Beste leensters, leners en andere belangstellenden,
En toen bestond de Vrouwenbibliotheek vorig weekend 40 jaar, op 20 oktober. Om hier bij stil te staan hebben Marjet Douze, bekende van de vrouwenbieb, en Evelien Rijsbosch samen een uitgebreide Wikipedia-pagina geschreven over de geschiedenis van de Utrechtse Vrouwenbibliotheek. Het is ze gelukt om die vóór de 20e geplaatst te krijgen. Marjet en Evelien, heel veel dank hiervoor en voor al jullie werk!!! Proficiat!
Op de 20e hebben we er iets over geschreven op onze website: https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/20/vrouwenbibliotheek-utrecht-40-jaar/
En de link naar de wikipedia-pagina: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Vrouwenbibliotheek_Utrecht
*Crossing border is een vooruitstrevend jaarlijks literatuur- en muziekfestival. Begonnen vanuit een boekwinkeltje in Amsterdam wordt het sinds 1992 georganiseerd in Den Haag. Al vanaf de start kent het een traditie van buiten de gebaande paden treden om ruimte te bieden aan ‘geboren vertellers, jong en oud, of ze nu schrijven met pen, gitaar of allebei’. Dit jaar vindt het plaats van 30 oktober t/m 3 november. In Antwerpen is er tegelijkertijd een eigen editie. De Europese Literatuurprijs, die sinds 2013 wordt toegekend, en dit jaar is gewonnen door Olga Tokarczuk met haar roman Empusion, zal tijdens het festival op 2 november worden uitgereikt door juryvoorzitter Niña Weijers. Andere schrijfsters die tijdens het festival zullen optreden zijn o.a. Sana Valiulina, Julia Schoch, Moor Mother, Anneleen van Offel, Ariana Harwicz, Carolina Trujillo, Maartje Wortel, Nikki Dekker, Safae El Khannoussi, Sophia Blyden en Solvej Balle.
Meer info: https://www.crossingborder.nl
*Schrijfster Amy Liptrot debuteerde in 2016 met De uitweer, een memoire-roman over haar tienjarige verslaving aan alcohol en hoe ze er van afkwam tijdens een tweejarig verblijf op de Orkneys, de Schotse eilandengroep waar ze is opgegroeid. In de ogen van jonge mensen was er weinig te beleven en ze is er op haar 19e vertrokken naar Londen. Daar heeft het drukke stadsleven haar opgeslokt en alcohol en drugs namen de overhand tot ze besloot haar fysieke en mentale gezondheid voorop te zetten. Ze keert terug naar waar ze is geboren en geeft zich over aan het overweldigende landschap. Dat helpt haar op weg naar haar herstel. De Duits filmregisseuse Nora Fingscheidt heeft samen met Amy Liptrot het scenario geschreven voor de verfilming van De uitweer. gaat deze maand in première in Nederland. Hannah schreef in haar recensie op onze website: “…een prachtig en uniek boek.” De film is al even enthousiast ontvangen.
Meer info: https://www.cineart.nl/films/the-outrun en https://vrouwenbibliotheek.nl/2017/06/13/de-uitweer-door-amy-liptrot/
*In de zoektocht naar welke nieuwe titels zijn verschenen afgelopen maand vond ik er bijna veertig! Of het in de aanloop naar kadootjemaand is of iets anders, zelfs voor onze nieuwsbrief wordt dat wat veel van het goede om die allemaal te bespreken. Daarom heb ik er, deels willekeurig, een aantal uitgekozen: de in het Nederlands geschreven romans en verhalenbundels, de non-fictie en een aantal vertaalde romans.
Onlangs uitgebrachte titels
– Bibi Dumon Tak is een gelauwerd kinderboekenschrijfster. Rimpeling is haar nieuwe novelle voor volwassenen. Daarin valt Marthe, ze wilde het leven van een langpootmug redden. De val blijkt dodelijk, en haar huis aan de rand van het bos blijft verweesd achter. Alleen de insecten, de muizen en haar spullen wisten wie ze was. Als haar huis wordt opgeruimd krijgen we haar verhaal te horen. Hoe meer spullen er worden aangewezen, hoe completer Marthe wordt. Aan de hand van de stoel, de tafel, de kast en het bed kom je erachter wie Marthe was. Niets bijzonders, zou Marthe er zelf over hebben gezegd. Klein maar indrukwekkend, volgens de Taalstaat (NPO 1)
– Laura Broekhuysen is schrijfster en violiste, ze schrijft zowel romans als gedichten. Sinds een aantal jaar woont ze in IJsland en dat vind je terug in haar werk. IJslandse familiegeschiedenissen zijn verstrengeld met mythen en sagen. In haar nieuwe roman Magnetisch middernacht fungeert de Edda, waarin de Noordse mythologie staat opgetekend, als magnetisch veld voor het verhaal én de taal. Een lawine heeft het huis van Iðunn met bewoners en al in zee geschoven, maar Lokes moeder blijft het buurmeisje zien en geloven dat Iðunn nog leeft. Ze wordt door haar man naar een psychiatrische kliniek gebracht. De androgyne Loke krijgt een nieuwe moeder; samen met haar dochter Pippa vormen ze een nieuw gezin. Tot de kinderen op een dag een meisje zien, een meisje op de helling, met haren als takken en de oogopslag van een dier.
