejaarsconference zoals we ‘m nu kennen is een echte Hollandse, populaire traditie, die in 1954 is gestart door Wim Kan. Sindsdien hebben vrijwel altijd mannen het jaar afgesloten tijdens oud en nieuw,
met Claudia de Breij als enige uitzondering. Vandaar dat een aantal vrouwen het tijd vond worden voor een Vrouwejaars, en een nieuwe traditie. Vorig jaar werd deze tegenhanger voor het eerst op de planken gebracht. Dit jaar geven zeven vrouwen uit de wereld van de comedy, spoken word en kleinkunst hun blik op deze tijd en het jaar 2024. Op grote en kleine onderwerpen, over belangrijk en onbelangrijk nieuws. Initiatiefnemers Yora Rienstra en Teddy Tops ontvangen spoken word artiesten Asmae Amaddaou en Sandy Bosman, cabaretiers Janneke de Bijl, Katinka Polderman, Kiki Schippers, Vera van Zelm, en pianiste Vera Marijt en bassiste Julia Kooreman. Na de succesvolle theatertour in 2023, is Vrouwejaars nu ook op televisie (29 december op NPO3) en online te zien.
Meer info: https://stadsschouwburg-utrecht.nl/agenda/seizoen-2024-2025/vrouwejaars-2024-yora-rienstra-teddy-tops-ea en https://www.vpro.nl/programmas/vrouwejaars.html#
*Voor wie haar nog niet kent/kende: de Zuid-Koreaanse schrijfster heeft dit jaar de Nobelprijs voor de Literatuur gewonnen, de 17e vrouw van 119 keer dat de prijs is uitgereikt. De jury schreef in een persbericht dat 
de 53-jarige schrijfster de prijs verdient voor haar “intense poëtische proza, dat (met) historische trauma’s confronteert en de kwetsbaarheid van het menselijk leven blootlegt”.
Han Kang (1970) komt uit een schrijversfamilie. Ze studeerde Koreaanse literatuur aan de Yonsei Universiteit in Seoel, Zuid-Korea en begon haar literaire carrière als dichter. In 2016 won ze de International Booker Prize for fiction, samen met vertaler Deborah Smith, voor haar boek De vegetariër. Daarin draait het om een vrouw die besluit om te stoppen met het eten van vlees na een nachtmerrie over de bruutheid van mensen. Vervolgens heeft dat besluit allerlei gevolgen voor haar persoonlijke leven. Het was haar internationale doorbraak en het werd ook haar eerste boek dat in het Nederlands werd vertaald. Latere romans als Mensenwerk en Wit (zie https://vrouwenbibliotheek.nl/2018/07/05/wit-door-han-kang/) werden eveneens lovend ontvangen. Momenteel doceert ze creatief schrijven aan het Seoul Institute of the Arts. Haar nieuwste roman Ik zeg geen vaarwel is in 2023 verschenen.
Een interview met haar vertaalster na de toekenning van de Nobelprijs: https://www.athenaeum.nl/nieuws/vertalers/2024/over-de-poëtische-fragmentarische-taal-van-han-kang-door-mattho-mandersloot
Onlangs uitgebrachte titels
– Lize Spit schreef eerder een tweetal veelgeprezen romans Het smelt en Ik ben er niet. Ook schreef ze het Boekenweekgeschenk van 2023, De eerlijke vinder. Autobiografie van mijn lichaam 
is een eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam. De aanleiding was een mailtje dat ze eind 2021 van haar moeder kreeg, die liet weten dat ze ongeneeslijk ziek was. Nu haar moeder nog maar kort te leven heeft, onderneemt Lize een laatste toenaderingspoging. Nooit eerder was het vinden van de juiste woorden zo lastig, nooit eerder was het zo noodzakelijk. Het belooft een bijzonder boek te zijn. Op 25 januari wordt Lize Spit bij Broese geïnterviewd over haar boek, zie ook: https://www.broese.nl/agenda/lize-spit-interview-en-signeersessie-autobiografie-van-mijn-lichaam
– Sun Li is geboren in Hong Kong en opgegroeid in een Fries dorp, waar haar ouders een Chinees restaurant hebben en waar Sun samen met haar zussen en broer mee hielp om het draaiende te houden. Ze schreef er haar debuutroman over, De zoetzure smaak van dromen (2016). Haar nieuwe roman Kom maar liggen gaat over een jonge vrouw wier mantra het was ‘Doe normaal, wees dankbaar en werk hard’. Toch raakt ze haar zorgvuldig opgebouwde bestaan in een paar weken kwijt en neemt ze haar oude en eigenzinnige moeder bij zich in een krap, schimmelend huis. Heeft ze het recht op geluk verspeeld of is er een weg terug? Ze denkt aan haar Oom Kit, die haar ouders ervan overtuigde naar Nederland te komen, maar zelf zijn leven lang door ongeluk werd achtervolgd, zelfs nadat hij de loterij had gewonnen.
