Recensies

‘Sempre Susan’ door Sigrid Nunez

Herinneringen aan Susan Sontag        

Dit jaar verschenen er twee boeken van deze Amerikaanse auteur. Het ene is Wat scheelt eraan, een buitengewoon boeiende roman, die ook ongewoon van inhoud is. De titel verwijst naar een uitspraak van Simone Weil: ‘Naastenliefde komt in al haar facetten uiteindelijk op niets meer of minder neer dan in staat zijn de ander te vragen, Wat scheelt eraan?’

Sempre Susan is het tweede boek en behelst herinneringen over haar tijd, die ze als literair assistente (eigenlijk manusje-van-alles en later als vriendin van Sontag’s zoon David) doorbracht in het huis van Susan Sontag in New York. Na de fenomenale biografie over Susan Sontag van Benjamin Moser, schreef Sigrid Nunez een ‘kers op de taart’. Een interessant verhaal van iemand die het fenomeen Susan Sontag met humor en zonder dwepen observeert, en beschrijft, vanuit haar eigen ervaringen vanaf het jaar 1976. Susan Sontag, schrijfster, essayist, filmer en beroemd internationaal icoon was toen 43 jaar, zag er veel ouder oud, omdat ze ernstig ziek was en pittige behandelingen tegen kanker achter de rug had.

Sigrid Nunez was 25 jaar, had een Master in Fine Arts aan de Universiteit van Columbia. Ze was redactieassistente geweest bij The New York Review of Books en was bezig zich te ontwikkelen als schrijver, toen ze gevraagd werd Susan Sontag te helpen met haar achterstallige correspondentie. Zoon David die aan Princeton studeerde en daar een eigen kamer had, woonde meestentijds bij zijn moeder.

Susan woonde op nummer 340 Riverside Drive, waar het altijd een drukke boel was: mensen kwamen en gingen. Susan had steeds oude vriendinnen/minnaressen op bezoek die haar wilden verzorgen, zoals Nicole Stephane, Frans actrice in de film Les enfants terribles, Maria Irene Fornés, de Cubaans-Amerikaanse avant-gardistische toneelschrijver en regisseur en de Italiaanse hertogin Carlotta de Pezzo. Zij kookten uitbundig.

Het werk van Sigrid met Susan schoot niet echt op. Susan hield ervan veel te praten, legde van de ochtend tot de avond beslag op de aandacht van Sigrid. Als ze al werkten, werden ze voortdurend gestoord door de telefoon. Talrijke, meest beroemde mensen belden Susan op, die dan uren met ze aan de telefoon bleef, met een wachtende Sigrid naast haar.

Na korte tijd kreeg Sigrid Nunez een relatie met David, en niet lang daarna kwam ze op nummer 340 wonen. Inmiddels had Susan Sontag een relatie met Joseph Brodsky, de Russische schrijver, die later wereldberoemd werd. Hij was een martelaar, een held en hij zou in 1987 de Nobelprijs winnen.

Susan kon niet zonder ‘verstrooiing’. Ze cultiveerde een manische activiteit. Slapen was een verspilling. Als er niets gebeurde, sprong haar geest op zwart. Zwart was: “geen herinneringen, geen fantasieën, geen dagdromen, geen gedachten aan werk in wording, aan het leven, aan mensen, aan dingen die je van plan bent te doen”.  Hoe is dat mogelijk? vraagt Sigrid Nunez zich af.

Er waren mensen die Susan Sontag een ‘snob’ vonden, maar dat was ze niet volgens Nunez.  Ze was didactisch en moralistisch: “een jaar bij ons wonen leert je meer dan 6 jaar aan de universiteit.”

Sigrid Nunez was niet dol op de fictie die Susan Sontag had geschreven. “Er viel weinig te bewonderen in haar stijl en taalgebruik, dus vertrouwde ik niet wat ze over schrijven te vertellen had.” Sigrid liet zich echter wel ringeloren door de kritiek die Susan op háár werk had.

Susan had stokpaardjes rond woorden, zoals:
Vernederend was als je een boek uit de bibliotheek leende. Als je met het OV ging in plaats van met een taxi. Als je in dienst was bij iemand.
Onderdanig mocht je niet zijn, je moest regels overtreden, en nooit op tijd of te vroeg komen, wel altijd te laat.
Minachting had ze voor mensen die niet deden wat ze wilden, mensen die zekerheid verkozen boven vrijheid, mensen die zich lieten koeioneren.

Sempre Susan (Altijd Susan, goede titel die het personage dekt) is super onderhoudend, staat vol leuke details en ook zonder de biografie door Benjamin Moser te hebben gelezen (toch doen hoor!), krijg je een helder beeld van deze uitzonderlijke vrouw. Het is ook nog eens goed beschreven door deze knappe schrijfster.

Uitgeverij          AtlasContact, 2020
Pagina’s            121
Vertaald            uit het Engels door Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap (Sempre Susan)
ISBN                 978 9025 459 666

Recensie Hannah Kuipers, december 2020

image_pdfimage_print
Share

Laat een antwoord achter aan Januari nieuwsbrief | Vrouwenbibliotheek Utrecht Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Powered by: Wordpress
Geverifieerd door MonsterInsights