– Lotta Blokker ben ik eerder tegen gekomen als kunstenares bij een uitgebreide tentoonstelling van haar beeldhouwwerk in museum de Fundatie (Zwolle). Nu is haar debuutroman verschenen, IJsvogel, over Lieke en Vincent die al jaren om elkaar heen draaien. Lieke durft geen toenadering te zoeken omdat Vincent getrouwd is. Vincent zit vast in een liefdeloos huwelijk en worstelt met zijn ontluikende liefde voor Lieke en zijn wens om een trouwe echtgenoot te zijn. Hun levens zijn vervlochten met Erik, een vader in diepe rouw en Max, die vanachter zijn raam een vrouw en haar dochtertje begluurt. Erik wordt door een verhuizing gedwongen de kamer van zijn overleden zoon uit te ruimen en vindt in een van zijn leesboeken een foto van zijn favoriete schoolmeester, en Max filmt het tweetal minutieus om iedere handeling die ze uitvoeren, op te vangen. “Een verfijnde en diepzinnige roman over onbereikbare liefdes.”
Voor een indruk van haar beelden, waarin ze met grote zeggingskracht het leed van mensen probeert weer te geven: http://www.lottablokker.com/sculptures/BEELDEN/
– Verzonnen lichaam is de debuutroman van , die gaat over een ontluikende liefdesrelatie tussen twee vrouwen, een verhaal van een zinnelijke ontmoeting. Twee schrijfsters, de ene jong, de andere ouder, vinden elkaar in de lust en het verlangen om in woorden thuis te komen. Twee lichamen, tegelijkertijd vertrouwd en volkomen onbekend, worden het speelveld voor liefde, macht en kunst. Siska Baeck heeft een eigenzinnige stem. Ze rekt de grenzen van de literatuur op. Intiem en gedurfd; een hoogstpersoonlijke tocht door een steeds veranderend leven.
– Merel Corduwener heeft een betoverende onderwaterwereld geschapen en Katinka Polderman geeft woorden aan de mooie en moderne fabel Het meisje, de walvis, de schildpad en de axolotl, over vier bijzondere karakters. Een meisje, zwemmend in zee, vindt een axolotl: een salamander die altijd jong blijft. Samen gaan ze op pad en ontdekken ze gaandeweg steeds meer over het leven én zichzelf. De wijze walvis en de brommerige schildpad laten zien dat je ook van elkaar kunt houden als je heel verschillend bent. Ze hebben goede gesprekken, zoals: “ ‘Soms zoek je jezelf en word je gevonden door anderen,’ zei het meisje. ‘Misschien is dat nog beter.’ ‘Waarom?’ vroeg de axolotl. ‘Anderen kunnen je dragen.’”
– In De collectieve inzinking van de familie Hofmeyer van schrijfster en theatermaker Julie Cafmeijer weet een jonge vrouw eigenlijk niet zo goed wat ze wil in het leven. Als haar relatie spaak loopt, komt haar vader met adviezen over het invriezen van eicellen. Ook is hij van mening dat ze, net als haar zus, moet investeren in vastgoed. Terwijl ze haar toekomst wikt en weegt en toch probeert te luisteren naar haar vader, bieden verhalen en voorwerpen uit het verleden houvast: haar erfstukken, die ze bij verhuizingen als enige met zich meeneemt en verschillende generaties vrouwen representeren: een non die haar genot ontdekt, een moeder die de vaatwasser in- en uitlaadt, een grootmoeder die knock-out op de keukenvloer ligt, een zus die langzaam in een reptiel verandert. Ze besluit een appartement te kopen om haar erfstukken een plek te geven, zodat de duistere krachten van haar spullen eindelijk hun werken zullen doen.