– Wonderkind is de debuutroman van Willemijn Tillmans 
, redacteur bij uitgeverij Nijgh en van Ditmar, en gaat over een gezin dat constant in chaos leeft in een benauwend Brabants dorp. Mia’s grootmoeder zag het al misgaan bij de geboorte van haar kleindochter. Op het moment dat Mia vastzat achter het schaambeen van haar moeder kreeg ze het akelige gevoel dat dit een voorbode was van iets veel groters. Mia keert jaarlijks terug naar Geldrop, waar haar vader op haar twaalfde verjaardag uit haar leven verdween. Want in dat kleine dorp hoopt ze 
uiteindelijk het antwoord te vinden op de vraag wie er schuldiger was: zij, of haar vader.
– In De Gloed van Annemarie de Glee ligt er op een dag een riviercruiser met honderd vluchtelingen voor de deur. De naamloze verteller wil het liefst wegblijven van problemen die niet de hare zijn, maar sinds de boot er ligt lijkt het alsof haar leven -dat tot nu toe vrijwel rimpelloos verliep- onder een vergrootglas ligt. Dan dwingen al haar privileges, en de angst om die te verliezen, haar de ongemakkelijke en onverklaarbare buitenwereld in. De NRC schrijft erover “Een idylle wordt ruw verstoord door een opvangboot voor asielzoekers. De aantrekkingskracht van xenofoob rechts wordt in De gloed onderzocht vanuit oprechte interesse.”
Vertaalde romans
– Deze brieven eindigen in tranen is het liefdesverhaal van een christelijk 
meisje met een rebels hart en een moslimmeisje dat een dubbelleven leidt. Het debuut van Musih Tedji Xaviere (Kameroen-Brits). Bessem ziet Fatima voor het eerst op het voetbalveld en het is liefde op het eerste gezicht. Eén speelse knipoog van Fatima en Bessem weet dat haar leven nooit meer hetzelfde zal zijn. In Kameroen, een land waar relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar zijn, is een gezamenlijke toekomst voor Bessem en Fatima uitgesloten. Wanneer Fatima wordt opgepakt bij een politie-inval in de enige homobar in de stad, verdwijnt ze vervolgens. Bessem blijft ontredderd achter. Dertien jaar later is Bessem hoogleraar aan de universiteit. Wanneer ze een gemeenschappelijke vriendin tegenkomt – de laatste persoon die Fatima misschien heeft gezien – begint Bessem aan een zoektocht naar haar verloren liefde.
– “Niemand kan zo luchtig over zulke vreselijke ellende schrijven als Tove Ditlevsen”, schrijft Connie Palmen. In Vilhems kamer ontmaskert ze het huwelijk als een loopgravenoorlog waar zelfs de liefde niet kan overwinnen. Wie vernietig je eerst: jezelf of de ander? Lise en Vilhelm -zij een instabiele kinderboekenauteur, hij een opvliegende krantenman- hebben oprechte strijd en minstens zo oprechte verzoeningen. Maar na twintig jaar van aantrekken en afstoten lijkt hun huwelijk finaal te knappen wanneer Vilhelm daadwerkelijk zijn biezen pakt om er met zijn zoveelste minnares vandoor te gaan en zijn kamer leeg komt te staan. Het is Tove Ditlevsen’s meest gewaagde roman en wordt, samen met de Kopenhagen-trilogie, gezien als haar meesterwerk.
