Met ongeloof zagen we vorige week hoe Trump-aanhangers het Capitool in Washington konden bestormen om te voorkomen dat Biden in zijn presidentschap beëdigd zou kunnen worden. De presidentstermijn van Trump heeft in Amerika grote verdeeldheid aangewakkerd. Hoe de Verenigde Staten er nu uit hadden gezien als Hillary Clinton in 2016 de presidentsverkiezingen had gewonnen, is iets waarover we slechts sentimenteel kunnen speculeren. Dat deed Curtis Sittenfeld tenminste, toen zij in 2020 Rodham schreef.
Rodham is een fictieve autobiografie over Hillary Rodham Clinton, over haar leven als zij niet met Bill Clinton was getrouwd. Rodham is geschreven vanuit het ik-perspectief en vertelt Hillary’s verhaal vanaf haar eerste jaren als rechtenstudent op Yale tot aan haar presidentsverkiezingen in 2016. Hoewel Rodham nadrukkelijk geschreven is als een roman, vloeien feiten en fictie in elkaar over. De roman is verdeeld in drie delen.
Deel I heet Het sprookje en vertelt het zoetsappige liefdesverhaal tussen Hillary en Bill vanaf hun eerst ontmoeting op Yale University. Hillary is ambitieus en gedreven. Als feministe loopt zij op de prestigieuze rechtenfaculteit geregeld tegen genderongelijkheid aan. Hillary valt als een blok voor Bill, een charismatische student uit Arkansas. Voor Hillary is Bill de eerste man die haar bemint om zowel haar geest als haar lichaam. Het liefdesverhaal leest vlug en plezierig. Al snel zijn Hillary en Bill een stel en worden er bezoekjes aan elkaars familie gebracht. In de zomer gaat het stel samen naar Oakland, waar Hillary een baan heeft bij een advocatenkantoor. Ze betrekken een appartement en hebben een mooie zomer, totdat Hillary Bill betrapt tijdens het zoenen met de dochter van een partner van het advocatenkantoor waar zij werkt. Opmerkelijk genoeg zegt Hillary hierover het volgende:
“Onze verhouding was nog zo pril dat het idee dat ik me moest inspannen om hem seksueel te bevredigen, dat we allebei vindingrijk en grondig moesten zijn, geen volstrekt onaangename uitdaging. Er leken ergere dingen te zijn. In de weken dat ik hem erop betrapt had dat hij Margaret kuste, was er een extra intensiteit bij het vrijen.” (pag 110-111)
Hillary besluit bij Bill te blijven en samen verhuizen zij naar Arkansas. Bill stelt zich verkiesbaar voor het Congres en blijft vreemdgaan. Zij is hier zich altijd deels van bewust, maar pas als een vrijwilliger uit Bill’s campagneteam Hillary vertelt dat Bill zich seksueel aan haar heeft opgedrongen, kiest ze eieren voor haar geld en vertrekt uit Arkansas.
Deel II heet De vrouwen begint in 1991. Hillary is verhuisd naar Chicago, waar zij werkt op de juridische faculteit van Northwestern University. Seksuele intimidatie speelt opnieuw een rol als de conservatieve Clarence Thomas benoemd wordt als rechter van het Hooggerechtshof, terwijl hij beschuldigd wordt van het seksueel intimideren van een van zijn vrouwelijke medewerkers. Hillary krijgt een emotionele band met een van haar mannelijke (en getrouwde) collega’s James, maar verder dan elkaar hand vasthouden komt het niet. Op de achtergrond speelt het leven van Bill Clinton zich af, die zich vlak na de beëdiging van Thomas verkiesbaar stelt als president. Daarop besluit Hillary zich verkiesbaar te stellen voor de Senaat, waarop haar verhouding met James stopt. Tijdens Bill’s presidentsverkiezingen wordt op televisie duidelijk dat Bill, inmiddels getrouwd met een andere vrouw, buitenechtelijke verhoudingen heeft gehad.
Deel III heet De koploper en daarin wisselt het verhaal telkens tussen 2015-2016 en het verleden. Ook in deel III blijft Bill’s leven op de achtergrond een rol spelen. Hij is inmiddels voor de tweede keer gescheiden en verdiept zich in de tech-industrie. In 2005 gaan Hillary en Bill samen eten in zijn penthouse in San Francisco. Hillary heeft goede zin, totdat Bill uitgebreid uit de doeken doet dat hij als spermadonor zal fungeren voor zijn twintig jaar jongere lesbische medewerkster, met wie hij eigenlijk ook een relatie heeft. Het etentje loopt uit op een ramp en de liefde tussen Hillary en Bill verdwijnt nu volledig. In 2015 stelt Hillary zich voor de derde keer kandidaat voor het presidentschap. Centraal staat de rol van de pers: de Amerikaanse pers is geobsedeerd met de vrouwelijke presidentskandidaat en iedere uitlating of actie van Hillary wordt gewikt, gewogen en vervolgens publiekelijk afgekeurd. De volgende uitspraak, als antwoord op de vraag waarom zíj zich kandidaat stelt, achtervolgt Hillary het langst:
“Túúrlijk had ik kunnen trouwen en kinderen krijgen. Ik had thuis kunnen blijven om koekjes te bakken en thee te drinken. Maar in plaats daarvan besloot ik mijn vak uit te oefenen.” (pag 292)
Ook Bill stelt zich in 2015 verkiesbaar. Hij is inmiddels beroemd om zijn deelname aan seks- en drugsfeestjes en het is algemeen bekend dat hij een schikking van 850.000 dollar heeft getroffen voor een aanklacht wegens seksuele intimidatie. Toch blijft het Hillary die zich tijdens televisiedebatten moet verdedigen tegen onzinnige aanklachten van de pers. Uiteindelijk spreekt Hillary zich fel uit tegen de ongelijkheid tussen mannelijke en vrouwelijke presidentskandidaten en, u raadt het al, wordt zij verkozen tot de eerste vrouwelijke president van Amerika. Hoewel zij haar hele volwassen leven na Bill vrijgezel was, krijgt zij op de valreep ook nog een partner. Een beetje jammer, want hiermee suggereert Curtis Sittenfeld dat Hillary’s leven nu pas echt compleet is.
Meer dan bij andere boeken speelt de verhaallijn de belangrijkste rol: er lijken in Rodham geen ingewikkelde onderliggende boodschappen of verborgen thema’s te zijn. Misschien is dit de reden dat ik Rodham in recordtempo uitlas. Het boek leest makkelijk en is een echte Amerikaanse ‘pageturner’. Zoals The New York Times zei over de roman: “het mooie aan Rodham lezen tijdens de coronapandemie in Amerika is dat je Hillary Clinton opnieuw ongegeneerd mag missen”. Met de Capitoolbestorming van vorige week en de eventuele impeachmentprocedure tegen Trump geldt dat, denk ik, des te meer.
Uitgeverij Atlas Contact, 2020
Pagina’s 459
Vertaald uit het Engels door Inge Kok en Barbara Lampa (Rodham. A novel)
ISBN 978 9025 462 666
Recensie door Lieke Polak, januari 2021
