‘Confrontaties’ door Simone Atangana Bekono

Salomé is een slimme meid. Van haar ouders leert ze dat het belangrijk is goed je best te doen en niet te zeuren, en dat je er dan wel komt. Dat gaat haar best goed af, totdat ze op de middelbare school komt, een gymnasium. Daar valt ze op door haar Kameroenese achtergrond en wordt ze geconfronteerd met racistische pesterijen. Je stil en onzichtbaar proberen te maken helpt niet. Haar vader probeert haar te helpen en vindt dat zij en haar zus Miriam zich moeten kunnen verdedigen. Hij traint ze met een boksbal in de garage. Op een gegeven moment ziet Salomé geweld als de enige mogelijkheid om twee jongens van school, die haar achternazitten en haar met fiets, schoolboeken en al in een sloot gooien, te laten stoppen. Door alle opgekropte frustratie loopt dit uit de hand en raakt een van de twee jongens zwaargewond. Dat leidt ertoe dat Salomé wordt veroordeeld tot zes maanden jeugddetentie.

Het verhaal begint met Salomé’s aankomst in de jeugdgevangenis. In korte beeldende hoofdstukken laat Simone Atangana Bekono je meevoelen in wat voor machteloze situatie je op zo’n plek verzeild raakt. Elke vorm van verzet leidt tot ‘consequenties’: het afnemen van rechten, zoals om met thuis te bellen of bezoek te ontvangen. Salomé neemt je mee in haar observaties over de andere meiden, de begeleiders en de therapeut, maar ook in hoe ze zelf terugkijkt op wie ze is geworden. Ze worstelt ermee dat hard je best doen en niet zeuren kennelijk niet de juiste strategie is, maar dat geweld haar ook niet geholpen heeft. Ze voelt zich schuldig over de consequenties die haar familie ondervindt, zoals dagelijks hondenpoep en kapotte vuilniszakken voor de deur. Als ze na zes maanden weer thuiskomt, maakt ze zich eerst zo onzichtbaar mogelijk, omdat ze zich buitenshuis niet veilig voelt. Totdat ze tot het inzicht komt dat onzichtbaarheid ook geen oplossing is. Ze wil gekend worden, niet als kutneger of kankeraap, maar met haar volledige naam, ook door haar vroegere belagers. Daar gaat ze voor.

Zo eindigt Confrontaties, waarmee Simone Atangana Bekono volkomen terecht op 13 september 2021 de prijs Beste Boek voor Jongeren 2021 heeft gewonnen in de categorie oorspronkelijk Nederlandstalig. Het is een knap boek, springt soepel heen en weer tussen Salomé’s ervaringen in de jeugdgevangenis enerzijds en reflecties op haar familie en de voorafgaande gebeurtenissen anderzijds. Ook wat ze op school geleerd heeft over Griekse tragedies weet ze er mooi in te verweven.

Simone Atangana Bekono studeerde in 2016 af aan Creative Writing ArtEZ met een bundeling van gedichten en brieven, Hoe de eerste vonken zichtbaar waren. Deze bundel werd in 2018 bekroond met de Poëziedebuutprijs Aan Zee. In 2019 ontving ze het Charlotte Köhler Stipendium en werd ze door de Volkskrant uitgeroepen tot een van de literaire talenten van 2020. Confrontaties is haar debuutroman.

Uitgeverij     Lebowski Publishers, 2020
Pagina’s       221
ISBN            978 9048 842 438

Recensie door Marianne van der Weiden, september 2021