– De Gottschalls van vertelt het verhaal van een Joodse familie uit een dorp nabij Frankfurt: middenstanders met een kleine worstfabriek en een winkeltje aan huis. Eeuwenlang gaven de Gottschalls kleur aan de dorpsgemeenschap, ze deelden lief en leed. Maar als Hitler in 1933 aan de macht komt, verandert hun leven in een nachtmerrie. De broers Herbert en Arthur vluchten naar Amsterdam. Na Rijkskristalnacht in 1938 proberen ook hun ouders naar Nederland te vluchten. Tijdens de oorlog weet Arthur met zijn vrouw Josephine naar Jamaica uit te wijken, om vervolgens als rekruut van de Prinses Irene Brigade te strijden voor de bevrijding van het Europese continent. Het is de familiegeschiedenis van de schrijfster verweven met de geschiedenis van het antisemitisme en nationalisme in Duitsland.
– Over Grondsoorten van : “Een wandelaar passeert op zijn krakend nieuwe wandelschoenen een Drents gehucht met ‘karakterloze kleine huizen vol karakterloze kleine burgers met hun kleine burgermanstragiekjes’. Wat hij niet ziet, zien wij wel: de rijke importstedeling die na zijn pensionering nog zo nodig paard moest gaan rijden, het ouderloze meisje dat bij haar oma woont en dagelijks voor poepchinees wordt uitgemaakt, de versleten boer die al spittend probeert in het reine te komen met zijn geweten, de verlaten vrouw die de bel onklaar maakt en zich verschanst tussen verhuisdozen vol boeken. In Grondsoorten geeft Martha Heesen deze kleine burgers in wonderschone schetsjes vol onderkoelde humor en fraaie taalvondsten een stem, een gezicht en een rijk innerlijk leven.” (bron VPRO boekentips)
– Rommelend in het naaimandje van haar moeder gaat schrijfster Ingrid Hoogervorst op zoek naar de vrouw uit wie zij komt. Haar moeders onbekende Indische verleden heeft ook háár gevormd. Moeder gebruikte naald en draad, zette een gevlochten kruissteek, een flanelsteek of een koninginnesteek in bij haar verstelwerk. Haar dochter Ingrid gebruikt de taal, haar pen en haar vertelkunst om het gat in de verhouding met haar moeder postuum te herstellen in.
– Suzannes oorlog van is gebaseerd op het waargebeurde verzetsverhaal van de Gentse Carlo en Suzanne Van Meurs. Zes schamele briefjes geschreven met potlood is wat Suzanne nog heeft van haar broer Carlo nadat hij in 1943 werd geëxecuteerd als Nacht-und-Nebelveroordeelde. Veertig jaar later leeft Suzanne na een moeilijke echtscheiding in een mist van onbehagen. Wanneer ze in contact komt met de toenmalige verloofde van haar broer, ontrafelt Suzanne langzaam haar eigen leven en dat van Carlo.
Vertaalde romans
– Over de berekening van de ruimte IV is het vierde deel van Solvej Balle’s roman in zeven delen. Ook daarin zit Tara Selter nog steeds vast in de tijd, 18 november is de dag die zich telkens herhaalt. Maar er is een nieuwe situatie ontstaan. Tara woont in een groot huis in Bremen met een klein collectief van tijdgevangenen, en naarmate de dagen verstrijken, komen er steeds meer mensen naar het huis. Er blijken wereldwijd veel meer mensen te zijn die vastzitten op 18 november. Het roept een reeks moeilijke ethische dilemma’s op. Is het bijvoorbeeld een goed idee om je te concentreren op het helpen van mensen door ongelukken te voorkomen die op 18 november plaatsvinden, omdat je dezelfde dag al honderden keren hebt meegemaakt? Of moet je liever al je tijd besteden aan het ontsnappen aan de tijdcrisis? Of moet je aan de slag met het terugdringen van je grondstoffenverbruik, omdat het voedsel dat je als tijdgevangene consumeert uit de wereld verdwijnt en daardoor ontbreekt in supermarkten en restaurants als de dag zich de komende 24 uur herhaalt? Allemaal dilemma’s die een nieuwe urgentie krijgen omdat het aantal tijdsgevangenen enorm is toegenomen.
