‘Beschermvrouwe van de verschoppelingen’ door Delphine Lecompte

Hoe leest u een boek? Ik vind het fijn om het eerst globaal te bekijken. Hoe is het ingedeeld, hoeveel pagina’s zijn er? En dan lees ik de laatste bladzijde of in ieder geval de laatste zinnen.

Als je Beschermvrouwe van de verschoppelingen in je hand neemt, valt het op dat er veel zwart is. Er zijn 4 delen en tussen alle delen zit een helemaal zwarte pagina. Als laatste is er een epiloog en die heb ik als eerste gelezen. Het is een brief van de auteur gericht aan Lieve Gerrit Achterberg. Ze vertelt hem over haar leven, dat de relatie met haar moeder inmiddels goed is en ze verklaart haar liefde voor zijn werk, zijn gedichten. Ze doet dat in een prachtige stijl, origineel, met veel uitbundige metaforen. De brief eindigt heel klassiek met Liefs, Delphine.

Daarna ben ik voorin begonnen. Dan barst er een storm los die totaal overweldigend is. De stijl is nog veel uitbundiger met heel veel bijvoeglijke naamwoorden en de gebeurtenissen zijn absurd, droevig, zwart. Maar ook grappig, geestig, relativerend. Het weten van de epiloog is dan werkelijk een steun. Alle delen bestaan uit korte verhalen waarin ze haar jeugd beschrijft, haar familie, vrienden en bekenden, gebeurtenissen, kortom haar leven. De verhalen bevatten vele zinnen, hele alinea’s die poëzie zijn, zodat je deze publicatie een verhalende dichtbundel kunt noemen. Bij het lezen van deze prozagedichten ben je constant bezig met: wat wil de auteur vertellen, zijn deze woorden de werkelijkheid, is het een metafoor, is het fantasie, is het ironie? Delphine Lecompte schept een zwarte, wonderbaarlijke wereld die toch leefbaar is door haar sterke wil om geen slachtoffer te willen zijn. Ik heb de verhalen met steeds maar een klein aantal tegelijk tot me kunnen nemen.

Delphine groeit aanvankelijk op bij haar grootouders. Grootmoeder is ziek, vooral grootvader heeft veel invloed op haar. Delphine is 5 of 6 jaar oud als ze op de kermis wordt misbruikt. Grootvader zegt: ”Zelfs je moeder heeft gewacht tot na haar plechtige communie! Wie ben jij eigenlijk?” Hiermee legt grootvader de verantwoordelijkheid voor de gebeurtenissen (seksueel misbruik) bij zijn jonge kleinkind. Op een gegeven moment slaat grootmoeder zichzelf tot bloedens toe. “Mijn grootvader haalde zijn schouders op toen hij het zelfkastijdingstafereel voor het eerst aanschouwde. Hij zei tegen mij: ‘Kijk goed en onthoud: dit is wat te weinig seks en teveel opvoeding doen met een mens, Fientje’. Ik zei: ’Ik heet Delphine, en ik weet allang hoe schadelijk te weinig seks en een goede opvoeding zijn.’”
De kleine Delphine accepteert dus volledig die verantwoordelijkheid. Ze wil niet afhankelijk zijn, ze weigert slachtoffer te zijn. Dit lijkt me onmogelijk, maar het personage Delphine doet het! Als verderop blijkt dat grootvader rechter is, noem ik dat galgenhumor.

In ieder geval lijdt Delphine vanaf haar 5^e aan slapeloosheid, wordt ze later alcoholiste en enkele keren opgenomen in een psychiatrische inrichting. In de verhalen speelt seks steeds weer een hoofdrol. Veelal seks op zolder of in de kelder. In het verhaal Charlie Sheen en de analfabetische jongenshoer heeft ze seks in de fietsenstalling met de ontslagen kraanmachinist. Hij zegt: “Ik ken een onderwaterlasser die elke dag mosselen in azijn eet. Elke dag tegen zijn zin! Er bestaan interessantere vormen van boetedoening”. Het antwoord van Delphine: “Seks in de fietsenstalling van het oogziekenhuis is niet interessanter.” Boetedoening, zich vereenzelvigen met de verschoppelingen in haar omgeving, met name in de psychiatrische klinieken, dat komt steeds meer naar voren in de loop van de delen. Ze is zelf onderdeel van deze groep en Delphine Lecompte geeft deze mensen een ruime, warme plek in de verhalen. Door op deze manier een lans voor ze te breken kun je haar zeker Beschermvrouwe van de verschoppelingen noemen. Dat ze zich op de omslag laat afbeelden als een huilende Maria levert in ieder geval een prachtig plaatje op.

Het leven van Delphine kent “ellende, angst, geheimen, dreigementen, dromen en onvervulde verlangens”. De positieve ontwikkeling in de verhalen is, dat er allengs meer liefde in haar leven komt. Ze heeft een relatie met seks en liefde, ze voelt liefde voor haar moeder, en ze heeft de liefde en alom terechte waardering voor haar schrijf-dichtkunst.

Uitgeverij        De Bezige Bij, 2021
Pagina’s         219
ISBN              978 9403 120 812

Recensie door Vera Berendsen, januari 2022