‘De vorm van Ierland’ door Truus Rozemond

De vorm van Ierland is de titel van de roman die Truus Rozemond in 2018 publiceerde. Mijn associaties bij de titel gingen in eerste instantie uit naar Iers dagboek van Heinrich Böll – een boek dat ik nooit gelezen heb, maar dat in de boekenkast bij verschillende familieleden stond. Naar het schijnt gaat dit boek niet alleen over Ierland, maar bijna meer over waarnemingen van vreemd landschap.

Waarnemingen van vreemde landschappen zijn er ook in het boek van Truus Rozemond. Haar verteller verhaalt van reizen, terugkomst van reizen en het verblijf in Utrecht, Frankrijk en Zuid-Korea. Maar het is vooral een psychologisch roman over de persoonlijke ontwikkeling van Anna, van haar jeugd, via haar puberteit totdat ze ergens in de dertig/veertig is.

Wanneer het gaat over Anna’s gang door het leven, dan draait het vooral om haar relaties: haar geaardheid, de mate van intimiteit, is het spel of plicht, autonomie en afhankelijkheid. Anna reist als het ware door een waaier aan verschillende relatievormen, als een soort catalogus van mogelijkheden. Zo zijn daar de emotioneel koele moeder, het samenwonen met nadruk op verdeling van huishoudelijke taken en kostwinnerschap, vriendschappen die verschillen qua wederkerigheid; de buitenechtelijke seksuele affaire met geheime briefjes, de volledig door de onderbuik gedreven relatie met een collega, en de belangrijke eerste schreden op het pad van de vrouwenliefde.

Uit alles in de roman blijkt de betrokkenheid van de verteller bij Anna en haar ontwikkeling. Vooral de relatie van de jonge Anna met haar emotioneel afstandelijke ouders heeft haar volwassen leven beïnvloed en zodoende ook haar relaties. Dat Anna opgroeide op het platteland heeft weer haar liefde voor de natuur en het land vormgegeven. De passages, waarin Anna in Frankrijk verblijft, laten dit goed zien.

Waar de kracht van De vorm van Ierland ligt in het inzicht van de verteller in de invloed van Anna’s vroege relaties op die later in haar leven, daar kun je kanttekeningen plaatsen bij de schrijfstijl. Juist doordat de verteller de psychologie zo benadrukt, komt deze vaak te expliciet en uitleggend naar voren. Ik had die achtergrond liever zelf geconstrueerd – het had meer “show, don’t tell” mogen zijn. Daarbij had de vertelwijze ook gewonnen bij meer speelsheid of dynamiek, te meer daar Anna het nodige mee maakt in haar zoektocht naar een bevredigende relatie.

In de reispassages komt de veelkleurigheid van het vertelde het beste samen met een meer zintuiglijke manier van vertellen. Hier zijn we terug bij mijn associatie met het Ierse dagboek van Böll – zou Rozemond dat boek ook kennen? De verteller (waarschijnlijk ook de schrijfster) kent duidelijk een fascinatie voor de ‘exotische’ landschappen en steden in Frankrijk en Zuid-Korea. Je krijgt als lezer echt een beeld van de rotsen in Frankrijk en de drukke, volle steden in Korea – je zwoegt je een weg de Franse berg op, je voelt de rook in het Koreaanse restaurant in je ogen prikken. Daar gaat het boek leven! Ik ging dan ook meteen naar Busan op Google maps, om in streetview te kijken naar waar Anna was geweest…

Uitgeverij    Magonia, 2018
Pagina’s     239
ISBN    978 9492 241 283

Recensie door Jonna Lind, september 2021