Recensies

‘Malva’ door Hagar Peeters


Malva
van Hagar Peeters verscheen in het najaar van 2015 en is lovend ontvangen. Voor een dichter die debuteert als romanschrijver is het niet gek dat haar stijl in de smaak valt. Inderdaad zijn haar zangerige zinnen plezierig om te lezen en creëert ze een fijne dromerige sfeer. Maar ook in vele andere opzichten is Malva een mooi en bijzonder boek.

In de eerste alinea stelt Malva zichzelf voor en meteen zijn de verhoudingen duidelijk. Haar naam kreeg ze van haar vader, Pablo Neruda, de beroemde en geliefde dichter. Vele dichtbundels gaf hij een naam. Alleen die van zijn dochter noemde hij nooit in het openbaar. Haar bestaan verborg hij voor zijn publiek.

Wat dit voor hem betekende, vertelt Malva niet. In dit boek zijn namelijk de rollen omgedraaid: het woord is aan Malva. Pablo heeft deze keer een bijrol. Toch is hij meer dan een figurant. Ook een afwezige vader kan het leven van zijn kind beïnvloeden – passief bepaalt Pablo Malva’s bestaan.

Om eerlijk te zijn: hoe Malva haar leven ervaren heeft, is niet bekend. Malva (1934 – 1943) werd slechts acht jaar oud. Ze heeft geen memoires nagelaten. Een creatieve vondst stelt Hagar Peeters in staat om tóch het gezichtspunt van Malva in te nemen. Niet vanuit haar korte leven spreekt Malva haar publiek toe, maar vanuit het hiernamaals. Nadat ze stierf aan haar waterhoofd brengt ze daar de eeuwigheid door.

Dit vertelperspectief maakt Malva bijzonder. De verstotelinge is tegelijkertijd een wijze alwetende, die terugkijkt en eindeloos overdenkt. Thema’s als identiteit, gemis en rechtvaardigheid komen hierdoor op een levendige manier ter sprake. Het dodenrijk zorgt er ook voor dat Malva geen zwaarmoedig boek is: er spelen zich geestige taferelen af.

Zo is daar Wisława Szymborska, de Poolse dichteres. Malva ziet haar graag als haar grootmoeder. Sokrates converseert met Pablo over rechtvaardigheid:
“Waarde Neruda, als jij daadwerkelijk meent dat alle mensen gelijkwaardig zijn en dat je de zwakken (…) een stem moet geven, hoe komt het dan dat jij jouw eigen dochter hebt verbannen en verzwegen (…)?”
En Malva kibbelt met haar excentrieke postume vrienden. Is de schizofrene zoon van Albert Einstein buitenbeetje genoeg om zich bij hen aan te mogen sluiten?

In de hemel is tijd genoeg om na te denken over je identiteit. Malva, die onder mensen een marginale plaats had, droomt een nieuw zelfbeeld.
“Behoor ik eigenlijk niet tot het rijk van de zeemeerminnen, de faunen en de engelen?”, vraagt ze aan Wisława, “Vind je ook niet dat ik achteraf beter tot die groep wezens kan worden gerekend dan tot de gewone aardse stervelingen?”
Ook peinst Malva over haar vader. Zijn afwezigheid maakt dat ze naar hem verlangt, maar als persoon is hij voor haar onbelangrijk. “Hijzelf is eigenlijk behoorlijk inwisselbaar.”

Toch blijft in Malva de hunkering naar Pablo’s erkenning overeind. Eén scène passeert maar liefst twee keer de revue; wil Hagar Peeters daarmee zeggen dat die overheerst in Malva’s gedachtewereld? Mexicanen houden voor Pablo een banket. Malva daalt uit haar dodenrijk af om erbij te zijn. “Met kloppend hart – fantoomgebons; altijd weer de vreemde mengeling van opluchting en teleurstelling als blijkt dat niemand mij ziet staan.” Ze kijkt naar haar vader, ziet hoe hij tegen zijn glas tikt en het woord neemt. En dan doet haar inbeeldingsvermogen zijn werk. Ze hoort Pablo zeggen dat het banket er ter ere van háár is; dat hij de mensen wil laten kennismaken met “de belangrijkste figuur in mijn leven (…), mijn prachtige dochter Malva.”

Afsluitend met deze episode geeft Hagar Peeters Malva het laatste woord. Die houdt haar gedroomde realiteit in stand. Door deze sluier heen kijkt de harde werkelijkheid de lezer juist extra krachtig aan. Op doordringende én elegante wijze is het Hagar Peeters gelukt empathie op te roepen voor een vergetene.

Over de auteur
Voor de publicatie van haar eerste roman Malva (2015), was Hagar Peeters vooral bekend als dichter. In 1997 beleefde ze haar doorbraak op het Double Talk-festival. Op alle belangrijke poëziefestivals stond ze op het podium. Haar debuutbundel ‘Genoeg gedicht over de liefde vandaag’ verscheen in 1999. Een aantal van haar gedichten is als lied vertolkt, onder meer door Herman van Veen en Wende Snijders. Voor haar debuutroman ontving Hagar Peeters de Fintro Literatuurprijs 2016 (voorheen Gouden Boekenuil).

Uitgever        De Bezige Bij, 2015
Pagina’s        240
ISBN              978 9023 492 665

recensie door Fieke Boschman, juli 2016

 

image_pdfimage_print
Share

One comment

  • Geef een reactie

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    Powered by: Wordpress
    Geverifieerd door MonsterInsights