Deze debuutroman van de Ierse Anne Griffin vertelt het verhaal van Maurice Hannigan, een 84-jarige man die twee jaar geleden zijn vrouw heeft verloren. In een Iers hotel heft hij nog een aantal keer het glas op zijn leven, door op de vijf belangrijkste mensen uit zijn leven te proosten.
Deze vijf mensen hebben allemaal iets gemeen: ze hebben hem verlaten (op welke manier dan ook) en hebben hem gevormd tot wie hij is. Bij elke persoon beschrijft hij een aantal gebeurtenissen die een goed beeld vormen van het leven dat hij heeft geleid. Stukje bij beetje wordt het verhaal steeds completer. Het eerste drankje wordt geheven op broer Tony, daarna zijn de overleden dochter Molly, de geestelijk zieke schoonzus Noreen, zoon Kevin en tot slot zijn echtgenote Sadie aan de beurt.
Als alles is gezegd laat zien dat gebeurtenissen uit het verleden je de rest van je leven in zijn greep kunnen houden. Thema’s die voorbij komen zijn: spijt, verlies, liefde, verwerking. Maurice heeft van jongs af aan niet geleerd om zijn emoties te uiten en worstelt daar de rest van zijn leven, tot de laatste bladzijde aan toe, mee. Zijn ouderlijk gezin leefde in de schaduw van zijn overleden broer Tony, waarbij vooral zijn moeder dit verlies moeilijk kon verwerken. Aan de bar vertelt Maurice dat zijn moeder zich met name afsloot voor haar verdriet en ook regelmatig hardop terugdacht aan Tony. Toen Maurice zijn toekomstige echtgenote Sadie bijvoorbeeld aan zijn ouders voorstelde, vroeg zijn moeder zich af of Tony ooit een vriendinnetje had gehad. Dit wekte bij Maurice een bepaald schuldgevoel op; hij stond zichzelf niet toe om gelukkig te zijn omdat Tony deze dingen zelf niet meer mee heeft kunnen maken.
Als Maurice zijn eerste dochter krijgt, zie je als lezer echter hetzelfde gebeuren. Zijn dochter Molly komt vijftien minuten na de bevalling om het leven en Maurice heeft haar nooit los kunnen laten. Hij ziet haar nog vaak voor zich en praat tegen haar.
Het verhaal van Maurice leert ook dat gebeurtenissen uit het verleden je altijd blijven achtervolgen als je ze niet goed afsluit. Zo is hij in zijn jeugd dikwijls mishandeld tijdens zijn werk als boer op het landgoed van de familie Dollard. Hierdoor haat hij de zoon van zijn werkgever Thomas Dollard. Als wraak besluit Maurice een belangrijke munt te stelen van de familie, waar Thomas vervolgens de schuld van krijgt. Maurice heeft de munt zijn gehele leven bewaard en voor Thomas is het verlies van de familiemunt uitgemond tot een trauma. De munt is een rode draad in het verhaal, evenals de vader-zoon relatie, die in meerdere vormen terugkomt. Zo vindt hij bijvoorbeeld dat zijn zoon meer van hem had verdiend en biedt hij zijn excuses aan voor hoe hij vader is geweest.
Als lezer krijg je gaandeweg meer sympathie voor Maurice. Buitenstaanders zien hem als een geslepen zakenman en koele geldwolf, maar degenen waar hij op proost zien hem van dichtbij en zien zijn kwetsbare kant. Zij weten dat hij ondanks alles ook een mens is, zoals we dat allemaal zijn. Als Maurice op de laatste bladzijden van het boek besluit om een einde aan zijn leven te maken en zich weer te herenigen met zijn vrouw Sadie, gun je hem dat als geen ander. Dan gebeurt dat wat je in eerste instantie niet voor mogelijk hield: je bent van Maurice gaan houden.
Anne Griffin heeft voor een originele invalshoek gekozen door aan de hand van vijf drankjes iemands levensverhaal op een meeslepende wijze te vertellen. Doordat er steeds meer informatie wordt prijsgegeven, wil je steeds door blijven lezen.
Het verhaal is geschreven vanuit de ik-vorm: Maurice vertelt alles aan zijn zoon. Maar het is als lezer net alsof je zelf naast hem aan de bar zit.
Uitgeverij HarperCollins, 2019
Pagina’s 286
Vertaald uit het Engels door Erica Disco (When all is said)
ISBN 978 9402 702 620
Recensie door Merel Broere, mei 2019