– Ali Smith schreef eerder haar bekend geworden seizoenskwartet, de
vier losjes met elkaar verbonden romans Herfst, Winter, Lente en Zomer. Daarin stelde de Schotse politieke en andere actuele thema’s aan de kaak. Ook in haar nieuwe roman Gliff, het eerste deel van een tweeluik, schijnt ze een licht op de groeiende duisternis van onze chaotische wereld. Ze beschrijft een beklemmende toekomst waarin taal macht is en verzet levensgevaarlijk. Het speelt in een toekomstig, dictatoriaal Groot-Brittannië. Gliff -Schots of noordelijk Engels voor ‘glimp’, ‘schok’, ‘blik’- vertelt niet alleen haar of zijn eigen verhaal, maar het bevat ook een verborgen verhaal, dat onthuld zal worden in Glyph -van het Griekse ‘teken’, ‘gravure’ of ‘symbool’-, dat volgend jaar als tweede deel zal verschijnen. Ali Smith weet zich telkens te vernieuwen, en ook nu doet ze dat zowel in vorm als gevoel.
– In Vier de teugels van Kathryn Scanlan is Sonia aan het woord, een paardentrainer. Ze vertelt een intiem levensverhaal dat een kijkje geeft in een parallelle wereld die we zelden betreden, die van de paardenraces. Langs de renbaan nippen mannen in peperdure pakken van hun champagne, maar achter de schermen heersen loodzware omstandigheden en een gewelddadige machocultuur. Sonia kent onvoorwaardelijke liefde voor de paarden die zij traint en werkt tegelijk in een wereld die in een paardenlijf slechts economische waarde ziet. Met precisie schetst Kathryn Scanlan in korte hoofdstukken en in beknopte zinnen de alledaagse en uitzonderlijke gebeurtenissen die een mensenleven vormen. Vier de teugels is door zowel The New Yorker als The Guardian, toch geen ‘kleine jongens’, uitgeroepen tot boek van het jaar.
– In Nachtvrouwen beschrijft de Oostenrijkse Maja Haderlap
drie generaties vrouwen, die gebukt gaan onder traditionele verwachtingen en eeuwenoude gewoontes. Mira vertrekt vanuit Wenen naar haar geboortedorp in Zuid-Karinthië om haar moeder voor te bereiden op de verhuizing naar een bejaardentehuis. Haar neef Franz wil het huisje van haar moeder slopen en er een meubelmakerij neerzetten. Lang verdrongen herinneringen komen bij haar boven, aan de armoede thuis, aan de vroege dood van haar vader en de starre patriarchale verhoudingen. Door de voorzichtige toenadering tot haar moeder en het hernieuwde contact met haar jeugdliefde Jurij begint Mira te begrijpen dat de breuk met haar afkomst een kunstmatige breuk was. De lang verzwegen levensverhalen van haar familie maken haar duidelijk dat de oude maatschappelijke en politieke tegenstellingen nog altijd doorwerken, ook in haarzelf.
– Mijn moeder is de 2e roman (“rauw en warm verhaal”) van de Zweedse Karin Smirnoff uit de trilogie over Jana Kippo. De moeder van Jana en haar tweelingbroer Broer is dood en zal worden begraven in haar geboortedorp in Noord-Zweden. De tweeling ontdekt al snel dat het leven in Kukkojärvi anders is dan ze hadden verwacht wanneer ze haar huis erven. Het huis wordt bewoond door huurders die niet willen verhuizen, en die leven volgens strikte religieuze regels. Jana is vanaf het begin wantrouwend, maar Broer voelt zich aangetrokken tot de hechte dorpsgemeenschap, waar de nadruk ligt op gezinswaarden en mannelijke overheersing. Jana moet de strijd aangaan om niet alleen het huis maar ook haar broer terug te winnen, terwijl ze tegelijkertijd probeert haar destructieve relatie te beëindigen. In 2021 werd Karin Smirnoff gevraagd om de Millennium-serie (van Stieg Larsson voort te zetten. Daarop heeft ze volmondig ja gezegd en er is inmiddels een deel 7 en 8 van haar hand.
– De jonge Duitse schrijfster Caroline Wahl vertelt in 22 banen over 
Tilda, een wiskundestudente wier dagen strikt zijn gepland: studeren, werken achter de kassa van de supermarkt, voor haar zusje Ida zorgen, en op slechte dagen ook voor haar moeder. Met z’n drieën wonen ze in het treurigste huis aan de Fröhlichstraße, in een klein stadje waar Tilda een hekel aan heeft. Haar vrienden wonen al lang in Amsterdam of Berlijn, alleen Tilda is gebleven. Want iemand moet er voor Ida zijn, geld verdienen, de verantwoordelijkheid nemen. Er is geen vader die het vermelden waard is, en haar moeder is alcoholiste. Op een dag begint alles te veranderen: Tilda krijgt het vooruitzicht op een promotieplek in Berlijn, en daarmee op een toekomst die vrijheid belooft. En Viktor verschijnt, de grote broer van Ivan, een vriend van vroeger. Viktor zwemt net als zij elke dag 22 baantjes. Zou het dan toch nog goed komen?
