Recensies

‘Kronkelpaden van het geheugen’ door Kristien Hemmerechts

Kristien Hemmerechts onderzoekt in Kronkelpaden het geheugen naar aanleiding van haar eigen herinneringen. Ze stelt er allerlei intrigerende vragen over. Hoe betrouwbaar zijn herinneringen en hoe willekeurig? Waarom dringen sommige gebeurtenissen zich telkens opnieuw aan ons op? Hébben we een geheugen of zíjn we het?
Als rode draad doorleeft ze haar geheugen en gedachten over buurmeisje Mischa, die op 40-jarige leeftijd is overleden aan leukemie. Ze gebruikt er dagboeken van Mischa en haar zus Steffi bij en verhalen van de naasten van Mischa.

Onderweg maakt Kristien Hemmerechts o.a. een vergelijking met het collectief geheugen in ons brein en met World-Online, de grote zoekmachine die niet onpartijdig iets opdiept. Diezelfde zoekmachine levert evenwel informatie op over haar eigen moeder in oorlogstijd, als zij op zoek is naar de roman van Hugo Claus Het verdriet van België.
Een paar zinnen uit zijn verhaal zijn aangrijpend: “mijn hersenen moeten een foto hebben gemaakt en weggeborgen hebben in een kluis. Misschien is dat enige wat ge kunt doen met die erge dingen, Ge kunt ze gebruiken in een boek, want anders valt er niet meer mee te doen. Janken kunt ge, of sakkeren en vloeken, of een depressie krijgen. Of ik denk: laat haar sterven, maak een eind aan die lijdensweg zet haar op die kakstoel in de sneeuw, in de vorst zodat de koude, haar verlost, want voorlopig is de Heer niet van plan dat te doen.”

Het boek nodigde uit om grondig gelezen te worden. Mij bracht het andere perspectieven en dat veranderde mijn kijk op het boek en op Kristien Hemmerechts zelf. Ik kreeg steeds meer bewondering voor alles wat ze schrijft. Een overweging van de schrijfster die ik u niet wil onthouden:
Hoe zien wij de ander? Wat weten we van elkaar? Zeggen we met elke uitspraak over de ander uiteindelijk niet meer over onszelf? Weten we waarom we doen wat we doen? en:
Wat is het prettigst: éen dag zonder zinnen en/of beelden uit het verleden of een dag met? Ik denk het eerste. Stevig verankerd zijn in het hier en nu.”

Het raakt Kristien Hemmerechts als zij in een dagboek leest waarover is gesproken en waarover niet. Ze oordeelt dat mensen zich soms weinig van hun dierbare herinneren. Uit het dagboek van Steffi:
“Het echte diepe gesprek is er nooit van gekomen. Het afscheidsgesprek waar de overlevenden blijkbaar behoefte aan hebben en de verweesde achterblijvers die worstelden met de vraag: Wist ze dat ze ging sterven?” De psychologe heeft me ervan overtuigd dat ze ook naar zichzelf die vragen niet toeliet. In het ziekenhuis sloot zij zich af van de realiteit

Het boek inspireert om eigen herinneringen te onderzoeken, o.a. citaten over het katholieke geloof met de erfzonde, biechten en de boetedoening. Ik herkende het beklemmende gevoel als je geen berouw voelde.
hij was aan het ontsnappen uit het keurslijf waarin zijn katholieke opvoeding hem had proberen te persen, en aan de orde en regelmaat die zijn moeder hem probeerde op te leggen.” en
“De analogie van het zoeken werkt zo, als je iets maar genoeg herhaald wordt het stevig in het geheugen verankert.”

 Als daad van verzet tegen het grote vergeten herleest Kristien Hemmerechts het werk van haar geliefde man Herman de Coninck. Het wordt een mooi eerbetoon. Daardoor besluit ik op zoek te gaan naar het werk van deze dichter en zo maak ik kennis met zijn nalatenschap en dat van Hugo Claus en Cees Nooteboom. Allemaal kadootjes naar aanleiding van het lezen van dit boek.

Kronkelpaden van het geheugen is een sterk boek van de Kristien Hemmerechts. Het verdient aanbeveling om het heel aandachtig te lezen. Het bevat veel verschillende elementen. De manier waarop Kristien Hemmerechts deze door elkaar heeft verweven is kunstig en veelomvattend. Mijn dank hiervoor.

Uitgever             De Geus, 2012
Bladzijden         315
ISBN                   978 9044 523 416

 Recensie: Anneke Balk juni 2016

 

 

 

image_pdfimage_print
Share

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Powered by: Wordpress
Geverifieerd door MonsterInsights