– Over van Jane Gardam: Zeventien zijn ze, de drie meisjes die na de zomer van 1946 dankzij een beurs gaan studeren: extraverte Hetty, die gek wordt van haar overbezorgde moeder, onafhankelijke Una, wier vader na WOI van een klif sprong, en stille Lieselotte, die zowel Duits als Joods is en met het Kindertransport naar Engeland kwam. Laat het maar aan Jane Gardamover om die naoorlogse sfeer van verwachting en verdriet prachtig op te tekenen. Hetty heeft ‘een heerlijke oorlog’ gehad, Una scheert op haar fiets ‘als een libelle over het oppervlak van de lichte wereld’ en Lieselotte wordt door het geluid van brekend glas teruggevoerd naar de Kristallnacht. In Een lange zomer (Cossee) bereidt dit drietal zich voor op hun nieuwe leven. (bron VPRO boekentips)
– Over Helder van : “Schotland, 1843. Predikant John wil een nieuwe kerk stichten en heeft geld nodig. Dus laat hij zich naar een afgelegen eilandje sturen met als opdracht de enig overgebleven bewoner daar te onteigenen en mee terug te nemen naar het vasteland. Deze Ivar leeft van het ruige land, met een koe, een paar schapen en zijn oude, trouwe paardje als gezelschap. Wanneer de twee mannen elkaar treffen, is dat onder andere omstandigheden dan John had voorzien. Na een val van een klif is hij overgeleverd aan de zorgen van Ivar, die alleen Norn spreekt; een taal die nagenoeg is uitgestorven. In Helder laat Carys Davies deze twee tegenpolen in spaarzaam, trefzeker proza tot elkaar komen.” (bron VPRO boekentips); “een prachtig, verstild boekje…, alleen de ontknoping…” (bron: het Parool)
– is een van de opvallendste figuren in het culturele leven van modern Rusland. Zij heeft een Joodse achtergrond, is schrijfster, journaliste, uitgever en een belangrijk voorvechter van de vrijheid van meningsuiting. In haar nieuwe roman De sprong is de Russische schrijfster M. op weg naar een festival in Denemarken waar ze is uitgenodigd om een lezing te geven. De reis is een aaneenschakeling van tegenslagen: treinen rijden niet, de oplader van haar telefoon is weg en wanneer ze eindelijk aankomt, is er niemand die haar opwacht. Zo kan ze niemand bellen. Tot haar verbazing voelt ze vooral opluchting bij deze gewaarwording. Niemand weet waar ze is, ze heeft eindelijk een kans om volledig van de aardbodem te verdwijnen. Ze begint door de stad te dwalen en komt bij een circus terecht, waar ze deel mag uitmaken van de act met het doorgezaagde meisje. Is haar sprong een daad van bevrijding, of van ontkenning?. “..boeiend en rijk aan bespiegelingen en gedachten”
– Een tijd lang hebben we weinig gehoord van de inmiddels 81-jarige Noorse”’rasvertelster” Herbjørg Wassmo, een schrijfster die zich met niemand laat vergelijken, aldus de Volkskrant. Nu is haar roman Mijn iemand vertaald. Daarin komen Rut en Gorm (bekenden uit een eerdere roman, De zevende ontmoeting) elkaar al sinds hun jeugd af en toe tegen, maar ze leren elkaar nooit echt kennen. Toch zal geen van beiden de ander ooit vergeten. Na gebroken huwelijken, levens vol verlangen en ontgoocheling vinden ze elkaar opnieuw. Herbjørg Wassmo beschrijft hun zoektocht naar de liefde en een diepere betekenis te midden van de ruige Noorse natuur.
– In Donker hart van besluit de 31-jarige Emilia in het verlaten berggehucht Sassaia in Noord-Italië te gaan wonen, in het leegstaande huis van een overleden tante. Emilia is net vrijgelaten na een gevangenisstraf van vijftien jaar. Haar verleden is haar geheim, en in Sassaia hoopt ze een manier te vinden om zich met haar daad te verzoenen. In Italië een bestseller
– Hafni zegt van de Deense Helle Helle: over een vrouw die gaat scheiden en zichzelf wil veranderen tijdens een ‘smørrebrød-reis’ door Denemarken.
– Ochtend in Jenin van Susan Abulhawa: een heruitgave (eerder in 2012) over vier generaties van een Arabisch-Palestijnse familie waar het Palestijns-Israëlische conflict zijn uitwerking niet op mist .
– Het boek der wijsheid van de Mexicaanse Rosalia Aguilar Solace: een fantasyroman over een bibliotheek, de verbonden rijken van Papierwereld, het Boek der Wijsheid en Helia, al eeuwenlang de Wijze van Hoop.
– De Italiaanse schrijfster Alba de Céspedes heeft haar roman Zoals zij het ziet (oorspronkelijk uit 1949) gebaseerd op haar ervaringen tijdens de Italiaanse opstand in oorlogstijd. “Een moedige roman, schitterend verbeeld en geschreven”. Met een nawoord van Elena Ferrante.
