Recensies

‘Een Russische geschiedenis’ door Ljoedmila Oelitskaja

Op de achterflap van het boek staat het commentaar van Time out Moskow: ‘ Oelitskaja schreef een roman over hoe mens te blijven in onmenselijke tijden.’ Inderdaad beschrijft het boek aan de hand van de ontwikkeling van diverse levens hoe het leven onder een totalitair regime, corrumpeert, inventief maakt en overlevingskunst voorop moet staan. Wie niet doet wat hij moet doen, heeft geen werk, wordt hard gestraft en bijgevolg niet zelden door familie verraden. Maar een mens is meer dan een poepmachine en een rode draad in het boek is dan ook de handel in literatuur.
De schrijfster zelf is in 1983 begonnen met schrijven. Verondersteld kan worden dat ook zij in het ondergrondse circuit verspreid en gelezen werd. Zij is nu een populair en geëerd schrijver in zowel Rusland als in Europa.

Het boek is dik en het leest lekker weg. Een good read zoals dat heet. Hoofdpersoon in het boek is Ilja. Een scharrelaar die al snel door heeft dat hij zich zelf het beste als mens in stand kan houden los van het regime. Hij heeft twee jeugdvrienden en hij trouwt. De levens van al die mensen met hun vrienden en familie worden beschreven. Het boek heeft zijn dikte dus wel nodig. Het socialistisch ideaal schijnt voor te schrijven dat een ieder gelijk is. De schrijver maakt echter in haar beschrijving van de diverse levens duidelijk dat afkomst naar ras ( joods, tartaars) bepalend kan zijn. Ook een bepalende factor is religie. Maar ook oud geld. Over man- vrouw verhoudingen gaat het bijna niet in dit boek. Ook al wordt het wel aangestipt.

De beschreven samenleving is duidelijk Russisch. En die samenleving staat voorop. Het regime is uiteindelijk niet meer dan een soms wel heel erg zwaar storende factor. Het Russische komt terug in de aangehaalde literatuur, de geschiedenis en begrippen als bloed en ras. Die laatste twee zijn hier erg besmette termen geworden. De Russische mens is duidelijk zeer menselijk en herkenbaar. Het is daarom ook een boek dat van belang is als je wilt begrijpen wat dat is: leven onder een dictatuur.

Het is een boek dat leesplezier verschaft. Heerlijk om mee in bed weg te kruipen, benieuwd wat er nu weer gebeuren gaat. Door de enorme hoeveelheid levens die beschreven worden, moet je echter geen psychologische diepgang verwachten, noch erg veel fijnzinnigheid of nuances. Wat blijft hangen is inderdaad eerder een beeld van samenleving dan personen die toch niet echt voor je gaan leven. Het is echter mijns inziens een bewuste keuze van de schrijver. Een van haar bekende stijl. Het is zeer zeker meer dan streekroman gezien de brede inkijk in het leven van de ietwat subversieve Rus onder het oude regiem. Ja, wat dat aangaat toch een beetje een must read. Mens versus totalitair regiem, een thema van alle tijden en alle streken.

Uitgeverij         De Geus, 2014
Pagina’s           540
Vertaald            uit het Russisch door Arie van der Ent (Zeljony sjatjor)
ISBN                 978 9044 519 341

Recensie door Frederika de Jongh, juni 2015

 

image_pdfimage_print
Share

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Powered by: Wordpress
Geverifieerd door MonsterInsights