– Over Onze levens in Londen van Christine Dwyer Hickey: “Lauwe openingszin voor een liefdesverhaal: ‘Die eerste keer had ze hem amper gezien.’ Maar wat ís Christine Dwyer Hickey’s Onze levens in Londen een rauwromantisch prachtboek. In 1979 ontmoet de Ierse Milly in de Londense pub waar ze werkt Pip. Zij is als tiener County Louth ontvlucht, hij een alcoholistische landgenoot met talent voor boksen en zelfdestructie. De wederzijdse aantrekkingskracht is evident, maar schijnbaar niet genoeg, hoe vaak hun paden elkaar ook kruisen. In Milly’s hoofdstukken lezen we episodes uit vier decennia lief en leed in die pub van mevrouw Oak; Pip kijkt in 2017, net ontslagen uit een afkickkliniek, terug op zijn eigen ploeterbestaan. Geblutste, meesterlijk geportretteerde zielen van wie je blijft hopen dat ze samenkomen.” Bron: VPRO.
– Sholeh Rezazadeh schreef eerder De hemel is altijd paars en 
Ik ken een berg die op me wacht. De wind vindt altijd zijn weg is een deel uit de reeks Spoorslag, een reeks treinverhalen waarin de verbeelding het spoor volgt. Onderweg door het Perzische landschap kijkt een jonge vrouw voorzichtig uit naar een ander leven. Ze is arts in spe maar staat op het punt om een literaire prijs in ontvangst te nemen. Met de trein rijdt ze langs rode bergen, betoverende bossen en windtorens. Bij een speelse zee stapt ze over. Ze ontmoet mensen die haar een nieuw perspectief geven op Iran. Tijdens haar reis wordt ze vergezeld door haar innerlijke kind, dat eindeloos nieuwsgierig, optimistisch en vol bewondering is voor alles en iedereen om hen heen. Naarmate het eindstation nadert geeft de vrouw dit kind steeds meer de ruimte om haar koers te bepalen en te worden wie ze werkelijk wil zijn. “Een poetische treinreis door Iran…”
Poëzie
– Judith Herzberg
is een van Nederland’s meest gelezen dichters. Haar werk valt op door de combinatie van eenvoud en diepgang, met een scherp oog voor het dagelijks leven. Naast poëzie schrijft ze ook toneelstukken en essays. Ze debuteerde in 1963 met de bundel Zeepost en er volgden er velen meer. Haar gedichten zijn raak maar nooit stellig, met een ongedwongen toon en een grote, precieze opmerkingsgave. Mede ter gelegenheid van haar 90ste verjaardag is dit najaar een bundel met nieuwe poëzie verschenen Kneedwezens, naar een fragment uit haar toneelstuk Leedvermaak. Ondanks haar leeftijd is haar stem helemaal niet verouderd. Het zijn opnieuw juist de kleine alledaagse dingen die haar raken. Ter gelegenheid van haar negentigste verjaardag organiseerde de Balie een avond over en met Judith Herzberg. De avond is opgenomen en te zien via https://www.tzum.info/2024/11/filmpje-judith-herzberg-90-jaar/
– 
is archeologe en dichteres. Taal maken van beelden, wat ze als dichteres doet, noemt ze ook een vorm van archeologie. Afgelopen zaterdag werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw voor haar bijdrage aan de dendrochronologie en haar dichtkunst. Tegelijkertijd verscheen haar elfde dichtbundel We moeten ‘misschien’ blijven denken. Daarin richt ze zich op de (on)eindigheid van het bestaan. Centraal staat het afscheid nemen van het vanzelfsprekende: gezondheid, toekomst, leven. Dit thema wordt uitgewerkt in een waaier van gedichten die het spectrum bestrijkt van maatschappelijk engagement tot mystiek. De drie spreekstemmen uit haar bundel Picknick op de wenteltrap uit 1997 leveren door de hele bundel heen in korte, tragikomische dialogen commentaar op wat er gaande is. Behalve poëzie publiceerde Esther Jansma ook in 2011 de feministische essaybundel Mag ik Orpheus zijn?
