‘De heks van Limbricht’ door Susan Smit

Het verhaal over de heks van Limbricht, Entgen Luijten, is waargebeurd en geeft een beklemmend beeld van de wijze waarop een vrouw, die zich te openlijk uitspreekt tegen de kasteelheer, aan het kortste eind trekt. Het verhaal begint met de arrestatie van Entgen op 10 juli 1674 op verdenking van hekserij en eindigt met haar dood op 9 oktober van hetzelfde jaar.

Tijdens haar gevangenschap blikt Entgen terug op haar leven om te begrijpen hoe het zo gekomen is. Ze is nooit een gemakkelijke vrouw geweest, tot groot verdriet van haar zeer godsdienstige moeder. Ze verzette zich van jongs af tegen de negatieve kijk van de kerk op vrouwen en greep terug op de wijsheid van haar grootmoeder die meer afging op de natuur en de loop van de seizoenen. Bij onderhandelingen over koop en verkoop nam ze de rol van haar man over. Daar kijken de dorpelingen haar op aan: dat is niet ‘normaal’. Daarom wordt ze een aantal keer beschuldigd van hekserij, maar dat loopt steeds met een sisser af. Haar grootste ‘fout’ blijkt echter te zijn dat ze met een aantal dorpsgenoten haar stem verheft tegen de zware afdrachten die het dorp moet betalen aan de kasteelheer. De opstand mislukt, haar man wordt – onterecht – als een van de aanstichters aangewezen en in gevangenschap gedood. Jaren later (Entgen is inmiddels 74 jaar) klaagt de kasteelheer haar aan als heks en er vindt een proces plaats volgens de regels van de inquisitie. Foltering brengt Entgen niet tot een bekentenis, wat formeel zou moeten leiden tot vrijlating. De priester, die haar bijstaat als advocaat, en de dorpelingen staan nu aan haar kant, maar dat mag niet baten: het gezichtsverlies van de kasteelheer zou te groot zijn.

De heks van Limbricht is vlot geschreven en geeft een inkijk in de godsdienstige overtuigingen en wereldse verwikkelingen in de 17e eeuw. Het verhaal is gebaseerd op het procesdossier van Entgen, dat in zijn geheel bewaard is gebleven. Susan Smit wil met dit verhaal de kracht en waardigheid aantonen van vrouwen die door de eeuwen heen slachtoffer zijn geworden van onderdrukking, geworteld in religie. Zelf is ze ingewijd als moderne heks en ze wil met het verhaal van Entgen de nog steeds bestaande negatieve oordelen over heksen ontkrachten. Hoewel Entgen in haar overpeinzingen tijdens haar opsluiting ook haar eigen tekortkomingen erkent, blijft het verhaal door de missie van de auteur wel wat rechtlijnig. Ik heb het boek met plezier gelezen, maar ik mis toch enige diepgang in de personages. Ze blijven wat eendimensionaal.

Susan Smit (1974) is auteur van verschillende romans en non-fictieboeken. Voordat ze ging schrijven had ze een carrière als internationaal fotomodel en zangeres. Volgens wikipedia (geraadpleegd op 3 januari 2022) kreeg ze behoefte aan meer diepgang en ging ze studeren. Ze koos voor Culturele studies met hoofdvak Nederlandse taal- en letterkunde. Sinds 2001 verschenen ruim twintig boeken en verhalen van haar hand. In veel daarvan spelen spiritualiteit en historische personen een belangrijke rol. De heks van Limbricht is daar een goed voorbeeld van.

Uitgeverij       Lebowski, 2021
Pagina’s        256 (incl. nawoord en verantwoording)
ISBN           978 9048 859 603

Recensie door Marianne van der Weiden, januari 2022