– De dagen die komen van de Franse Mélissa Da Costa: een vrouw in rouw besluit een oude, verwaarloosde tuin nieuw leven in te blazen volgens de aantekeningen van de oude bewoonster van het afgelegen huis waar ze zich heeft terug getrokken.
– Dochters van Sevilla van de Sevillaanse Susana Martín Gijón is een combinatie van een historisch roman en een thriller over twee jeugdvriendinnen, die zich afspeelt in Sevilla, in 1580 op haar hoogtepunt van pracht en praal.
– In De grote scheiding vertelt de Amerikaanse schrijfster Cristina Henríquez over het leven van de arbeiders, vissers, journalisten, verzetsstrijders, dokters en waarzeggers die leefden tijdens de aanleg van het Panamakanaal, dat geopend werd in 1914.
– Schaduwen van morgen van de Franse Noëlle Michel: De neanderthalers zijn terug. En ze doen alles wat ze vroeger ook deden. Maar dit keer is het anders: er is buiten hun clan nog een heel andere wereld.
– Kleinigheden van de Duitse Nele Pollatscheck wordt omschreven als “Grappige, filosofische Duitse bestseller over een huisvader van middelbare leeftijd die aan uitstelgedrag lijdt.”
Poëzie
—
Verhalen
– In De Vondel richt met haar filmmakers-oog haar blik op haar jeugd vol vaak humoristische avonturen uit het muzikantengezin waarin ze opgroeide. Ze schreef een verzameling grappige en soms bizarre verhalen die zich afspelen in en rondom haar ouderlijk huis, dat regelmatig werd bezocht door smaakmakers uit de Nederlandse kunstwereld, zoals dirigent Reinbert de Leeuw, actrice Katja Herbers en schrijver Maarten Biesheuvel. Heel toepasselijk wordt de verhalenbundel op 4 november tijdens de Cello Biënnale Amsterdam gepresenteerd.
– Aanklacht tegen onbekend van is een heruitgave van haar bundel uit 1987 met verhalen waarin meisjes de hoofdrol spelen, meisjes die ‘dapper, innemend, onverstoorbaar en eigenwijs’ zijn en hun eigen koers mogen varen. Schrijverscollectief Fixdit heeft een podcastaflevering gemaakt over de in 2013 overleden schrijfster: https://open.spotify.com/episode/3cVIXq3CZgQxkYImlmL8Fx?si=dcd29bf6e9ea4561&nd=1&dlsi=5aa7744ad25b4551
en https://www.tzum.info/2024/10/recensie-hermine-de-graaf-aanklacht-tegen-onbekend/
– “In Hallo jongens! laat journaliste en presentatrice in korte en scherpe stukken haar licht schijnen over haar leven toen en nu, over oud worden en jong blijven in de voortdurend veranderende wereld om ons heen. Hanneke blijft nieuwsgierig en kritisch, ook naar zichzelf, en schuwt humor en zelfspot niet.”
– In de tien verhalen van Het net, de duif en de dood vertelt Chaja Polak over mensen die zich op een kantelpunt in hun leven bevinden: wachtende, eenzame vrouwen, gesloten mannen, kinderen die in hun fantasie proberen te ontsnappen. Net als in haar alom geroemde Brief in de nacht (ver)oordeelt Chaja Polak niet, maar laat met begrip en empathie zien wat mensen bezighoudt en voortdrijft. Door haar precieze en sprekende details leer je de ander van binnenuit kennen en daardoor iets beter te begrijpen.
– Een zonnige plek voor sombere mensen: Welkom in Argentinië, welkom in de beangstigende en fascinerende wereld van schrijfster Mariana Enriquez. In twaalf bezwerende nieuwe verhalen schrijft ze over gewone mensen, vooral vrouwen, wier levens compleet overhoop worden gehaald.
Non-fictie
– Geef niet mee! van Trudy van Wijk, vertelt het levensverhaal van dichters Ellen Warmond. In de naoorlogse jaren was Ellen Warmond (1930-2011) een geliefde dichter. Vanaf haar debuut Proeftuin uit 1953 wist ze haar soms duistere wereldbeeld te vertolken in toegankelijke en vaak geestige gedichten. Ze was behalve terughoudend en introvert, hoogst eigenzinnig. Haar levensverhaal gaat van een subtiel maar onmiskenbaar door de oorlog getekende jeugd in Rotterdam, naar een al snel gekortwiekte carrière als balletdanseres, tot dichter. Ze gaf haar zoektocht naar vriendschap en identiteit herkenbaar vorm in haar gedichten.
