Recensies

‘Het purperen Land’ door Edna Ferber

In de kerstvakantie las ik deze roman, waar ik vol verwachting aan begon: een mij onbekende schrijfster, Pulitzer Prize, internationale klassieker, bijna honderd jaar geleden geschreven, mooie omslag… Ik werd niet teleurgesteld.

Het Purperen Land leest als een trein. Het is een rechttoe-rechtaan-verhaal, meeslepend verteld, met een heel sympathieke hoofdfiguur, een sterke vrouw: Selina DeJong. De geschiedenis speelt zich af in High Prairie, niet ver van Chicago, waar Selina als onderwijzeres gaat werken op een Hollands dorpsschooltje na het overlijden van haar vader (beroepsgokker), met wie zij tot dan toe een spannend, vrij onbezorgd leven leidde. Het motto van paps “het leven is een geweldig avontuur” past zij toe in haar nieuwe omgeving, weg van de grote steden, in het boerenland met uit de klei getrokken Hollandse boeren als tegenspelers. Ondanks grote ontberingen en misverstanden weet Selina zich daar staande te houden en blijft zij de schoonheid en het goede zien in haar bestaan. De stadse schooljuf verandert weliswaar in een hardwerkende, sloofse boerin, die aanvankelijk haar idealen ziet verdampen, maar ze is vindingrijk en veerkrachtig. Ondanks haar huwelijk met Pervus DeJong, een knappe man, maar in alle andere opzichten een loser, die haar ondernemingslust en fantasie niet kan delen, blijft zij volharden in haar optimisme.

De oorspronkelijke titel So Big verwijst naar haar zoon Dirk, haar enige kind, waarvan zij hoge verwachtingen heeft. In het tweede deel van het boek zien we hoe moeilijk het blijkt voor de jongen, die weliswaar van goede wil is, maar toch uit ander hout gesneden dan zijn moeder, om aan deze verwachtingen te voldoen. Na zijn studie voor architect kiest hij niet voor een moeizame carrière als ontwerper van mooie gebouwen, maar zwicht hij – vooral door toedoen van een ambitieuze jonge vriendin – voor het grote geld. Hij wordt effectenhandelaar en klimt op tot een gevierd zakenman, in zijn ogen en in die van vele anderen (behalve in die van zijn moeder) het beste wat hem kon overkomen. Tot hij, heel zuur, tot de ontdekking komt dat al zijn macht en rijkdom niets voorstelt. Hij wordt écht verliefd op een interessante, zelfbewuste vrouw, die, helaas voor hem, ongeveer dezelfde waarden in het leven ziet als zijn moeder. Zij vindt hem aardig, maar is in het geheel niet geïmponeerd door zijn status en rijkdom. Hoewel hij aanbiedt te veranderen, wimpelt zij dat voorstel af. Hij blijft ontredderd achter. En Selina?
“ Ze toerde vaak door de omgeving of naar de stad in een gammele Ford die ze vaardig bestuurde. Ze was lid van het Comité voor een beter Wegennet, en een gewaardeerd adviseur van de Groentekwekersbond. Ze leidde een boeiend, prettig, rijk leven.”   (pag 278)

Er worden een paar prachtige scènes geschetst, zodat ik me kan voorstellen dat dit boek driemaal werd verfilmd. Een erg moeilijke klus moet dat niet geweest zijn met zo’n eenvoudige verhaallijn als inspiratiebron. Deze scènes: de aankomst van Selina in de boerderij, die allesbehalve romantisch is, maar waarbij je als lezer de ijzige kou bijna zelf voelt, de fancyfair, waar Selina na eerst te zijn vernederd tot ieders verbazing wordt verkozen boven de “prijsmerrie”, weduwe Paarlenberg, Selina’s tocht naar de markt, een voor die tijd en plaats ongehoorde en ongepaste actie, zijn zo vlot en geestig geschreven dat je je haast niet kunt voorstellen dat het een boek betreft uit 1924. Daar staat tegenover dat Edna Ferber een tijdgenote was van Virginia Woolf en James Joyce, ook bijna onvoorstelbaar, gezien de modernistische schrijftrant van die auteurs. Bij het lezen van hun werk wordt een veel groter beroep gedaan op de vaardigheid van de lezer dan bij Het purperen land. Dit is gewoon een fijn leesboek voor in de vakantie, als je niet al te veel aan je hoofd wilt hebben. Dan krijg je een mooi verhaal over een sterke vrouw in een voorbij stukje Amerika.

De vertaling is aardig. Ik heb het origineel niet gezien, maar de dialogen van de mensen uit New Holland zijn geschreven in een afwijkende woordvolgorde om de vreemde afkomst aan te duiden. Enkele voorbeelden: “Schoolmeester, hij gaf het Roelf toen hij vorige lente stopte voor het zaaiseizoen. Een woordboek. Met daarin meer dan honderdduizend woorden, allemaal verschillend.” (pag 47) en “het is makkelijk, als je het snapt eenmaal.” (pag 90)

Uitgeverij     Nieuw Amsterdam, 2016
Pagina’s       319
Vertaald       uit het Engels door Lisette Graswinckel (So Big – 1924)
ISBN            978 9046 821 459

Recensie door Elsje Smit, januari 2018

image_pdfimage_print
Share

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Powered by: Wordpress
Geverifieerd door MonsterInsights