– Ramona van Silfhout beschrijft in haar dichtbundel Een aanrechtblad is om op te zitten het verlies van haar prille zwangerschap. Haar rouw is amper zichtbaar. Er wordt weinig over gepraat en maar zelden naar gevraagd. Rouw die zich verbergt in donkere hoeken en daar steeds meer ruimte inneemt omdat het gevoeld, gezien en erkend wil worden. Met verfijnde precisie probeert ze woorden te geven aan dat wat kwetsbaar en moeilijk te uiten is. Ramona van Silfhout verloor haar kindje Jessie al vroeg in de zwangerschap. De omgeving spreekt van een miskraam. Maar, schrijft ze, ik had toch echt net een piepklein mensje begraven. Met een kistje, bloemen, een gedicht. En een naam; Jessie. Ze begroef niet alleen haar kindje, maar ook een toekomst vol levendige beelden van het meisje dat onder haar vleugels groot zou worden.
Verhalen
– Eveline van de Putte vertelt in Een zwaluw in de kamer
twintig queerverhalen met heel diverse personages. Ontdekken dat je vader een vrouw is. Je afvragen of er wel geld is voor een winterjas. Niet meer naar school willen omdat je wordt gepest. Verliefd zijn op een man en een vrouw tegelijk. Na een heftig ongeluk in een rolstoel belanden. Een eenzame, oude man ontmoeten. Heel gewoon en soms net even anders. Haar inspiratie haalt Eveline uit de ontelbare gesprekken die ze afgelopen jaren met jong en oud voerde. Verder put ze uit haar kleurrijke fantasie en persoonlijke ervaringen. De verhalen ademen een sterk gevoel voor sfeer en intimiteit, terwijl de pijnlijke rafels van de samenleving niet geschuwd worden. Met illustraties van Linda Hirzmann, waardoor het een lees- én kijkervaring wordt.
Non-fictie
– Betje Wolff (1738-1804) is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met 
Aagje Deken vormde, van bijvoorbeeld Sara Burgerhart. Maar voordat zij Aagje leerde kennen, had ze al naam gemaakt als schrijfster en riep zij felle controverses op. Een vrije geest, de nieuwe biografie van Marita Mathijsen laat zien hoe vooruitstrevend Betje Wolff was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal. Haar leven was heel opwindend en weinig vrouwen wisten zo spottend als zij over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Dat maakt haar uniek, niet alleen toen, maar ook nu nog. Als dichter en romanschrijver wist zij, deels als schrijversduo, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen. In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen. Op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten.
– Angela Merkel schreef samen met haar langjarige politieke adviseur 
haar autobiografie Vrijheid. Ze blikt terug op haar leven in twee Duitse staten: 35 jaar in de DDR, 35 jaar in het herenigde Duitsland. Van 2005 tot 2021 was ze de eerste vrouwelijke bondskanselier van Duitsland. Ze vertelt over haar kindertijd, haar jeugd en haar studie in de DDR en over het dramatische jaar 1989, waarin de muur viel en haar politieke leven begon. Aan de hand van belangrijke nationale, Europese en internationale keerpunten zet ze aanschouwelijk uiteen hoe de beslissingen tot stand zijn gekomen die onze tijd bepalen en vertelt over haar ontmoetingen 
en gesprekken met de wereldleiders.
– Anna Terruwe opende in september 1945 een praktijk als zenuwarts in Nijmegen. Zij kwam in conflict met kerkelijke gezagsdragers over de morele verantwoordelijkheid van katholieken met psychische problemen. Daarna maakte zij naam als grondlegger van de bevestigingsleer, die draait om het versterken van elkaars eigenwaarde door waarachtige wederzijdse aandacht. Ze was een fenomeen. Marit Monteiro laat in Leer voor een leer een grondig herzien beeld zien, dat overtuigt en de persoon van Anna Terruwe een stuk interessanter maakt, schrijft Jolande Withuis.
