Ada groeit op in een heel normaal gezin met haar beide ouders en haar broertje Otto. In de periode dat Ada volop in de puberteit zit en haar lichaam langzaam veranderingen begint te vertonen, blijkt haar vader transseksueel te zijn. Hij heeft besloten dat hij vanaf nu ‘Hannah’ genoemd wil worden en aangesproken wil worden met ‘haar’ en ‘zij’ (om verwarring te voorkomen blijf ik de vader in deze recensie in termen van ‘hem’ en ‘hij’ benoemen). Hij gaat naar Engeland voor een geslachtsveranderende operatie. Hannah vindt of verwacht van het gezin dat zij blij voor hem zijn en hem steunen in zijn keuze en transformatie. Otto lijkt deze verandering, die voorlopig geheim dient te blijven voor de buitenwereld, het gemakkelijkst te kunnen accepteren. En hoewel Ada’s moeder aangeeft achter de keuze van haar man te staan en hem te steunen, worden haar kinderen duidelijk geconfronteerd met de barsten die dit masker vertoond. Ada zelf lijkt de meeste moeite te hebben met de situatie en heeft vooral in het begin geen behoefte mee te doen met de “poppenkast” die haar ouders en broertje opvoeren. Maar gedurende het boek begint ook zij haar nieuwe vader steeds meer te accepteren. Net op het moment dat er weer enige balans en rust in het gezin lijkt weder te keren, krijgt het verhaal een onverwachte wending…
Een transseksueel is een persoon die het gevoel heeft in een verkeerd lichaam te zijn geboren, dus een man die zich eigenlijk vrouw voelt of andersom, en ook daadwerkelijk de benodigde stappen onderneemt zich ‘om te bouwen’ naar het andere geslacht. Transseksualiteit is de meest extreme vorm van genderdysforie (geslachtsidentiteitsstoornis). Mensen die een mildere vorm van genderdysforie hebben, voelen zich tussen de twee geslachten in en/of vinden het genoeg om zich alleen te kleden naar de andere sekse. Een travestiet is weer iets anders: dit is een persoon die de drang heeft en het als prettig ervaart, zich voor enige tijd geheel of gedeeltelijk te kleden als iemand van het tegenovergestelde geslacht, maar die niet het gevoel heeft in een verkeerd lichaam te zitten of de behoefte voelt tot een lichamelijke transformatie. En even voor de duidelijkheid: transseksualiteit, transgenderisme en travestie hebben niets te maken met de seksuele geaardheid van een persoon (dus hetero- of homoseksualiteit) (www.transgenderutrecht.com & www.wikipedia.org). Een mooie en interessante documentaire over een jongetje met transgenderisme is ‘Valentijn’ (2007).
“Wauw!” dacht ik vanaf het begin van Wissel. Sabine van den Berg zet de hoofdpersoon Ada neer als een bijzonder realistisch personage. Ik was sterk onder de indruk van de inlevings- en schrijverscapaciteiten van Sabine en liet me meeslepen met het verhaal.
Het einde van de roman was voor mij echter nogal een domper. Zoals gezegd vindt er een onverwachte wending plaats, maar deze ontwikkeling haalt wat mij betreft de kracht van de roman voor een groot deel weer onderuit. Ik weet niet of dit komt doordat de wending op zich onrealistisch op me overkomt of dat mijn sympathie voor personage Hannah hierdoor bij mij verdwijnt. Misschien is het een combinatie van beide. Ook twijfel ik door dit einde van het verhaal of de schrijfster transseksuelen, en hun wens zichzelf te transformeren naar het andere geslacht, wel serieus neemt. Van den Berg maakt het personage Hannah in mijn ogen door dit einde namelijk enigszins belachelijk.
Hoe dan ook, als ik het einde even weg denk, is het een steengoed boek en absoluut een aanrader!
Uitgeverij Atlas Contact, 2013
Pagina’s 255
ISBN 978 9045 701 69 1
Recensie door Charlotte, 23 mei 2013