– VPRO: ‘Ik zou er niet aan beginnen,’ kreeg te horen over haar plannen voor Geef me de ruimte over ‘’. De koningin van de historische jeugdroman was daarnaast immers vooral een huismoeder in een doorzonwoning in Bunnik. (Sahaai!) Maar deze biografie bewijst dat ze, behalve soms een grumpy old lady, zelf eigenlijk ook zo’n spreekwoordelijk geworden ‘Beckmanmeisje’ was: intelligent, onafhankelijk en vastberaden. Op achterstand gezet door de crisisjaren dertig, WOII en de toenmalige rolpatronen brak ze ‘pas’ op haar vijftigste door met Kruistocht in spijkerbroek (1973), terwijl ze in diezelfde periode op de avondschool alsnog haar atheneumdiploma haalde en ging studeren. Inspirerend, net als veel van haar nog steeds leerzame, loeispannende avonturenromans.
– In nodigt Susan Smit vrouwen uit om hun weerstand tegen ouder worden te laten varen. Ze beschrijft dat de tweede levenshelft hen naar een bestaan leidt waarin ze kunnen loslaten wat niet meer voor hen werkt en waarin je de wereld brengt wat je ten diepste te bieden hebt. Als vrouwen de veranderingen die ouder worden met zich meebrengt aanvaarden kan deze nieuwe fase er juist een zijn van vreugde, vervulling en verdieping. Ze kunnen gaan oogsten. Susan Smit schrijft over liefde, groei, heilige woede, de vrouwelijke band met de natuur en het mystieke, stilte en zusterschap, maar bovenal over samenvallen met jezelf; over de kracht en wijsheid van de vrouw en wat dit voor de wereld kan betekenen.
– Oogst is het tweede deel van de memoires van Nederlands bekendste verloskundige, , over de jaren 1986-1995. In dit deel is ze op zoek naar de essentie van seksualiteit en liefde. Duizenden vrouwen hebben haar hun geheimen toevertrouwd. Duizenden vrouwen heeft ze bijgestaan op een keerpunt in hun leven. De carrière van de 34-jarige Beatrijs zit in de lift. Haar eigen liefdesleven komt echter niet van de grond. Wanneer de tijd begint te dringen neemt ze een drastisch besluit want één ding staat als paal boven water: het moederschap laat zij zich absoluut niet door de neus boren. Oogst wordt een bloedeerlijke memoir genoemd waar elke vrouw zich aan kan spiegelen.
– Haar hele leven was de Vlaamse schrijfster Griet Op de Beeck op zoek naar het beter waarvan ze altijd geloofde dat het moest bestaan. Ze schreef erover in eerdere romans. En het werd beter, een minibeetje, voetje voor voetje en dan ging ze plots evengoed weer terug naar af; een echte ommezwaai kwam er nooit. Tot ze zelf besliste om terug naar school te gaan en naast schrijver ook therapeut te worden, en zo te onderzoeken wat echt kan helpen. In Het wordt beter, een soort memoir, beschrijft ze op intieme wijze niet alleen het boeiende en helende parcours dat ze de afgelopen jaren heeft doorlopen, maar ook wat ze daaruit heeft geleerd en wat nuttig kan zijn voor anderen. Ze had het zelf allemaal zo graag veel eerder willen weten. (Op 19 februari ‘25 in TivoliVredenburg)
– is het verhaal van de vrouwelijke KNIL-soldaten. In augustus 1945 heeft Japan onverwacht snel gecapituleerd. Nederland wil de controle over Nederlands-Indië terug, maar stuit op verzet van zowel de geallieerden als de Indonesische bevolking. Om in de kolonie toch zo snel mogelijk weer voet aan de grond te krijgen landen op 17 september de eerste Nederlandse troepen op Java. De groep van honderd bestaat naast gemilitariseerd medisch personeel uit een handvol vrouwelijke soldaten. Ze zijn vaak piepjong en moeten zich staande zien te houden in het geweld dat uitbreekt in de pas uitgeroepen Republiek Indonesië. Jorien Wallast tekent in een meeslepend verhaal de verhalen op van vijf vrouwen die deel uitmaakten van deze ongewapende legereenheid: de Curaçaose zussen Mimi en Tilly, die dromen van het eigenhandig bevrijden van Indië, de Leidse studievriendinnen Claar en Betty met heel andere motieven: Claar zoekt haar zussen en Betty wil terug naar haar geboorteland. Tjits wil niets liever dan haar broer Piet terugvinden, die voor de oorlog op Sumatra woonde.