Activiteiten in Utrecht en daarbuiten:
– Op 10 december opent een tentoonstelling die bedoeld is als hommage aan de Utrechtse 
(1929-2008), georganiseerd door Salon Saffier, Gemeente Utrecht en galerie Waterbolk. In 2024 is het 95 jaar geleden dat de schrijfster en beeldend kunstenares Dirkje Kuik als William Diederich Kuik werd geboren en 50 jaar geleden dat haar roman De held van het potspel in boekvorm met eigen illustraties verscheen en bekroond werd met de prijs voor het beste Nederlandse proza. Dirkje Kuik woonde en werkte vanaf 1934 met onderbreking van enige jaren tot haar overlijden op het adres Oude Kamp 1. Vooraf aan de opening zal op de hoek Oude Kamp/Herenstraat een attentietegel met QR-code worden onthuld. Ook op 14 en 15 december zijn er activiteiten.
In onze bibliotheek hebben we een zestal titels van Dirkje Kuik staan: verhalen en romans, waarvan sommigen met illustraties.
Meer info: https://www.salonsaffier.nl/mc-events/hommage-aan-dirkje-kuik/?mc_id=263
– In het Centraal Museum (Utrecht) is t/m 25 maart de tentoonstelling Anna Aagaard Jensen – Welkom thuis, lieverd te zien. Anna Aagaard Jensen is een eigenzinnige Deense kunstenares en ontwerper die, opgeleid 
als meubelmaker, sculpturale objecten creëert met een focus op de representatie van vrouwen, het vrouwelijk lichaam en het vrouwelijke. Ze kijkt kritisch naar hoe objecten een rol spelen in ons dagelijks leven en onderzoekt de invloed van design op ons gedrag en onze presentatie, vaak in het kader van traditionele man-vrouwverhoudingen. De tentoonstelling is ingedeeld als woonruimte, bewoond door vrouwen. Anna Aagaard Jensen liet zich hiervoor inspireren door het oudste deel van het Centraal Museum, dat in de 15e eeuw een klooster was dat werd bewoond door nonnen. Ze vult de vijf tentoonstellingszalen, ingedeeld als slaapkamer, studeerkamer, eetkamer, salon en tuin, met een persoonlijke selectie van vrouwen uit de museumcollectie, zoals portretten met en van vrouwelijke kunstenaars als Helen Verhoeven en Marlene Dumas. Deze schilderijen zijn aangevuld met recente wulpse objecten van Anna Aagaard Jensen zelf.
Meer info: https://www.centraalmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/anna-aagaard-jensen en https://artrocks.nl/competitie/kunstwerken/lady-duchess
– T/m 25 mei is er in het Nederlands Fotomuseum (Rotterdam) de 
solo-tentoonstelling te zien Çiğdem Yüksel. Je moest eens weten. Journaliste en fotografe Çiğdem Yüksel staat bekend om haar persoonlijke betrokkenheid en haar vernieuwende benadering van maatschappelijke thema’s. Haar werk wordt gekenmerkt door de sterke band die zij opbouwt met de mensen die zij portretteert waardoor hun verhalen op een authentieke en krachtige manier worden vastgelegd. Ze belicht levens en verhalen van de eerste generatie vrouwen uit Turkije in Nederland, een groep die vaak onderbelicht is gebleven in de Nederlandse geschiedenis. Daarnaast biedt de tentoonstelling een eerbetoon aan de onlangs overleden documentairefotograaf Bertien van Manen (1935 – 2024). Çiğdem Yüksel portretteerde enkele vrouwen die Bertien van Manen in de jaren 70 vastlegde voor haar boek Vrouwen te Gast.
Meer info: https://www.nederlandsfotomuseum.nl/tentoonstelling/je-moest-eens-weten/
– T/m 26 januari is de tentoonstelling Miriam Cahn – Reading Dust te zien in het Stedelijk in Amsterdam. Miriam Cahn’s (1949) schilderijen en tekeningen confronteren. Ze brengt thema’s als oorlog, seksueel geweld en ontheemding onverbloemd in beeld. Dit doet ze door mensen eenvoudig en onherkenbaar, vaak misvormd en spookachtig te schilderen. Met kleurexplosies en menselijke figuren roept ze emoties op zoals woede, angst, verlies, kwetsbaarheid en kracht. Feminisme en activisme vormen de basis van haar werk. De Zwitserse kunstenares toont wat het betekent om vrouw te zijn. Zo beeldt ze vrouwen naakt af, waarbij ze afstand doet van onrealistische schoonheidsidealen. Ook laat ze in haar werk de wreedheden van de mensheid zien. Ze schildert zowel daders als slachtoffers, kwetsbaar én krachtig. Hoewel haar werk lichamen toont in extreme situaties, laat ze ook ruimte voor hoop en plezier.
De Vrije academie organiseert op 20 december en 18 januari een rondleiding met kunsthistoricus Wieke van der Sande.
Meer info: https://www.stedelijk.nl/nl/tentoonstellingen/miriam-cahn en https://www.vrijeacademie.nl/ons-aanbod/rondleiding-miriam-cahn-reading-dust/
– Op 19 december wordt in Savannah’s Feminist Book Club Virginia Woolfs’ 
, besproken, de baanbrekende tekst uit 1929 die een eeuw later nog steeds bijna net zo relevant is. Oorspronkelijk gecomponeerd als lezingen voor de vrouwencolleges aan de Universiteit van Cambridge legt Virginia Woolf de basis voor een aparte canon van vrouwenliteratuur en bespreekt ze tegelijkertijd belangrijke feministische stellingen zoals het vermogen om zichzelf te onderhouden. De bespreking is in het Engels.
Meer info: https://www.savannahbay.nl/19-december-savannahs-feminist-book-club/
– De Openbare Bibliotheek organiseert of huisvest steeds meer activiteiten. Hieronder een 
kleine selectie.
Een tentoonstelling van de Bulgaars-Utrechtse kunstenares Tsveta Georgieva. In Utrecht gaat zij elke week naar de markt om verse vis te kopen. Het fruit, de groentes, de geuren en kleuren maken diepe indruk op haar. Net als de mensen die ze ontmoet. Hun verhalen, verlangens, teleurstellingen, trots én kracht inspireren haar. Ze maakt olieverf-schilderijen en grafiet-tekeningen, met altijd een melancholische onderstroom, eentje waarin volwassenheid en verval op subtiele wijze tot uiting komen.
https://bibliotheekutrecht.op-shop.nl/3957/tentoontstelling-over-al-het-mooie-en-de-dood-tsveta-georieva/03-12-2024
In Lesbische Leesclub: mysterie (queer) book swap kun je op 14 december onderling boeken komen ruilen. Maar je pakt jouw boek in met inpakpapier en zet er een creatieve/cryptische omschrijving van het verhaal op de voorkant. Klinkt het iemand goed in de oren, dan is het van diegene, en andersom! Het is een leuke manier om een boek te lezen dat je wellicht zelf anders niet had meegenomen, of om anderen te ontmoeten.
https://bibliotheekutrecht.op-shop.nl/3917/lesbische-leesclub-mystery-book-swap/14-12-2024
Op 17 december is er weer een avond georganiseerd door de Fellow Feminists. Bij het schrijven van deze nieuwsbrief was er nog niet meer informatie ter beschikking, misschien inmiddels wel. Zie: https://bibliotheekutrecht.op-shop.nl/2291/fellow-feminists/17-12-2024
Bibliotheeknieuws:
– In december zal de bibliotheek weer op de aangegeven tijden open zijn.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
– De bieb bestond op 20 oktober 40 jaar waarvan inmiddels al 14 jaar op de Gansstraat. Een wikipedia-pagina waard: https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/20/vrouwenbibliotheek-utrecht-40-jaar/
Nieuwe boeken in de bibliotheek
Een vrije geest van Marita Mathijsen, Deze brieven eindigen in tranen van Musih Tedji Xaviere, Zwervelingen van Rešoketšwe Manenzhe, Nachtvrouwen van Maja Haderlap, Ik gaf je ogen en je keek in de duisternis van Irene Solà, Van ver gekomen van Kristien Hemmerechts, Muilperen van Marie Stahlie, 22 banen van Caroline Wahl en Ochtend in Jenin van Susan Albuhawa.
Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd:
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/02/voornamelijk-vrouwen-door-connie-palmen/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/05/dingen-die-je-hart-sneller-doen-kloppen-door-mia-kankimaki/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/06/optimistische-woede-een-manifest-van-fixdit/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/07/de-wraak-is-aan-mij-door-marie-ndiaye/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/14/de-brul-van-de-jaguar-door-micheliny-verunschk/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/17/lied-van-verzet-door-lin-jaldati-en-eberhard-rebling/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/11/24/waar-kleur-is-is-leven-door-tineke-hendriks/
De leenbijdrage voor 2025 is opnieuw vastgesteld op € 27,50. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Vanaf december geldt de leenbijdrage voor het nieuwe kalenderjaar. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2025’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Marjolein Datema Utrecht, 2 december 2024