– Jolande Withuis groeide op in een communistisch gezin met een moeder die keihard werkte, zowel binnen- als buitenshuis, die financieel onafhankelijk wilde zijn en die haar dochter en zoon gelijkwaardig wilde opvoeden. Dat was in de jaren vijftig en zestig een uitzondering. In Moeder, antimoeder reconstrueert ze het leven van haar moeder en onderzoekt ze wat de opvoeding door deze krachtvrouw betekende voor haarzelf als dochter. Opnieuw bewijst zij dat ze als geen ander in staat is individuele levens en gevoelens te verbinden aan grote sociaal-culturele en politiek-historische ontwikkelingen.
– Devika Partiman richtte in 2017 de actiegroep Stem op een Vrouw op. In een boekje met de gelijknamige titel komt ze in het geweer tegen telkens dezelfde non-argumenten, zegt ze. Al meer dan 150 jaar worden ze gebruikt om de vrouwenrechtenbeweging te ondermijnen. Ook nu nog is de weerstand voelbaar, van de Tweede Kamer tot online haatcampagnes tegen vrouwelijke politici. De Nederlandse sociaal activiste geeft onverwachte en inspirerende voorbeelden van geslaagde representatie in de politieke geschiedenis. Ze schetst de historie van de vrouwenemancipatie via politiek, en werpt de vraag op: we bewegen langzaam de goede kant op, maar hoe nu verder?
– In I’m speaking beschrijft , die de Amerikaanse politiek en samenleving al bijna haar hele leven op de voet volgt, de opkomst van Kamala Harris in een politiek landschap dat worstelt met kwesties als gender en diversiteit. Ze belichaamt een nieuwe vorm van leiderschap die de hoop en aspiraties van velen vertegenwoordigt. De recente winnares van de Sonja Barend Award belicht niet alleen Harris’ gooi naar het presidentschap, maar ook haar werk als openbaar aanklager in Californië, als beginnend senator in het Washington van Trump en als vicepresident van Joe Biden. Ze biedt een blik op de uitdagingen en triomfen van Amerikaanse vrouwen die de hoogste machtsposities nastreven, en op het doorbreken van glazen plafonds in een ongelijke samenleving.
Activiteiten in Utrecht en daarbuiten:
– In Museum De Pont is t/m 9 maart een overzichtstentoonstelling te zien van de 91-jarige Colombiaanse kunstenares Beatriz González. In Zuid-Amerika is ze een van de grootste kunstenaars van de afgelopen decennia. Beatriz González begon met het nabootsen van gevierde meesters als Vermeer, maar ook aan de hand van populaire katholieke prentjes en krantenfoto’s ontwikkelde ze haar eigen stijl. Halverwege de jaren 80 wordt haar werk kritischer en krijgt het meer politieke lading. Ze doorziet de toegenomen wreedheden van de Colombiaanse regering en de invloed van de machtige (drugs)maffia. Kantelpunt voor haar is de bloedige belegering in 1985 van het Paleis van Justitie in Bogotá door guerrillagroep M-19, die al even onbezonnen werd neergeslagen door het leger. De tentoonstelling War and Peace: A Poetics of Gesture omvat sleutelwerken en verschillende series die de kunstenares maakte op basis van nieuwsbeelden die ze uitwerkte tot schilderijen, tekeningen, prints en werken in de openbare ruimte. In al deze werken concentreert ze zich op een enkel lichamelijk gebaar om uitdrukking te geven aan empathie en wederzijds menselijk begrip.
Er zijn in diverse media artikelen verschenen over deze ‘schilder van het Colombiaanse geheugen’
Meer info: https://depont.nl/tentoonstelling/beatriz-gonzalez-5-oktober-2024-9-maart-2025 en https://depont.nl/collectie/meer-informatie/beatriz-gonzalez
Bij de Vrije Academie kun je op 5 november en 10 januari de zoomlezing ‘Schilder van het Colombiaanse geheugen: Beatriz González’ volgen.
Meer info: https://www.vrijeacademie.nl/ons-aanbod/lezing-schilder-van-het-colombiaanse-geheugen-beatriz-gonzalez/
– In het keramiekmuseum De Princessehof in Leeuwarden is t/m 25 mei een voor het museum prestigieuze tentoonstelling te zien over de enige vrouwelijke keizer in de geschiedenis van China, Wu Zetian (624-705). Wu Zetian kwam als jonge concubine naar het keizerlijke hof. Ze wist met haar ongeremde ambitie alle macht naar zich toe te trekken en zich op te werken tot de enige échte keizerin die China ooit heeft gehad. Ze had twintig jaar lang helemaal zelf de touwtjes in handen en nam zo plaats op de drakentroon. De tentoonstelling vertelt het verhaal over deze bijzonder machtige vrouw aan de hand van zo’n honderd Chinese relieken die zelden in Europa te zien zijn.
Overigens mag Wu Zetian dan wel gelden als de enige echte keizerin van China. Toch was er nog een vrouw die ooit de scepter zwaaide over het land: Cixi. Zij volgde een zelfde route naar de macht en was dus eveneens een concubine van de keizer. Toen ze als regentes de macht in handen kreeg, riep ze zich echter niet officieel uit tot keizer. In de praktijk was zij tussen 1861 en 1908 echter wel dé heerser van de Qing-dynastie. Historici duiden haar om die reden geregeld wel aan als ‘keizerin’. Schrijfster Jung Chang, die meer boeken over China schreef, vertelt in De Keizerin (2014) het verhaal van Cixi. (staat in de bieb)
Meer info: https://www.princessehof.nl/te-zien-en-te-doen/tentoonstellingen/wu-zetian-de-enige-vrouwelijke-keizer-van-china en https://historiek.net/wu-zetian-de-eerste-en-enige-keizerin-van-china/162737/
– Op 19 en 20 november is in theater Kikker (Utrecht) de voorstelling Welcome to motherhood te zien, een intieme, fysieke performance, waarin drie generaties vrouwen vertellen over wat het krijgen van een kind betekende voor hun eigen levens, dromen en verlangens. Er zijn namelijk zoveel dingen die ze je niet vertellen als je moeder wordt. Het moederschap is zoveel complexer dan alleen de verhalen na de bevalling. Het staat bol van onfeitelijkheden en zaken die misschien veel fundamenteler, ongemakkelijker en ongrijpbaarder zijn: wie ben ik? Hoe bouw ik mezelf weer op? Kan dat überhaupt of accepteer ik dat ik de komende – wat is het? – vier, vijf, tien jaar onder constructie ben? Denk ik te veel aan mezelf? Denk ik wel genoeg aan het kindje? Of denk ik juist te veel aan het kindje en te weinig aan mezelf en wie doe ik dan uiteindelijk tekort?
Meer info: https://www.theaterkikker.nl/agenda/welcome-to-motherhood-25388
– In de Utrechtse centrale bibliotheek op de Neude
https://bibliotheekutrecht.op-shop.nl/3842/tentoonstelling-monika-buch-geometrie-in-kleur/05-11-2024
Bibliotheeknieuws:
– In november zal de bibliotheek weer op de aangegeven tijden open zijn.
Iedereen die wil komen rondkijken en/of boeken lenen en terugbrengen is van harte welkom.
– De bieb bestond op 20 oktober 40 jaar (zie ook meer naar boven) waarvan inmiddels al 14 jaar op de Gansstraat. Een wikipedia-pagina waard: https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/20/vrouwenbibliotheek-utrecht-40-jaar/
Nieuwe boeken in de bibliotheek
De hemel is altijd paars van Sholeh Rezazadeh, Nada van Carmen Laforet, Het net, de duif en de dood van Chaja Polak, Mijn moeder lacht van Chantal Akerman, De mierenkaravaan van Mariken Heitman, Oroppa van Safae el Khannoussi, Creation Lake van Rachel Kushner (NL)
Nieuwe recensies van deze maand als link bijgevoegd:
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/11/een-klein-detail-door-adania-shibli/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/14/ex-vrouw-door-ursula-parrott/
– https://vrouwenbibliotheek.nl/2024/10/24/de-onbedoelden-door-cobi-baars/
De leenbijdrage voor 2024 is vastgesteld op € 27,50. Je kunt hiervoor onbeperkt boeken lenen en/of vriendin/vriend van de bibliotheek zijn. Vanaf oktober geldt een leenbijdrage van € 10,- voor de rest van het kalenderjaar. Iedereen die boeken leent en/of wil gaan lenen wordt vriendelijk verzocht dit bedrag over te maken op ons banknummer NL18 RABO 0366 0430 05 ten name van Stichting Es Scent ovv naam en ‘leenbijdrage 2024’. Meer overmaken om de vrouwenbibliotheek extra te ondersteunen mag natuurlijk altijd. Eenmalig een boek lenen kan ook. De bijdrage hiervoor is € 1,- per boek, met een startbedrag van € 5,- per kalenderjaar.Op www.vrouwenbibliotheek.nl is meer informatie over de bibliotheek te vinden en veel recensies; de nieuwsbrief is ook te lezen via onze website.
Marjolein Datema Utrecht, 29 oktober 2024